ERGO

ΜΑΙΡΗ ΑΡΩΝΗ, Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ (ΤΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΠΕΡΙΕΧΕΙ CD)

ΣΚΗΝΙΚΑ ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ-ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ-ΑΓΓΛΙΚΑ)
"Γραφή με ύφασμα" Όπως ο δάσκαλος και φίλος μου Bernard Dort εντοπίζοντας εικόνες και χρήσεις του λευκού επί σκηνής, έφτιαξε από το λευκό μια σκηνική κατηγορία και μίλησε για τον αφαιρετικό γεωμετρικό, επικό, εξιδανικευμένο, διαχρονικό ή πνευματικό χώρο -για τον ίλιγγο του λευκού- έτσι κι εγώ θα ήθελα, εντοπίζοντας στη δουλειά του Γιώργου Πάτσα εικόνες και χρήσεις του πανιού, να μιλήσω για τη γραφή με ύφασμα. Ο Γιώργος Πάτσας ήταν εξ αρχής ένας σκηνογράφος των γερά σχεδιασμένων χώρων. Με κάθετες και οριζόντιες επιφάνειες, αυστηρά δομημένες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΘΩΣ Η ΟΜΟΡΦΙΑ
Είχα κατά καιρούς διαβάσει ποιήματα του π. Αθανασίου Πολύζου, δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα, καθώς και την πρώτη του ποιητική συλλογή που τη δημοσίευσε υπό τον τίτλο "Και ο θάνατος μέσα στις λεμονιές θα κυματίσει" στη Λευκωσία, εκδόσεις ΑΚΤΗ 2010. Ουσιαστικά, επειδή μου άρεσαν τα ποιήματά του, ήμουν εγώ που τον ενθάρρυνα να δημοσιεύσει την πρώτη του συλλογή. Τώρα ευρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να προλογίζω τη δεύτερη συλλογή του. Τον π. Αθανάσιο Πολύζο τον γνωρίζω από τα φοιτητικά του χρόνια, όπως και την πρεσβυτέρα του Βασιλικούλα, μούσα...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΗΧΟΣ ΤΟΥ ΑΔΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ
Ο Πάτσας σκηνογραφεί το «δράμα», όχι το «θέαμα». Δίνει ένα πραγματικά ενεργητικό περιεχόμενο στο ρήμα «σκηνογραφώ»: αναπτύσσω μια οπτική γραφή στον τρισδιάστατο χώρο και στο συνυφασμένο με αυτόν χρόνο. Δεν παρουσιάζει μια σκηνογραφία, δεν ετοιμάζει τα σκηνικά μιας παράστασης, αλλά σκηνογραφεί το έργο και μάλιστα στους νοηματικούς κόμβους του, στους αρμούς της δράσης, αφήνοντας τα υπόλοιπα στην επίνοια του σκηνοθέτη και στο τάλαντο των ηθοποιών. Αψηφά τη «θεαματική» πλευρά της σκηνοθεσίας, όχι από κάποια καλλιτεχνική υπεροψία, αλλά από συνε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΗΔΑ ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας είναι αφιερωμένο στη θεατρική πορεία της Λήδας, αλλά και στη σχέση μας. Περιλαμβάνει αναμνήσεις από την ιδιωτική μας ζωή και βέβαια από την καλλιτεχνική συνεργασία μας. Στον τόμο αυτόν περιλαμβάνονται -εκτός από τη δική μου Αφήγηση- κρίσεις για τις ερμηνείες της Λήδας, σκέψεις της για το θέατρο, κείμενα για εκείνην μετά το "ταξίδι" της, παραστασιογραφία. Η Αφήγηση που ακολουθεί γράφτηκε, κατά διαστήματα, από τον Ιούνιο του 2006 έως τον Απρίλιο του 2008. Γράφτηκε λοιπόν με νωπές τις αναμνήσεις απ' το "ταξ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΔΗΓΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΡΑΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ
Η ιδέα να δημιουργηθεί και στα ελληνικά ένας Οδηγός δραματολογίου για το νεοελληνικό θέατρο (1600-2000), (. . .) ξεκίνησε ευθύς αμέσως με την ίδρυση του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1990. Ως τότε υπήρχε μόνο ένας μικρός οδηγός του Νικηφόρου Παπανδρέου, Εξήντα θεατρικά έργα για ερασιτεχνικές ομάδες, που απευθύνονταν κυρίως σε ερασιτεχνικά σχήματα και το σχολικό θέατρο, συμπεριλαμβάνοντας την περιγραφή 60 θεατρικών έργων. Αντίληψή μας εξαρχής ήταν πως μια τέτοια προσπάθεια δεν απευθύνεται μόνο σε ειδικές ομάδες αναγν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΚΗΝΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
Το βιβλίο αυτό περιέχει θεατρολογικά Σχόλια για 69 παραγωγές του Αμφι-Θεάτρου (1975-2004), που αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο από τις, συνολικά, περίπου 200 σκηνοθεσίες μου. Οι 69 αυτές παραγωγές καλύπτουν ευρύ φάσμα: αρχαίοι Έλληνες τραγικοί και αττική κωμωδία, Σαίξπηρ, Λόπε ντε Βέγκα, Μολιέρος, Τσικαμάτσου, Γκαίτε, Σίλλερ, Μπύχνερ, Λόρδος Βύρων, Στρίντμπεργκ, Ο'Νηλ, Πιραντέλλο, Μπρεχτ, νεότεροι, πολλά παλαιά νεοελληνικά κείμενα και από τους Έλληνες δραματουργούς του 20ού αιώνα: ο Άγγελος Τερζάκης και ο Ιάκωβος Καμπανέλλης. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Απόρροια της μακρόχρονης ερευνητικής ενασχόλησης της συγγραφέως με ζητήματα που άπτονται της συγκριτικής ιστορίας των ιδεών και της παιδείας μας, οι μελέτες αυτές, βαλμένες σε θεματική και χρονολογική τάξη, αποτυπώνουν μια περιδιάβαση στον χώρο της νεοελληνικής σκέψης στον 18ο και 19ο αιώνα, με επίκεντρο πάντοτε το ζήτημα της αποκρυστάλλωσης της δραματουργικής αντίληψης και πράξης. Σκιαγραφούνται οι παλαιότερες μεταφραστικές απόπειρες, που εγγράφονται στο κίνημα του Διαφωτισμού, ανιχνεύονται δυτικές επιδράσεις και καταβολές των νεοελλήνων ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΟ ΤΟΝ 17ο ΑΙΩΝΑ ΣΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ
[. . .] Το Συνέδριο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γιάννη Σιδέρη. Για τους παλαιοτέρους δεν θα χρειάζεται σύσταση, για τους νεότερους ίσως. Ο Σιδέρης ήταν όχι ο πρώτος χρονολογικά, γιατί προϋπήρξαν ο Νικόλαος Λάσκαρης, ο Μ. Βάλσας και ο Θεόδωρος Συναδινός, αλλά ο πρώτος συνειδητός ιστορικός του νεοελληνικού θεάτρου. Εννοώ συνειδητός, διότι συνεδύασε την έρευνά του με ένα οργανωμένο σύστημα, στο μέτρο που η εποχή του και η μη ειδικότερη γνώση του - ήταν φιλόλογος, όχι θεατρολόγος - το επέτρεπαν επίσης ήταν ο άνθρωπος, ο οποίος στην ουσία υ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΑΙΞΠΗΡ
(. . .) Στο επίμονο ερώτημα, γιατί τα έργα του συγκεκριμένου δραματουργού, και όχι κάποιου άλλου, συνεχίζουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής δεν έχει δοθεί απάντηση. Ως εκ τούτου, έχει καταστεί σαφές πως πρέπει να ανασκευάσουμε ή να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της διαχρονικότητας και της οικουμενικότητας έτσι ώστε να είναι χρήσιμη χωρίς να αναπαράγει οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Τα δοκίμια που φιλοξενούνται εδώ εντάσσονται σ' αυτό τον προβληματισμό. Επιδιώκουν, άμεσα ή έμμεσα, να φωτίσουν το ερώτημα γιατί ο Σαίξπηρ έχε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΝΩΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ
"Εάν θέλουμε να έχουμε πάρε-δώσε με τους κλασικούς, πρέπει να υποταχθούμε στο νόημα των έργων που μας έχουνε κληροδοτήσει και από κει να ξεκινάμε. Κινδυνεύουμε ακριβώς να βλέπουμε την τέχνη μέσα από ορισμένα εισαγωγικά. Η τέχνη πρέπει ν' ανοίγει πόρτες μέσω κάποιας ευχαριστήσεως, κάποιας ηδονής, ν' ανοίγει πόρτες του ψυχικού μας κόσμου, που δεν υποπτευόμαστε και που, ίσως, δεν θέλουμε και ν' ανοίξουμε. Όταν μένεις μέσα σ' ένα κλίμα σοβαρότητας τεχνητής, νομίζω ότι δεν υπάρχει τρόπος ν' ανοίξουνε αυτές ακριβώς οι πόρτες στο ψυχικό υπόγειο κ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΔΡΟΣ ΜΟΥ
Στο χωριό που πέρασα τα παιδικά μου χρόνια υπήρχε μια πηγή κοντά στο σπίτι μας που έδινε νερό σε όλους τους κατοίκους αλλά και στα περιβόλια τους. Τη λέγανε Σωτήρα. Το νερό της πηγής έτρεχε από τη βάση ενός βράχου. Δεν με αφήνανε οι γονείς μου να πηγαίνω μόνος μου γιατί, λέει, είχε ένα μεγάλο φίδι μέσα στο νερό, που ορκίζομαι ότι... το είχα δει! Όταν καμιά φορά πήγαινε η μάνα μου για νερό, με έπαιρνε μαζί της. Ήταν εκεί κι άλλες γυναίκες με τα παιδιά τους και λέγανε, λέγανε κι η μέρα γινότανε ωραία. Εμείς παίζαμε, κάναμε και μικρές γούρνες...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΕΥΚΩΜΑ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
«Η έρευνα των παπαδιαμαντικών αρχείων και η δημοσίευση των βιβλίων μου που αναφέρονται σε θέματα εντοπισμού των αυτογράφων, πρώτων δημοσιεύσεων, αποκομμάτων και λοιπών μνημονίων, σχετικών με την εκδοτική του παπαδιαμαντικού κειμένου, καθώς και η φωτογράφηση του υλικού και φωτοτύπηση παλαιότερων δημοσιευμάτων, αποτέλεσε τη βάση για την έκδοση του "Λευκώματος Παπαδιαμάντη". (...) Κάποια στιγμή λοιπόν σκέφτηκα ότι θα ήταν χρήσιμη η έκδοση του "Λευκώματος Παπαδιαμάντη", συνοδευόμενου από εκτενές βιογραφικό χρονολόγιο, με εξεικόνιση των κυριοτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ
[. . .] Στην ιστορία της νεοελληνικής δραματουργίας, από την κρητική Αναγέννηση ως την αυγή του 21ου αιώνα, αποτυπώνονται, μέσα από διαδοχικά αισθητικά ρεύματα που άφησαν τα ίχνη τους, πολιτισμικές επιδράσεις που δέχτηκε και αφομοίωσε εκλεκτικά ο ελληνισμός. Η συγκριτική προσέγγιση, η ανίχνευση και μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών ρευμάτων αποτελεί βασικό αίτημα της έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Ειδικότερα, στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, οι επιδράσεις στον τομέα της συγγραφής, της θεωρίας του δράμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ
(. . .) Φτάνουν πια οι θεωρίες και οι κριτικές. Αδιάψευστος μάρτυς, με αλάνθαστο κριτήριο, είναι το κοινό, που πληρώνει για να δει την παράσταση και μεταδίδει τις καλές εντυπώσεις του και στους άλλους. Αλλά αυτή η μυθοποίηση του συλλογικού υποκειμένου που ονομάζεται κοινό είναι επιπόλαιη και παραπλανητική, στον βαθμό που αποκρύπτει την πολύπλοκη διαδικασία διαμόρφωσης του κοινού, της κοινής γνώμης, του κοινού γούστου. Οπωσδήποτε το κοινό έχει την τελευταία λέξη, αλλά αυτή τη λέξη κάποιος του την έχει μάθει. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
Σχεδόν κάθε θεατρικό έργο είναι ένα είδος παλίμψηστου: γραφές στοιβάζονται πάνω σε γραφές, η μια σβήνει την άλλη, αλληλοκαλύπτονται, διορθώνουν, βελτιώνουν ή χειροτερεύουν, στοχεύουν και αστοχούν, επιτυγχάνουν ή ματαιοπονούν, γοητεύουν και απογοητεύουν, και αυτή την πορεία της αλληλουχίας των γραφών ακολουθούν και συνοδεύουν σημειώσεις, παρατηρήσεις, σχολιασμοί, σκέψεις αποσπασματικές και προσχέδια πιο οργανωμένα. Και πάνω στην τελευταία γραφή ακολουθούν άλλες «γραφές», ερμηνευτικές και σχολαστικές, σκηνοθετών και μελετητών, ηθοποιών και α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
Συλλογή μελετημάτων, στα οποία με εμφανή συγκριτική οπτική, σκιαγραφούνται πτυχές του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Προσεγγίζονται στοχαστές, συγγραφείς και παιδαγωγοί, μείζονες και ελάσσονες, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ρήγας, ο Δημήτριος Δάρβαρης μα και ζητήματα που οριοθετούν την ελληνική εκδοχή του Διαφωτισμού, όπως τα βιβλία ηθικής, στα οποία αποκρυσταλλώνεται η αναζήτηση των νέων εννοιών πολιτικής αρετής και κοινωνικής συμπεριφοράς, η πρόσληψη της λογοτεχνίας, ο περιοδικός Τύπος ως παράγοντας διαπολιτισμικότητας, το θέατρο ως όχημα ιδεολ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΝΩΣ ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ

ΦΑΣΜΑ ΚΑΛΒΟΥ
Εδώ και πέντε χρόνια που με απασχολεί η μελέτη και η προετοιμασία για έκδοση του χειρογράφου των Ολυμπιακών ωδών με ταλάνιζε η διαρκής φιλολογική αμφιβολία: είναι ή δεν είναι μπροστά μας η γραφίδα του Κάλβου; Θυμάμαι τον ενθουσιασμό του αγαπητού Νίκου Κουρκουμέλη, όταν του έδειξα το χειρόγραφο χωρίς να τον έχω προϊδεάσει, τη συναίνεση του φίλου εκδότη Παναγιώτη Αναστασόπουλου. Αλλά έως αυτή τη στιγμή οι αμφιβολίες μου άλλοτε επανέρχονται και άλλοτε αραιώνουν. Δεν είχα άλλο δρόμο από το να ζητήσω τη συνεργασία ενός κάλου κλασικού φιλολόγου:...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΛΑΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
(...) Η προσπάθεια αυτή απέβλεψε στην ανάδειξη όλων εκείνων των στοιχείων τα οποία συνθέτουν την έννοια και την εικόνα του λαϊκισμού, ο οποίος πολιτογραφήθηκε στον δημόσιο βίο της χώρας μετά την ιουλιανή Μεταπολίτευση του 1974, με κύριο φορέα το «Κίνημα» του ΠΑΣΟΚ και με εκφραστή τον αρχηγό του Ανδρέα Παπανδρέου. Έναν αρχηγό ο οποίος επέβαλε στα στελέχη του «Κινήματος» αυτό που ο Κ. Μαρξ θα έλεγε «πειθαρχία των πτωμάτων», εξαπατώντας ταυτόχρονα τον «κυρίαρχο» λαό, αλλάζοντας θέσεις και απόψεις σε θεμελιώδη πολιτικά και εθνικά ζητήματα. (....
Διαβάστε περισσότερα...