ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

"ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ"
Όλη η περίοδος από το 1941 μέχρι το καλοκαίρι του 1944 ήταν για τη Θεσπρωτία ένα "ξήλωμα" του Ρωμαίικου. Η ελληνική (κατοχική) διοίκηση στο νομό παρέλυσε. Στη θέση της λειτουργούσε μια άτυπη μεν, αλλά ουσιαστική αλβανική διοίκηση με πολιτικά, αστυνομικά και στρατιωτικά όργανα. Η διοίκηση αυτή είχε εθνικοσοσιαλιστικό πολιτικό στίγμα και λειτούργησε όχι απλώς εξ αντικειμένου, αλλά προγραμματικά στο πλευρό των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων. Στο ενεργητικό της εγγράφεται η εκδίωξη μεγάλου μέρους του χριστιανικού πληθυσμού από την περιοχή μέσω ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Αυτό το βιβλίο δεν είναι μια ακόμα έκδοση για την ελληνική τέχνη ενός ιστορικού της τέχνης, αλλά ένα βιβλίο που προσπαθεί να αποδώσει την ιδιαιτερότητα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού μέσα από τη συνάντηση της πέτρας και του λόγου, του χρωστήρα και της ιστορίας, του νομοθέτη και του ποιητή, του φιλοσόφου και του αρχιτέκτονα, και πάντα σε σύγκριση και αντιπαράθεση με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Πρόκειται μάλλον για ένα έργο στοχασμού πάνω στην αρχαία Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό στο σύνολό του. Ένα έργο που αντιστοιχεί στις πνευματικές ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΥ
Ο ελληνισμός, στα 100 χρόνια που ακολούθησαν το 1922, έζησε τρεις αλλεπάλληλους καθοδικούς κύκλους, παρά τις όποιες στιγμές έξαρσης και ανόδου. Ο πρώτος κύκλος (1922-1949) θα βρει την Ελλάδα στα τέλη του Εμφυλίου, αιμάσσουσα και κατεστραμμένη. Ο επόμενος (1949-1974), παρά την παραγωγική - δημοκρατική αναγέννηση της χώρας, θα κλείσει με την κυπριακή καταστροφή. Ο δε μακρόσυρτος τρίτος κύκλος (1974-2019) θα εκκινήσει με νικητήριους παιάνες για να ακολουθήσει μια μηδενιστικού χαρακτήρα παρακμή: αποβιομηχάνιση, καταναλωτισμός, δημογραφική και ...
Διαβάστε περισσότερα...

"Γουοκισμός" - Ο νέος ολοκληρωτισμός;
"Κάτι που ξεκίνησε με την απόλυτα δικαιολογημένη πρόθεση της πάλης εναντίον των διακρίσεων -φυλής, φύλου και εθνοτικής καταγωγής-, με σκοπό να δημιουργηθεί μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή, ανεκτικότητα και δικαιοσύνη, προκάλεσε το ακριβώς αντίθετο από αυτό που επεδίωκε - δηλαδή, μεγαλύτερο διχασμό, λιγότερη ανεκτικότητα και λιγότερη δικαιοσύνη" (Σέργκιου Κλάινερμαν) Σύμφωνα με τον Όργουελ, όποιος ασκούσε κριτική στο σοβιετικό καθεστώς, στο όνομα της ελευθερίας, κατηγορούνταν ως "υπηρέτης του μεγάλου κεφαλαίου". Στο ίδιο πνεύμα, οι υπερασπιστέ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Έξι αιώνες μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ένας Έλληνας από την Αίγυπτο, παίρνοντας το όνομα του Καλλισθένη, του συντρόφου του μεγάλου Μακεδόνα, συγκέντρωσε σε μια ενιαία αφήγηση όλα τα όνειρα που το όνομα του Αλέξανδρου είχε απελευθερώσει στην ελληνιστική Ανατολή. Μέσω της λατινικής μετάφρασης του Ιουλίου Βαλέριου (4ος αιώνας) και εκείνης του αρχιερέα Λέοντα (10ος αιώνας), το "Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου", έγινε γνωστό σε όλους τους λαούς της Ευρώπης και αναπαράχθηκε σε πολλές γλώσσες, φτάνοντας μέχρι την Ισλανδία. Παρομοίως, και οι ανατολ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΕΓΩΙΣΜΟΥ
Το 1986, το βρετανικό τηλεοπτικό κανάλι, Channel 4 οργάνωσε μία συνάντηση ανάμεσα στον Κορνήλιο Καστοριάδη και τον Κρίστοφερ Λας. Αυτή η συνομιλία αναλύει τις ηθικές, ψυχολογικές και ανθρωπολογικές επιπτώσεις που προκαλεί η ανάπτυξη του σύγχρονου καπιταλισμού. Οι απαρχές της καταναλωτικής κοινωνίας συνοδεύονται από τη γέννηση ενός νέου εγωισμού, που κάνει τα άτομα να αποσύρονται από τη δημόσια σφαίρα και να καταφεύγουν σε έναν αποκλειστικά ιδιωτικό κόσμο. Χωρίς σχέδιο, όμηροι ενός παραισθησιογόνου κόσμου, ναρκωμένα από τους μηχανισμούς της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΖΑΛΟΓΓΟ
...στον βαθμό που αναπτύσσεται και εδραιώνεται η "αποδομητική" ιστορική σχολή, θα πρέπει να αναμετρηθεί και με το αγωνιστικό/ανταγωνιστικό στοιχείο των προεπαναστατικών και επαναστατικών χρόνων. Θα πρέπει να "απομυθοποιηθεί" το κρυφό σχολειό, η 25η Μαρτίου, η Τριπολιτσά, τα Ορλωφικά, η ίδια η "κλεφτουριά"... ...να αποσιωπηθούν ή να υποβαθμιστούν τα επαναστατικά γεγονότα τα οποία προηγούνται της Επανάστασης. Διότι αυτά ακριβώς καταδεικνύουν πως η αφετηρία της δεν ήταν αποκλειστικώς οι λόγιοι και η "γαλλική Επανάσταση" μια άλλη αποφασιστική...
Διαβάστε περισσότερα...

Η μαρξιστική σκέψη στην Ελλάδα (β' έκδοση, διορθωμένη)
Στο έργο του αυτό, ο Μελέτης Μελετόπουλος παρουσιάζει το πανόραμα της μαρξιστικής θεωρίας στην Ελλάδα, μέσα από την ζωή και το έργο των κυριώτερων μαρξιστών θεωρητικών και διανοουμένων. Ενώ στον Μεσοπόλεμο εμφανίστηκαν σημαντικοί Έλληνες μαρξιστές, η επιβολή κατά την δεκαετία του '30 σταλινικών δομών στο Αριστερό κίνημα ακύρωσε τον ανοιχτό θεωρητικό διάλογο. Οι επιφανέστεροι μαρξιστές περιθωριοποιήθηκαν ή και εξοντώθηκαν ενώ η οργάνωση του κομμουνιστικού χώρου με όρους στρατοπέδου εμπόδισε την ανάπτυξη της μαρξιστικής σκέψης στην χώρα μας....
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Τα κείμενα των Σκληρού, Γληνού και Δραγούμη αναφέρονται στην πρώτη περίοδο και αφορούν το θεμελιώδες εθνικό ζήτημα του ελληνισμού, το Ανατολικό Ζήτημα. Πράγματι υπήρχαν δυο "στρατόπεδα" για τη λύση του ανατολικού ζητήματος... Απέναντι στην άνοδο της βουλγαρικής ισχύος, ένα μέρος των Ελλήνων θα προσανατολιστεί προς την κατεύθυνση της "ανατολικής ομοσπονδίας", μιας τουρκοελληνικής διπλής ηγεμονίας. Αντίθετα ένα άλλο ρεύμα, θα επιμένει στην ανάγκη της αντιπαράθεσης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ει δυνατόν της συνεννόησης με τους χριστιανο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε' ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Η εκτέλεση του πατριάρχη υπήρξε η πράξη που μεταστοιχείωσε τον Αγώνα των Ελλήνων από απελευθερωτική επανάσταση σε θρησκευτικό πόλεμο, καθιστώντας έτσι αδύνατη την οποιαδήποτε πιθανότητα για συνεννόηση και συνδιαλλαγή με τους Τούρκους, ενώ γέμισε τις ψυχές των Ελλήνων από ακόρεστη δίψα για εκδίκηση. Όλοι, Έλληνες και ξένοι, εχθροί και φίλοι, γνώριζαν και παραδέχονταν ότι ο μαρτυρικός πατριάρχης είχε μια μοναδική ενάρετη προσωπικότητα, με σπάνιο ήθος, καθώς διακρινόταν για το ασκητικότατο παρουσιαστικό του, την απέχθειά του προς τα χρήματα, ...
Διαβάστε περισσότερα...

1909-1922: ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο επαναστατικός χαρακτήρας της περιόδου 1909-1922, ως της συνέχειας του '21, συχνά παραθεωρείται. Και όμως, η Μεγάλη Ιδέα του Ρήγα, της Φιλικής και του Βενιζέλου -η συνεύρεση των Ελλήνων σε ένα ενιαίο κράτος- αποτέλεσε το ζητούμενο του 19ου και του 20ού αιώνα, το διακύβευμα της "μεγάλης δεκαετίας". Κατά την περίοδο 1909-1922, η αποσύνθεση του οθωμανισμού "συναντήθηκε" με την ενίσχυση του ελληνισμού ο οποίος είχε την ιστορική ευκαιρία να ολοκληρώσει το 1821, ενώ ο τουρκισμός θα περιοριζόταν σε μ...
Διαβάστε περισσότερα...

WOKE
Τον Ιανουάριο του 2022, η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, δημιουργός του Χάρυ Πότερ, αποκλείστηκε από... την προβολή ταινίας για το έργο της, από την εταιρεία Warner, επειδή οι δηλώσεις της για την ύπαρξη γυναικείου φύλου θεωρήθηκαν τρανσφοβικές! Στα πανεπιστήμια, απαιτούν την κατάργηση της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, του Πλάτωνα και του Σαίξπηρ, καθώς "προωθούν τον ρατσισμό, τη λευκή υπεροχή και την πατριαρχία". Η "cancel culture" διεκδικεί την ακύρωση ολόκληρου του ιστορικού παρελθόντος. Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης το BBC και το... Χόλιγουντ στηλιτεύουν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΑΛΑΙΑ ΦΩΚΑΙΑ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Το σημαντικό αυτό βιβλίο του αείμνηστου Νικολάου Χόρμπου με καταγωγή από την Παλαιά Φώκαια Μικράς Ασίας έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο γνωστικό κενό στις γνώσεις μας για μία περιοχή της Ιωνίας που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στις ιστορικές εξελίξεις. Στα αρχαία χρόνια (600 π.Χ.), στην διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, με 25 αποικίες που ίδρυσε στην Δυτική Μεσόγειο, κυρίως σε Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, σε αυτό που χαρακτηρίσθηκε αργότερα σαν Δύση. Μία ιστορία που παρέμεινε άγνωστη στον ελληνικό λαό μέχρι σήμερα. Κατόπιν, η Ιωνική περιοχή ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο «ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ
Ο άνθρωπος εντός της πολιτικής κοινωνίας διαδραματίζει ενεργό ρόλο, ισορροπώντας και εναρμονίζοντας την ατομικότητά του και την προσωπική του ελευθερία με τη συλλογική ζωή και τη συλλογική ευημερία. Ο Παπαϊωάννου φαίνεται να αναζητά με το έργο του τη γεφύρωση της νεωτερικής διαμάχης μεταξύ των δύο αντίπαλων ηθικών και οντολογικών μεγεθών, μεταξύ δηλαδή του ατόμου και του συνόλου: μακριά από τις αυταρχικές και τις ολοκληρωτικές ιδεολογίες, τις μαξιμαλιστικές ουτοπίες που συρρίκνωσαν όχι μόνο την ιδιότητα του πολιτικού αλλά την ίδια την ιδιό...
Διαβάστε περισσότερα...

25 μαθήματα ελληνικής ιστορίας
Αυτά τα "25 μαθήματα για την ελληνική ιστορία" δεν συνιστούν μια γραμμική ιστορική αφήγηση. Επιμένουν αφ' ενός στην απαραίτητη ιστορική περιοδολόγηση -τις τρεις ιστορικές φάσεις της ιστορίας του ελληνικού έθνους και τη διάκριση των περιόδων της ιστορίας του νεότερου ελληνισμού από το 1204 μέχρι σήμερα- ενώ εγκύπτουν λεπτομερέστερα στα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας, από την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα. Τα πρόσφατα ιστορικά γεγονότα, άλλωστε, συνιστούν εν πολλοίς την εξέλιξη παλαιότερων τάσεων και τον καμβά πάνω στον οποίο εγγράφεται ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο Γιώργος Σεφέρης και οι παλινωδίες της κριτικής
Από τα πρώτα του βήματα στον ποιητικό λόγο μέχρι σήμερα, ο Γιώργος Σεφέρης δεν έπαψε να προκαλεί το γόνιμο ενδιαφέρον του κριτικού λόγου. Αυτό όμως που ξαφνιάζει και δημιουργεί αμηχανία ίσως στον σημερινό αναγνώστη είναι ότι αφενός κατηγορήθηκε για διαφορετικούς και αντίθετους λόγους -για παράδειγμα άλλοτε για έλλειψη πατριωτισμού και άλλοτε για εθνολαϊκισμό- αφετέρου, ενώ ο ίδιος και το έργο του παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ενότητα και συνέπεια, ο κριτικός λόγος που αποτίμησε το έργο του χαρακτηρίζεται από παλινωδίες. Ο Γ. Σεφέρης, με αφ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Το δημοτικό τραγούδι, σε αντίθεση με πολλές τρέχουσες "απομυθοποιητικές" θεωρίες, που επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν ως "ένα μόνο τραγούδι", είναι εν τέλει το βίωμα του ελληνικού λαού ως προς τη θέση του στον κόσμο. ...Αποδίδει, με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής ιδεολογίας, το "συναμφότερο" του εθνικού μας χαρακτήρα. Ενός χαρακτήρα που έχει διαμορφωθεί σε μια πορεία χιλιάδων χρόνων, μέσα από περιπέτειες, μεταπτώσεις και αλλαγές, που ελάχιστοι ιστορικοί λαοί έχουν γνωρίσει. Το γεγονός πως σήμερα, σε μια εποχή κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΥ
Εκατό χρόνια μετά τη σημαντικότερη επανάσταση του 20ού αιώνα, μοιάζει σα να έχουν περάσει ολόκληροι αιώνες. Και όμως, αυτή, σημάδεψε ανεξίτηλα τη σύγχρονη ιστορία και οι συνέπειές της θα συνεχίσουν να γίνονται αισθητές για πολλές δεκαετίες - τουλάχιστον. Παραμένει δε, πάντα, υψίστης σημασίας η προσπάθεια να φωτιστεί το πώς και γιατί μια επανάσταση, που σάλπιζε την πιο ριζική απελευθέρωση, μεταβλήθηκε σε ολοκληρωτισμό και δικτατορία πάνω στους ίδιους τους εργαζόμενους. Η Γένεση του Ολοκληρωτισμού, του Κώστα Παπαϊωάννου, που εκδόθηκε για πρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Η ανιστορικότητα αλλά και η βαρβαρότητα του ψυχιατρικού νοσοκομείου είναι πλέον δεδομένη. Ο ίδιος δε ο ψυχικός πόνος, ως συστατικό μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης, ούτε ξορκίζεται ούτε εξαλείφεται. Έτσι οποιοδήποτε σύστημα περίθαλψης και οποιαδήποτε πολιτική ψυχικής υγείας θα διαπιστώνουν διαρκώς την ανεπάρκειά τους. Το ζητούμενο δεν είναι λοιπόν ένα τέλειο και ολοκληρωτικό σύστημα περίθαλψης αλλά η δυνατότητα μιας κοινωνικά δίκαιης, ανθρώπινης, αξιοπρεπούς και επιστημονικά υπεύθυνης στήριξής μας σε δύσκολες καταστάσεις της ζωής, στο βαθμό πο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Όπως η ατομική συνείδηση, έτσι και η συλλογική συνείδηση είναι αλληλένδετη με τη μνήμη. Στον αρχετυπικό μύθο της Οδύσσειας, η περιπέτεια στη χώρα των Λωτοφάγων περιγράφει, με τρόπο απαράμιλλο, τη σχέση μνήμης και συνείδησης και τον κίνδυνο του ανθρώπου να οδηγηθεί σε πνευματικό θάνατο με την απώλεια της ταυτότητάς του. Η μνήμη σημαίνει, όμως, ιστορία - όχι, όμως, με την έννοια της απλής πληροφόρησης γεγονότων αλλά ως γόνιμη αφομοίωση του παρελθόντος, που, μέσω της ατομικής και συλλογικής αυτογνωσίας, οδηγεί σε νέες συνθέσεις. Και αυτό είνα...
Διαβάστε περισσότερα...