ΓΚΟΝΗ

ΕΝΑΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ
Ο Κονσταντίν Σεργκιέγεβιτς Αλεξέγιεφ (Στανισλάβσκι), ιδρυτής και διευθυντής, μαζί με τον Νεμίροβιτς-Νταντσένκο, του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας, έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους μεγάλους ηθοποιούς, σκηνοθέτες και θεωρητικούς της θεατρικής τέχνης. Από την ίδρυση του Θεάτρου Τέχνης το 1898, ο Στανισλάβσκι επηρέασε ζωτικά και ριζικά το θέατρο στη Ρωσία, ενώ άσκησε μεγάλη επιρροή στο διεθνές θεατρικό δραματολόγιο, κυρίως μετά το θάνατό του. Στο αναγνωρισμένο ως μεγάλη προσφορά στο θέατρο βιβλίο Ένας Ηθοποιός Δημιουργείται, ο Στανισλάβσκι περιγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
[...] Ο Ανούιγ, δραματουργός μετά τον Πιραντέλο και πριν τον Μπέκετ, στα καλά του έργα ερωτοτροπεί με τη νεωτερικότητα, χωρίς όμως να τολμά και τη ρήξη με το συμβατικό παρελθόν. Το παράδοξο και το υπαρξιστικό (η ηρωίδα επαναστατεί για να επαναστατήσει μην αντέχοντας την ανυπόφορη "ζωή"), με μια πινελιά βαθιάς κατήφειας του αδιεξόδου (ό,τι χαρακτηρίζει το μεταπολεμικό κλίμα), χρωματίζουν την Αντιγόνη. Πολλοί αναχρονισμοί, το σύγχρονο αναπηδά μέσα στο αρχαίο (καθόλου αυτονόητο για εκείνη την εποχή), η γλώσσα λιτή και σκληρή με πολλή πεζή καθ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο διάλογος της ελληνικής πεζογραφίας με τον κινηματογράφο 1949-2009 (χαρτόδετη έκδοση)
Η πεζογραφία του εικοστού αιώνα δεν διαλέγεται απλώς αδιάλειπτα με τον κινηματογράφο. Από την επισκόπηση του φαινομένου στα επίπεδα της Ιστορίας, της ιστορίας του κινηματογράφου και της ιστορίας της λογοτεχνίας προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι η πεζογραφία στη διάρκεια του εικοστού αιώνα διαλέγεται κατά προνόμιο με τον κινηματογράφο, περισσότερο από ό,τι με οποιαδήποτε άλλη τέχνη της περιόδου. Η δεσπόζουσα λειτουργία της αφηγηματικότητας στα δύο αυτά καλλιτεχνικά είδη, αλλά και οι παρόμοιες λειτουργίες του μυθιστορήματος και του κινηματογρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΛΑΘΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΡΟΛΟ
(...) Στο βιβλίο του "Πλάθοντας ένα ρόλο" - συνέχεια του "Ένας ηθοποιός δημιουργείται" - ο Στανισλάβσκι εξηγεί την τεχνική του για το πλάσιμο του ρόλου και τη διέγερση της δημιουργικής φαντασίας. Εξετάζει την απόδοση του ρόλου με τα διάφορα εκφραστικά μέσα που έχει στη διάθεσή του ο ηθοποιός, όπως η κίνηση, η χειρονομία, η φωνή και ο λόγος. Μιλά για την εκφραστικότητα του σώματος, την άρθρωση, το ρυθμό στην κίνηση και το λόγο, την αληθινή μεταμφίεση. Η γοητεία της σκηνής και το ήθος στο θέατρο είναι μερικά ακόμη από τα θέματα που τον απασχ...
Διαβάστε περισσότερα...

Θέατρο, θυσία, τελετή
[...] Το βιβλίο της Φίσερ-Λίχτε Θέατρο - Θυσία - Τελετή: Μορφές πολιτικού θεάτρου έρχεται να εμπλουτίσει αποφασιστικά την ελληνική βιβλιογραφία: όχι μόνον διότι παράγεται από μια επιστημονική "γραμμή" που, προτάσσοντας την παράσταση έναντι του κειμένου, δεν έχει ακόμη εγκατασταθεί αναμφίλεκτα στο ελληνικό θεατρολογικό τοπίο· ούτε γιατί προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες και αναλύσεις για θεατρικά είδη που είναι, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστα (και) στον Έλληνα αναγνώστη (όπως το φασιστικό θέατρο, τα σοβιετικά και σιωνιστικά θεάματα)· αλλά και γιατί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΚΙΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ
Το «ΑΓΑΝΑΚΤΙΚΟΝ ΗΘΟΣ», όπως το ονόμαζε ο Πλάτων, άγνωστο και ακατανόητο στον ηρωικό κόσμο του Ομήρου, είναι η ουσία του τραγικού πνεύματος. Ενός πνεύματος το οποίο συγκροτείται ως φορέας σύγκρουσης ανάμεσα στο ηρωικό και στο τραγικό, ανάμεσα στην απόλυτη συμμετρία της ηρωικής τάξης και στην ασυμμετρία του τραγικού πεπρωμένου. Η τραγωδία είναι η πιστοποίηση αυτής της σύγκρουσης και ταυτοχρόνως η κρίσιμη στιγμή της μετάβασης από την ηρωική πράξη στην τραγική, από το ηρωικό δρώμενο, που το καταυγάζει το φως, στο τραγικό ναυάγιο, που το καλύπτ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ALTIERO SPINELLI ΚΑΙ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΥΡΩΠΗ
Στρατευμένος από τον Denis de Rougemont στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτισμού το 1956, έγραψα, κατόπιν αιτήματός του, δύο κεφάλαια της δημοσίευσης "Η Ευρώπη είναι μέρος των γεγονότων". Υποστήριξα μια ενωμένη και ανεξάρτητη Ευρώπη, που εξυπηρετεί τη διατήρηση της ισορροπίας και την ανάπτυξη του διαλόγου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν εκείνη την εποχή που άρχισα να ανταλλάσσω με τον Altiero αλληλογραφία και τηλεφωνήματα, με τον άνθρωπο που έμελλε να γίνει ένας από τους στενούς μου ευρωπαίους φίλ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ
Η μπρεχτική Αντιγόνη συνιστά ένα δραματουργικό εγχείρημα με ιδιαίτερο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον, αφού σε αυτήν το επικό θέατρο συνδιαλέγεται, ουσιαστικά και μορφολογικά, με την αρχαία ελληνική τραγωδία, κάτι όχι αυτονόητο ή αναμενόμενο τη δεκαετία του 1940. Παράλληλα όμως, αποτελεί ένα πολιτικό και ποιητικό γεγονός του οποίου τις σκηνικές και αισθητικές επιπτώσεις μπορούμε να παρακολουθήσουμε από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα. [...] Η πολιτική σημασία του κειμένου, με βάση τη δυναμική που αυτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΛΛΕΡ: ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ
Να πώς καθορίζει ο ίδιος ο Άρθουρ Μίλλερ το πιστεύω του με τη μέγιστη ευθύνη του δραματουργού: "Το κοινωνικό δράμα της γενιάς μας πρέπει να κάνει κάτι περισσότερο απ' το ν' αναλύει και να δικάζει το περίγραμμα των κοινωνικών σχέσεων. Πρέπει να σκάψει μέσα στην ανθρώπινη φύση και ν' αποκαλύψει ποιες ανάγκες υπάρχουν μ' ένα τέτοιο τρόπο, που αυτές οι ανάγκες να πάρουν έκταση και προβολή κοινωνικής σημασίας". [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ
[...] Η Αντιγόνη στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή σφραγίζει τον μύθο των Λαβδακιδών, δέκα και πλέον χρόνια πριν από τη διδασκαλία του "Οιδίποδα Τυράννου" (μεταξύ 429 και 425 π.Χ.) και κάπου εξήντα χρόνια, προτού ο Σοφοκλής ολοκληρώσει τη σύνταξη του "Οιδίποδα επί Κολωνώ". Πρόκειται για εντυπωσιακή ανακολουθία μεταξύ μυθολογικού και παραστασιακού χρόνου, που ενισχύει την τραγική ειρωνεία του έργου: ενώ δηλαδή παραστασιακά η προκείμενη τραγωδία ανοίγει τον θηβαϊκό κύκλο των τριών σωζόμενων τραγωδιών του Σοφοκλή, μυθολογικά τον κλείνει και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ
Η ισότητα των φύλων δεν αποτελεί "γυναικείο ζήτημα", αλλά οφείλει να προβληματίζει και να απασχολεί εξίσου άνδρες και γυναίκες. Η έμφυλη ισότητα θεωρείται σήμερα όχι μόνο θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και προϋπόθεση και δείκτης της ανθρωποκεντρικής Αειφόρου Ανάπτυξης και της Δημοκρατίας. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει πως η κοινωνική θέση των γυναικών και των ανδρών επηρεάζεται από πολιτικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς, κοινωνικούς, θρησκευτικούς, ιδεολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΜΑΤΑΡΟΑ
Η Ελένη Αλατσατιανού, μαζί με άλλους επιστήμονες και καλλιτέχνες, φεύγει από την Ελλάδα τον Δεκέμβρη του '45 με το νεοζηλανδικό πλοίο "Ματαρόα", για να σπουδάσει με υποτροφία του Γαλλικού κράτους στο Παρίσι. Αφήνει πίσω της τους γονείς της και τη μικρότερη αδελφή της, Αγγελική. Για όσους από τους συνταξιδιώτες της είχαν λάβει μέρος στην Αντίσταση αυτό το ταξίδι είναι ταυτόχρονα ένα ταξίδι σωτηρίας από τις διώξεις ενός κράτους εκδικητή. Η αφήγηση παρακολουθεί τις διαφορετικές πορείες της Ελένης και της Αγγελικής, που όμως συχνά διασταυρώνον...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ
Στην προμετωπίδα ενός απ' τα δράματά του, ο Τεννεσσή Ουΐλλιαμς μνημονεύει τούτον το στίχο του Ράινερ Μαρία Ρίλκε: "Ποιος, αν φώναζα, ποιος θα μ' άκουγε, από τις στρατιές των αγγέλων;" Αυτή η απόγνωση του γερμανού ποιητή, θα μπορούσε να μπει "σαν οικόσημο" σ' ολόκληρο το έργου του αμερικανού συγγραφέα: Οι ήρωές του -και, για νάμαστε πιο σωστοί, οι ηρωΐδες του- αυτή την αγωνία ζουν: Την κραυγή της απελπισίας τους δεν υπάρχει κανένας για να την ακούσει, ούτε απ' τις στρατιές των αγγέλων, ούτε απ' τις φάλαγγες των ανθρώπων. Κι ολόκληρο το έργο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΛΑΙΚΙΣΜΟΥ
[...] η πρώτη έκδοση του βιβλίου συμπίπτει χονδρικά με το κλείσιμο του πρώτου κύκλου της μεταπολίτευσης, τότε που εξαγγελλόταν το πρώτο τέλος της - έμελλε να εξαγγελθούν πολλά ακόμα. Αποτυπώνει μια βαρύνουσα παρέμβαση στην πολιτική, ιδεολογική και θεωρητική διαμάχη της ανανεωτικής Αριστεράς (αλλά ο Ελεφάντης μας θυμίζει κάτι που απωθήσαμε έκτοτε, στη μακρά πορεία διολισθήσεων, μετωνυμιών και υποκαταστάσεων που μας έφερε ως εδώ: η ανανεωτική αριστερά διεκδίκησε καταστατικά την ανανέωση του κομμουνιστικού κινήματος, μας θυμίζει δηλαδή ότι συ...
Διαβάστε περισσότερα...

SAMUEL BECKETT
[...] Πράγματι, ο Beckett γράφοντας τα έργα του, και ιδιαίτερα τα θεατρικά του έργα, "δεν έχει τίποτε να πει". Αλλά αυτό δεν σημαίνει διόλου ότι η γραφή του, βυθισμένη στη σαγήνη της σιωπής, είναι βουβή. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΦΥΛΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ
[...] Είναι γεγονός πως η έμφυλη βία και στο σχολείο (SRGBV) αποτελεί πραγματικότητα που δεν γνωρίζει σύνορα, αναπτυγμένες ή υποανάπτυκτες χώρες, οικονομική/ταξική κατάσταση, εθνότητες ή θρησκείες κ.ά. Υπονομεύει παντού το δικαίωμα στην εκπαίδευση και επηρεάζει αρνητικά τη συμμετοχή των κοριτσιών και κάποιων αγοριών και την παραμονή τους στο σχολείο. Επηρεάζει εκατομμύρια παιδιά, οικογένειες και κοινότητες. Περιλαμβάνει πράξεις ή απειλές σεξουαλικής, σωματικής ή ψυχολογικής βίας που συμβαίνουν μέσα και γύρω από τα σχολεία, οι οποίες διαπρά...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ (ΔΙΤΟΜΟ)
Είχα πια δεθεί με τον Στανισλάβσκι και αποφάσισα να εκδόσω την αυτοβιογραφία μου στην Τέχνη, με τον τίτλο "Η Ζωή μου στην Τέχνη", μάλιστα προανάγγειλα την έκδοση. Τότε με βρήκε η Κα Ντόρα Βολανάκη, η διαλεχτή ηθοποιός του Θεάτρου μας, η οποία είχε μεταφράσει το βιβλίο από τα Γαλλικά. Αγόρασα την μετάφραση, χωρίς να ξέρω ότι οι Γάλλοι είχαν περικόψει το κείμενο, ειδικότερα στα σημεία που αναφέρονταν στα παιδικά χρόνια του Στανισλάβσκι. Μόλις κατάλαβα τις περικοπές ανάμεσα την μετάφραση της αγγλικής έκδοσης Μόσχας στον Άγγελο Νίκα. Εκείνος σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ
Κάθε φορά που επιχειρώ να κάνω τον απολογισμό της εργασίας μου, σαν θεατρικού κριτικού, μέσα στα τελευταία σαράντα χρόνια μια αλήθεια αναπηδά μέσα απ' αυτήν την παράξενα ετερόκλητη πείρα. Απ' όλα τα έργα που έτυχε να δω σε "πρεμιέρα", τον Ζαν Ανούιγ ήταν εκείνα που θα μπορούσα πιο σίγουρα να πω, ότι αποτελούν την έκφραση ενός γεννημένου δραματουργού. Στην εποχή μου, υπήρξαν ένας Κλωντέλ κι ένας Ζιρωντού, καθώς κι ένας Μοντερλάν, κι έχω διακηρύξει αρκετά το θαυμασμό μου για τα καλύτερα απ' τα δράματά τους ή τις κωμωδίες τους. Μα δε θα μπορο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΣΥΝΝΕΦΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Αποτελεί διαπίστωση των καιρών μας ότι με τις δράσεις και τις στοχεύσεις που η κοινή ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική προκρίνει, η Ενωμένη Ευρώπη παραπαίει, χωρίς οι λαοί της να έχουν, σε μεγάλο βαθμό, αποκτήσει συνείδηση όσων τους ενώνουν και τους συγκροτούν σε ενιαίο σώμα. Στο βιβλίο αυτό αναδεικνύεται άλλη μια ενοποιός δύναμη των Ευρωπαίων πολιτών, που σχετίζεται με τους λαϊκούς πολιτισμούς, και τον τρόπο που αυτοί μπορούν να λειτουργήσουν ως συνεκτικός δεσμός των λαών της Ευρώπης, με παραδείγματα από τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό, η εξέτα...
Διαβάστε περισσότερα...