ΜΥΓΔΟΝΙΑ

ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Πάει καιρός, που μου προτάθηκε να εισηγηθώ στις ακοές Σας θέμα δύσκολο, να μιλήσω για ένα πρόσωπο αγαπημένο και τόσο μακρυνό ταυτόχρονα λόγω της οσιακής βιοτής του, αλλά πάλι τόσο κοντινό και οικείο σε μας, ακριβώς για τον ίδιο λόγο. Εύχεσθε να φανερώσουν τα λόγια αυτά, την αλήθεια του Θεού και εύχεσθε επίσης και για τον ομιλούντα, ο οποίος σήμερα εν Εκκλησία πληθούση καταθέτω τα μύρα και την κασσία της ευγνωμοσύνης μου, διότι από τα ευλογημένα χέρια του ανθρώπου αυτού εισήλθα στον ευαγγελικό ζυγό και την ιερατική αξία. [...] (Από την έκδο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΓΕΡΩΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΣΑΒΒΑΙΤΗΣ
(. . .) Μπορώ, παλαιότερος πλέον στην Αδελφότητα, να ομολογήσω με παρρησία την ύπαρξη οσίων ανδρών που ανάλωσαν την επί γης βιοτή τους στην άσκηση, την προσευχή, την αγρυπνία, την ελεημοσύνη. Ανάμεσά τους ένα πρόσωπο που με τη χάρι του Θεού διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προσωπική μου ζωή και συνδέθηκε με σημαντικές της στιγμές: ο π. Σεραφείμ, ο Γέροντας ηγούμενος της ιστορικής μονής του αγίου Σάββα του Ηγιασμένου (1900-2002). Ένα πρόσωπο που έχει την αναγνώριση της Αδελφότητος, των προσκυνητών αλλά και του αραβικού ποιμνίου. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
Θεολογία του πόνου: Με μια πρώτη ματιά θεολογία και πόνος, φαντάζουν έννοιες ασύμπτωτες. Το ερώτημα το οποίο εύλογα δημιουργείται σχετίζεται με τη σχετικότητα των δύο εννοιών. Ίσως μετά από έναν ενδελεχή έλεγχο να ισχυριστούμε ότι το στοιχείο το οποίο ενώνει θεολογία και πόνο είναι το "μυστήριο". Από τη μια μεριά το μυστήριο τού Θεού ως καθημερινή παρουσία και υπενθύμιση στον άνθρωπο ότι "ο Θεός αγάπη εστί" και από την άλλη μεριά το μυστήριο του πόνου ως ευκαιρία προετοιμασίας για μια πορεία η οποία οδηγεί τον πονεμένο άνθρωπο να συναντήσε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
(. . .) Τέλη Οκτωβρίου του 1996 πήγα στην Αμερική για Τρίτη φορά. Έμεινα μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου του 1998. ήλθα στην Ελλάδα για πιο λίγο από δυο μήνες και επέστρεψα για τρεις και πλέον μήνες στην Αμερική. Αυτής της τρίτης και τέταρτης φοράς την παραμονή καταγράφω στο βιβλίο αυτό. Ήταν μήνες νέας μαθητείας στον ανθρώπινο πόνο και σ' έναν άλλο κόσμο. Μη λοιπόν αναζητήσει κανείς στις επόμενες σελίδες κάτι άλλο. Δεν θα το βρει. Πόνος δυνατός. Σπουδαίος δάσκαλος. Με μαθητές που τόλμησαν να εκθέσουν το διάγραμμά τους. μόνο για ένα λόγο. Προς ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ (ΟΓΔΟΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Ο όγδοος τόμος των Εκκλησιών στην Ελλάδα μετά την Άλωση είναι ο τελευταίος που εκδίδεται με την επιμέλεια του Χαράλαμπου Μπούρα, ο οποίος έφυγε από τον κόσμο στις 27 Ιουλίου 2016. Στην ανεκτίμητη συμβολή του αείμνηστου καθηγητή στη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής της χώρας μας εξέχουσα θέση κατέχει ασφαλώς η ανάδειξη του εξαιρετικά πλούσιου σε ποικιλία τύπων και μορφών μνημειακού αποθέματος της ναοδομίας της περιόδου από την άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους. Η σειρά αυτή, που ξεκίνησε το 1979, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΤΟΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Η επιτομή αυτή του Κανονικού Δικαίου της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας αποτελεί σύνοψιν των μαθημάτων Κανονικού Δικαίου, τα οποία εδίδαξα εις τους προπτυχιακούς φοιτητάς της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από του έτους 1968, και μετά την διαίρεσιν της Σχολής εις δύο Τμήματα, το 1982, εις τους προπτυχιακούς φοιτητάς του Τμήματος Ποιμαντικής και κοινωνικής Θεολογίας από του έτους αυτού μέχρι σήμερον. Το περιεχόμενον των μαθημάτων μου με την πάροδον του χρόνου υπέστη προσαρμογάς και βελτιώσεις, μικράς μεν αλλ' ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ
Με την ανάληψη της ευθύνης της διδασκαλίας του μαθήματος της Ποιμαντικής στους φοιτητές του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ. επιχειρήσαμε, το 1997, μία πρώτη σύνταξη σημειώσεων, λαμβάνοντας υπόψη και όσα οι προ ημών ακαδημαϊκοί διδάσκαλοι της Ποιμαντικής Επιστήμης διατύπωσαν στις διάφορες μελέτες και σημειώσεις. Εκπαιδευτικοί λόγοι επέβαλαν τη βελτίωση - μορφής και περιεχομένου - της πρώτης εκδόσεως με τη προσθήκη νέων στοιχείων. (Η προϊούσα εμπειρία, της έρευνας και της διδασκαλίας του αντικειμένου θα προσφέρει, φυ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΣ
Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να παρουσιάσει τη στάση καί διδασκαλία του Αγίου αρχιμανδρίτη Ιουστίνου Πόποβιτς περί της άρρηκτης σχέσεως μεταξύ δόγματος καί πνευματικότητας στην ορθόδοξη θεολογία καί άσκηση. Ο Αββάς Ιουστίνος, ως ένας από τους μεγαλύτερους καί πιο καρποφόρους ορθόδοξους θεολόγους του 20ου αιώνα, τόσο με τα συγγράμματά του, όσο καί με την προσωπική ζωή του καί αφοσίωση, ολοένα μαρτυρούσε ότι δεν υφίσταται αληθινή πνευματική ζωή με άλλο σκοπό εκτός της βαθύτατης πεποίθησης καί πίστεως στα αιώνια θεία δόγματα καί, συνεπώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
Φιλοσοφώντας πάνω στο σωτηριώδες έργο του Κυρίου και τα αποτελέσματα της εν σαρκί φανερώσεώς του, συνειδητοποιεί κάποιος πως η μεγαλύτερη ευεργασία Του γίνεται αισθητή στις μορφές των αγίων. (. . .) Το Άγιον Όρος, αφιερωμένο στην αγιωτέρα πάντων των αγίων και Μητέρα του Θεού, επανδρώθηκε στην υπερχιλιετή ιστορία του από τις ψυχές τις τετρωμένες από τον θείο έρωτα, τις πληγωμένες από τον λόγο Του: «Ει τις θέλεις οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι». (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ
Η ερωτική έλξη προσώπων προς το ίδιο φύλο είναι διαχρονική εκδήλωση της ανθρώπινης φύσης στον κόσμο. Σε όλους τους πολιτισμούς των αρχαίων λαών συναντούμε, σύμφωνα με τις πηγές, αυτή την συμπεριφορά. Είναι χαρακτηριστικό όμως ότι σε καμία κοινωνία και σε κανένα πολιτισμό η συμπεριφορά αυτή δεν ήταν κοινωνικά γενικά αποδεκτή, τουλάχιστον όπως η έτεροφυλική σεξουαλική πράξη. Τις περισσότερες φορές ήταν απαγορευμένη ή, όπου υπήρχε ανοχή, ήταν αυστηρά προσδιορισμένη με νομικό πλαίσιο. Πάντοτε όμως συνοδευόταν από μία περιφρόνηση και αποδοκιμασ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Η διακονία του λόγου του Θεού είναι ένα έργο στο οποίο δεκάδες ψυχές ανάλωσαν τη ζωή τους, έδωσαν όλη τη ζωντάνια και έστρεψαν όλη τη δραστηριότητά τους στην διδαχή του λαού της Εκκλησίας. Έργο δύσκολο και βαρειά η ευθύνη αυτών που διακονούν ακόμη το Μυστήριο του λόγου όμως η χάρη του Θεού που θεραπεύει τα ασθενή και αναπληρώνει τα ελλείποντα δεν παύει να καθοδηγεί το νου και τη γλώσσα των δασκάλων του λαού και δεν σταματά να διανοίγει τα μάτια και τα αυτιά των πιστών "εις την των ευαγγελικών κηρυγμάτων κατανόησιν". Οι σκέψεις που ακολου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟ ΦΡΕΑΡ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Ο π. Εφραίμ αναζητά τις ρίζες του Πεντζίκη και τις βρίσκει στην Ορθόδοξη ζωή και παράδοση και ιδιαίτερα στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Ο Πεντζίκης δεν έχει απλά αναγνώσει τον Άγιο Γρηγόριο, έχει διαμορφωθεί από αυτόν. Αυτός ο "άλλος τρόπος" του κυρ-Νίκου έχει πηγάσει από αυτή την πηγή. ...Βρήκε, λοιπόν, στο Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Ανακάλυψε -θα έλεγα- μια αλληλοπεριχώρηση βαθειά. Ο Πεντζίκης δεν ανήκει στους "θρησκευόμενους" ανθρώπους, γι' αυτό και είναι εύκολα παρεξηγήσιμος και είν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
Ο π. Σίλας Κουκιάρης, γνωστός από τις εικονογραφικές του μελέτες, π.χ. για τα θαύματα και τις εμφανίσεις των αγγέλων και για τον βίο της αγίας Παρασκευής, εξετάζει στο νέο του βιβλίο την εικονογράφηση των μηνολογίων και των μαρτυρολογίων στις τοιχογραφίες που σώζονται μέσα στα όρια του ελληνικού κράτους. Η σχετική με το θέμα ισχνή βιβλιογραφία περιορίζεται ουσιαστικά στο προ πεντηκονταετίας εκδοθέν βιβλίο Menolog του Pavle Mijovic και σε δύο άρθρα της Ελένης-Ειρήνης Δεληγιάννη-Δωρή. Στο ογκώδες βιβλίο του π. Κουκιάρη τα σχόλια καταλαμβάνου...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΥΤΟΓΡΑΦΗ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙΣΑΡΙΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ (1713-1784)
Οι Νεομάρτυρες συνιστούν όχι μόνο ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του νεότερου εκκλησιαστικού μας βίου, που εμπλούτισε τη λειτουργική μας παράδοση με νέους αγίους και ένα καθόλου ευκαταφρόνητο αριθμό νέων υμναγιολογικών κειμένων, άλλα και ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο έρευνας για τους ιστορικούς του Ελληνισμού της κρίσιμης περιόδου της Τουρκοκρατίας, τους μελετητές της κοινωνικής ιστορίας και ανθρωπολογίας αυτής της εποχής, αλλά και τους ιστορικούς της τέχνης, αφού εσχάτως παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον για τις απεικονίσεις τους σε τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ (ΕΒΔΟΜΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, μετά την κατάλυση της μεσαιωνικής αυτοκρατορίας αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά φαινόμενα πολιτιστικής συνεχείας του έθνους. Η αρχιτεκτονική αυτή απαξιωμένη από τους ξένους ερμηνευτές, αν και πλούσια και πρόσφορη σε ιστορική ερμηνεία, γίνεται βαθμιαία γνωστή με την δημοσίευση των μνημείων τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία τύπων και μορφών. Αυτή οφείλεται αφ' ενός στη μεγάλη διαφοροποίηση κατά τόπους και κατά χρονικές περιόδους των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών που επηρεάζουν την αρχι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΠΟΥΔΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕΩΣ
[. . .] Τα πάθη, κατά την πάγια θεολογική θέση, προήλθαν από τη διαστροφή των χαρισμάτων που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο. Σκοπός του βιβλίου είναι να επισημάνει τον τρόπο επανορθώσεως στην προπτωτική κατάσταση, τις επιπτώσεις των παθών και την ωφέλεια των αρετών στην εσωτερική καλλιέργεια του ανθρώπου, στη γενικότερη ψυχοπνευματική καθαρότητα, στην πρόοδο και την τελείωσή του, έννοιες που σήμερα παραμελήθηκαν και παραθεωρήθηκαν από την πλειοψηφία των ανθρώπων. [. . .] Δίνεται η δυνατότητα στον άνθρωπο της κάθε εποχής να αποταχθεί με τη συνεχ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΗΣ
Το παρόν Προσκυνητάριον εξετυπώθη λήγοντος του έτους 1872 και ετέθη εν ταις αποθήκαις του εν Ιεροσολύμοις Τυπογραφείου του Κοινού του Παναγίου Τάφου, αναμένον τα προλεγόμενα του Συγγραφέως και τας κατακοσμησούσας αυτό εικόνας, ων η κατασκευή έμελλε παραγγελθήναι εν Ευρώπη, ένεκα της εν Παλαιστίνη ελλείψεως επιτηδείων τεχνιτών. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΗΠΕΙΡΟΣ
Η πρώτη μου γνωριμία με την Ήπειρο χρονολογείται στο 1959. Στα τέλη Οκτωβρίου εκείνου του χρόνου, με μια δωδεκαμελή ομάδα του Τμήματος Αθηνών του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου, ανέβηκα από το χωριό Καταρράκτης την κορυφή Καταφίδι των Τζουμέρκων, του ορεινού όγκου που δεσπόζει βορείως της Άρτης. Καλύτερα γνώρισα την ορεινή Ήπειρο τον μεθεπόμενο χρόνο τον Ιούλιο του 1961 ανέβηκα στην Τύμφη, τον Σμόλικα και τον Γράμμο, ενώ το 1963 επισκέφθηκα την Δωδώνη, την Νικόπολη και την Άρτα και διέσχισα με δύο φίλους την χαράδρα του Αώου από το Μέτσο...
Διαβάστε περισσότερα...