ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ - ΜΝΗΜΩΝ

DIE DEKORIERTEN HANDSCHRIFTEN DES SCHREIBERS MATTHAIOS VON MYRA (1596-1624)

ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΓΡΑΦΟΙ
Άνθρωπος παλαιικός, ο Χρίστος Μανουσαρίδης, όπως κι οι μηχανές του, φάνταζε σε όλους εμάς τους νεότερους, όσους κατεβήκαμε τα σκαλιά πρώτα της Ισαύρων και έπειτα της Ζωσίμου, σαν κάτι που βρισκόταν στο μεταίχμιο της μικρής συλλογικότητάς μας, ξένο και οικείο παράλληλα. Συνεπής στις συναντήσεις τις Τετάρτης, πιστός ακροατής, αποδέκτης σεβασμού και πειραγμάτων από τους μεγαλύτερους, ήταν πάντα έτοιμος να μοιραστεί μα και να μοιράσει: ανάτυπα, συμβουλές, σχόλια, φωτογραφίες, φαγητά και αστεία στις ταβέρνες. Άλλοτε κουρασμένος, αιχμηρός, μονοκ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΔΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Η εξασφάλιση των υλικών μέσων λειτουργίας του υδραίικου στόλου για τη συμμετοχή του στην Επανάσταση του 1821 υπήρξε αρχικά, σε τοπικό επίπεδο, μέλημα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας -πλοιοκτήτες, πλοίαρχοι αλλά και απλοί πολίτες συνεισέφεραν οικονομικά. Στη συνέχεια η κοινοτική συνδρομή ήρθε να αναλάβει μέρος από τις δαπάνες για τον στόλο και, τέλος, σε εθνικό επίπεδο η Κεντρική Διοίκηση επωμίστηκε, τόσο κατά την εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων όσο και μετά το τέλος του Αγώνα, αναδρομικά όλο το χρέος προς τους ναυμάχους. Τη διαδικασία χρηματ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΑΝΝΑ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ FERNAND BRAUDEL, ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΝΝΑ ΜΑΤΘΑΙΟΥ) OSWYN MURRAY, ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ Η Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΚΚΑΣ) MARC BLOCH, ΟΙ ΤΡΟΦΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΓΑΛΛΙΑ (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ, ΡΑΝΙΑ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ) BRUNO LAURIOUX, ΤΑ ΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΩΝ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΦΟΙΝΗ) EMMANUEL LE ROY LADURIE, ΕΝΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΒΙΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΣΥΡΙΑΝΟΥ ΤΟΚΙΣΤΗ: ΡΗΓΑΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ

Εννέα επεισόδια από την Επανάσταση του 1821
Η επέτειος των 200 ετών από την επανάσταση του 1821 τόνωσε το ερευνητικό και ευρύτερο ενδιαφέρον για το θέμα, κινητοποίησε δυνάμεις και προωθήθηκαν εκδοτικές, συνεδριακές και άλλες δράσεις. Ο εκδοτικός πλούτος που την συνόδευσε, άλλοτε έφερε στο φως πρωτότυπες μελέτες ως προς την τεκμηρίωση ή και ως προς τα ερωτήματα, ενώ άλλοτε προσέφερε πονήματα που απευθύνονται στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Η ΕΜΝΕ, πιστή στην ιστοριογραφική παράδοση που υπηρετεί επί 50 χρόνια, οργάνωσε συνέδρια και εκδόσεις για την Επανάσταση και ανάμεσά τους δρομολόγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Το 1819 μια σοβαρή κρίση ξέσπασε στην ελληνική κοινότητα της Σμύρνης. Από το Φεβρουάριο ως τον Οκτώβριο εκείνου του χρόνου, ίσως και λίγο αργότερα, η πόλη -και συγκεκριμένα: το ένα τρίτο, περίπου, των κατοίκων- ζει μέσα σε ένα κλίμα έντασης, αγώνων συγκαλυμμένων που διακόπτονται από βιαιότητες και, κάποιες φορές, καταλήγουν σε στάσεις. Δεν αποκλείεται μάλιστα να σημειώθηκε, σε μια ορισμένη στιγμή, επέμβαση της τουρκικής διοίκησης, γιατί οι αρχές φοβήθηκαν πως είχαν να κάνουν με εξέγερση των ραγιάδων εναντίον της οθωμανικής εξουσίας. (. . ....
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821
Στο εύλογο ερώτημα, γιατί η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού και το περιοδικό «Μνήμων» οργάνωσαν ένα συνέδριο για το 1821, θα μπορούσαν να δοθούν διάφορες απαντήσεις: ότι πλησιάζουν τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και θα θέλαμε να συμβάλουμε, έστω έμμεσα, στη δημιουργία των προϋποθέσεων για να τιμηθεί η επέτειος αυτή με την εγκυρότητα και την πολυφωνία που της αξίζει ότι ο εορτασμός μιας τέτοιας επετείου είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να αφεθεί μόνο σε εθνικιστικούς πανηγυρισμούς, ιδεολογική χρήση, προχειρότητες και ...
Διαβάστε περισσότερα...

200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 1810-2010
Η συμπλήρωση, το 2010, διακοσίων χρόνων από την έναρξη της επαναστατικής διαδικασίας για την ανεξαρτησία της μετέπειτα Λατινικής Αμερικής, μας οδήγησε στην ιδέα της συνδιοργάνωσης, από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και από το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, ενός διεθνούς συνεδρίου με σχετική θεματολογία. Σε όλη τη διάρκεια του 2010, σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής και στην Ισπανία αλλά και στις Η.Π.Α. και στις σημαντικότερες ευρωπαϊκές πόλεις όπου λειτουργούν πανεπιστημιακά κέντρα λατινοαμερικα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ
Η έκταση της οικονομικής και της πολιτικής μετανάστευσης, η βιαιότητα των εθνικιστικών κινημάτων και των εκδηλώσεων ξενοφοβίας σε πολλά μέρη του κόσμου τα τελευταία χρόνια αναζωπύρωσαν τις θεωρητικές συγκρούσεις γύρω από τη γέννηση, το χαρακτήρα και την πορεία των φαινομένων αυτών και επανέφεραν στο προσκήνιο την αναγκαιότητα της ανανέωσης του επιστημονικού προβληματισμού πάνω στη συγκρότηση της συλλογικής ταυτότητας και της ετερότητας. Η επιστημονική κοινότητα σήμερα, στην προσπάθεια της να κατανοήσει τα συνδεδεμένα φαινόμενα του εθνικισμ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΑΛΑΜΙΝΙΑΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
Θεωρώ χρήσιμο να δημοσιεύσω ένα σύνολο σαλαμινιακών εγγράφων, τα οποία χρονολογούνται από περίπου τα μέσα του 18ου αιώνα ως τα μέσα του 19ου. Από τα έγγραφα αυτά είκοσι δύο (22) τελούσαν υπό την κατοχή μου, και άλλα είχαν τεθεί στη διάθεσή μου κατά καιρούς και προσκαίρως από ιδιώτες, τα είχα δε αντιγράψει άλλα με μέτρια και άλλα με αρκετή επιμέλεια. Περιλαμβάνω όμως ακόμη και έξη, ήδη δημοσιευμένα, για να είναι σ' ένα απαρτισμένο ήδη, έστω μικρό σώμα αρχειακού υλικού, αμεσότερον προσιτά σε όσους τυχόν ενδιαφέρονται για τα σαλαμινιακά πράγμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
"Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις" έλεγε ο Επίκτητος και μας υπενθύμιζε την υποχρέωση ο μεγάλος νεοελληνιστής Κ. Θ. Δημαράς. Η μελέτη αυτή έχει ένα έλασσον σημείο αναφοράς, το οποίο, όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε στη συνέχεια, μπορεί να εκβάλει σε μείζονα αιτούμενα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας και θεωρίας ενισχύοντας τη θέση του χρήματος στη μελέτη της νεοελληνικής κοινωνίας. Ταυτοχρόνως επιδιώκει να συγγενεύσει με γειτονικά πεδία των κοινωνικών επιστημών διαμορφώνοντας εννοιολογικές γεφυρώσεις από το πεδίο της πολιτικής σκέψης,...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΜΝΗΜΩΝ (ΤΟΜΟΙ 1-20) 1998

ΡΟΜΑΝΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο δέκατος ένατος αιώνας είναι ο πατέρας μας. Ο «μακρύς» δέκατος ένατος αιώνας, που αρχίζει από το 1790 περίπου, και φτάνει ως τους πολέμους του 1912, ως τη Μικρασιατική καταστροφή. Οι ρίζες του ελληνισμού μπορεί να εκτείνονται βαθύτερα μέσα στον χρόνο, όμως όλοι οι χυμοί που αντλούνται από το μακρινό παρελθόν μετουσιώνονται μέσα στον κορμό που αρχίζει ν’ αναπτύσσεται μαζί με τις γενιές οι οποίες ανδρώθηκαν στις τρεις κρίσιμες, πριν από την Επανάσταση, δεκαετίες. Τότε, σ’ εκείνα τα λίγα χρόνια, βλέπουμε ν’ αναδύεται γοργά το καινούργιο ιδεο...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΧΡΟΝΟΣ" ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΦΙΛΗΜΟΝΑ 1833
Τα χρόνια του Αγώνα τελείωσαν και μία νέα περίοδος σηματοδοτήθηκε με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, οπότε και η Ελλάδα μπήκε επίσημα στη σφαίρα επιρροής της Ευρώπης. Οι κατεστημένες ισορροπίες είχαν διαταραχθεί, τα διοικητικά και οικονομικά συστήματα που ίσχυαν έως τότε είχαν διαρραγεί κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και, τελικά, είχαν ριζικά ανατραπεί. Η προσπάθεια δόμησης κράτους και δημιουργίας θεσμών και εσωτερικών και εξωτερικών δικτύων από τον Ιωάννη Καποδίστρια συνάντησε αντιστάσεις και έληξε με τη δολοφονία του, το 1831 απόηχοι...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο J.P. FALLMERAYER ΚΑΙ Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΣΜΟΥ
Στη μελέτη αυτή θα περιοριστώ στην εξέταση (. . .) του ρόλου που διαδραμάτισε το έργο του Fallmerayer, ιδιαίτερα η θεωρία του για την καταγωγή των νεοελληνικών, κατά τη γένεση και την ανάπτυξη των νεοελληνικών σπουδών. Το φαινόμενο αυτό έχει γενικά αναγνωριστεί από παλιά, δεν έχει γίνει εντούτοις μέχρι σήμερα καμιά προσπάθεια για τη συστηματική ερμηνεία του. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ "ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΗΡΙΟΝ Ε. ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΥΙΩΝ ΕΝ ΣΥΡΩ" (ΛΟΥΚΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ)

ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΓΕΡΜΑΝΟΦΩΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
(...) Το «άνοιγμα» αυτό σε νέα ζητήματα, σε ανθρωπολογικά τρόπον τινά θέματα, δεν αποτελεί βέβαια ίδιον της γερμανόφωνης ιστοριογραφίας των τελευταίων χρόνων. Ένας λοιπόν ακόμη στόχος αυτού του τόμου: να δώσει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να συγκρίνει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαφορετικής παράδοσης ιστοριογραφίες, να εντοπίσει συγκλίσεις και αποκλίσεις. Άλλωστε κατά βάση, όπως πιστεύουμε - και όσο η θεματική όσο και η βιβλιογραφία των ενδεικτικών αυτών άρθρων το επιβεβαιώνουν -, η ιστορία στο γερμανόφωνο χώρο διεξάγεται συνειδητά και με εν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΛΑΤΙΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Η δημιουργία μιας συλλογής κειμένων σχετικά με την ιστορία και την ιστοριογραφία της Λατινικής Αμερικής προϋποθέτει πρώτα από όλα την αναγνώριση ότι οι χώρες της περιοχής αποτελούν ένα σύνολο το οποίο μπορεί, υπό διάφορες έννοιες, να θεωρηθεί ενιαίο, διακριτό και διαφοροποιημένο από άλλες περιοχές του πλανήτη. Αυτή η αρχική διευκρίνιση είναι αναγκαία για πολλούς λόγους και αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα λόγω της ευρύτερης συζήτησης που γίνεται στις μέρες μας γύρω από την έννοια της λατινοαμερικανικής ενότητας. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΞΕΝΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - ΠΛΗΓΗ 'Η ΠΡΟΟΔΟΣ;
Οι Ελληνοαμερικανοί, οι οποίοι στις περισσότερες γενικές μελέτες παρουσιάζονται ως κοινότητα που συνδυάζει τις αρχέγονες αξίες δύο δεδομένων εθνοπολιτισμικών ομάδων, στο πρώτο τέταρτο του εικοστού αιώνα δεν αποτελούσαν ομάδα με ενιαία χαρακτηριστικά. Και αυτό γιατί η ελληνική κοινότητα της Αμερικής δεν ήταν συγκροτημένο πολιτικό υποκείμενο αλλά μια νοερή συσπείρωση με ασαφή όρια, την οποία αντίπαλες ηγετικές ομάδες ως "επιτηδευματίες ταυτότητας" επιχείρησαν να οριοθετήσουν και να ελέγξουν και στην οποία το ελληνικό κράτος θέλησε με τη σειρ...
Διαβάστε περισσότερα...