ΤΕΧΝΗ - ΘΕΑΤΡΟ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ > ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ-ΔΙΑΚΟΣΜΗ

Η ΖΩΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΤΗΡΙΑ
Με μεγάλη χαρά καλωσορίζω την παρούσα έκδοση του βιβλίου μου "Η ζωή ανάμεσα στα κτήρια" στην ελληνική γλώσσα. Η πρώτη έκδοση αυτού του βιβλίου, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, είχε σκοπό να καταδείξει τις αποτυχίες της μοντερνιστικής πολεοδομίας, που την εποχή εκείνη κυριαρχούσε διεθνώς. Το βιβλίο καλούσε τους αρχιτέκτονες να επιστήσουν την προσοχή τους στους ανθρώπους που κινούνται στους χώρους ανάμεσα στα κτήρια και τους χρησιμοποιούν και έθετε το ζήτημα της κατανόησης των λεπτών ποιοτήτων, οι οποίες σ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας τη...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ
Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου ακολούθησαν, και σε κάποιο βαθμό συμπλήρωσαν, την προγενέστερη μελέτη μου για Το Αρχιτεκτονικό Ανοίκειο που είχε εκδοθεί οκτώ χρόνια νωρίτερα. Κοινή αφετηρία και των δυο ήταν η εμφανής πολιτιστική επίδραση της ανάδυσης της ψυχανάλυσης σαν μέσο αντιμετώπισης της μοντέρνας αποξένωσης, ξεκινώντας από τα τέλη του 20ού αιώνα με τον Freud και καταλήγοντας στην επαναδιατύπωση των αρχών της από τον Lacan κατά την δεκαετία του 1960. Ωστόσο, ενώ η θεωρία του ανοίκειου αφορούσε ειδικότερα τον εσωτερικό χώρο, οι θεωρήσεις ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Πολλές φορές κάθομαι και χαζεύω τα παλιά ξύλινα καΐκια των ψαράδων, έτσι που βρίσκονται δεμένα το ένα δίπλα στο άλλο στα λιμάνια των νησιών μας. Διαφορετικά σκαριά, ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετούν, το είδος της πλεύσης τους, τα πανιά τους, τον τρόπο κατασκευής τους. Είναι η απαράμιλλη τέχνη του καραβομαραγκού, φαίνεται, αποτυπωμένη πάνω στο ξύλινο σκαρί, που μαγνητίζει το βλέμμα και σε καλεί να το παρατηρήσεις προσεκτικά. Προσπαθώ να διακρίνω τα μυστικά της κατασκευής του, να αποκωδικοποιήσω όσο μπορώ τη δομή της αρμονικής γραμμής του,...
Διαβάστε περισσότερα...

Η παραγωγή του αστικού χώρου ως κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα
Το ανά χείρας βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα της Μαρίας Μαντουβάλου, καθώς και κείμενα που έχει γράψει σε συνεργασία με τις Μαρία Μαυρίδου, Ντίνα Βαΐου, Αουίζα Μάρθα και Ευαγγελία Μπαλλά. Συνδετικό στοιχείο των κειμένων είναι η παραδοχή ότι οι διαδικασίες παραγωγής του χώρου αντανακλούν αλλά και καθορίζουν σημαντικές πλευρές των κοινωνικών σχέσεων σε πολλά επίπεδα. Οι αφηγήσεις από την Ελλάδα της μεταπολεμικής ανάπτυξης εμβαθύνουν επιλεκτικά και σε διαφορετικές συγκυρίες -από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα- στην κατανό...
Διαβάστε περισσότερα...

Βασιλική Β' των Φιλίππων
Η Βασιλική Β' στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων χρονολογείται στα μέσα, περίπου, του 6ου αιώνα μ.Χ. και αποτελεί ένα αίνιγμα στο κεφάλαιο της ιστορίας της αρχιτεκτονικής του ελλαδικού χώρου στην Ιουστινιάνεια περίοδο. Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική και δομοστατική σύνθεση, βασισμένη στην εμπειρία και τις γνώσεις που προέκυψαν από τα μεγάλα έργα ναοδομίας της συγκεκριμένης περιόδου στην Κωνσταντινούπολη. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διευκρινίσει βασικά ζητήματα των διισταμένων απόψεων, που βαραίνουν τη μέχρι τώρα σχετική βιβλιογραφία, κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Το βιβλίο που δημοσίευσε ο Le Corbusier το 1923 ήταν μια ολοκληρωμένη έκφραση της νεωτερικότητας και αποτέλεσε πραγματικό σταθμό για την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Η ριζοσπαστική αναζήτηση του νέου πνεύματος απέρριπτε το ακαδημαϊκό παρελθόν, αλλά αυτό το νέο πνεύμα στηριζόταν προκλητικά στην επανερμηνεία του κλασικού ιδεώδους του Παρθενώνα μέσα σε ένα απρόσμενο περιβάλλον μηχανών (αεροπλάνα, αυτοκίνητα, πλοία). Αυτές οι ιδέες ξεπέρασαν το στενό πλαίσιο της εποχής τους και αποτέλεσαν πεδίο προβληματισμού για την πορεία της σύγχρονης αρχι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Είναι δύσκολο να προσδιορίση κανείς με ακρίβεια τα πλαίσια του μαθήματος της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας, γιατί είναι ευρύτατα και αγκαλιάζουν κάθε δημιούργημα του ανθρώπου, κτίσμα ή έργο τέχνης, πρωτόγονο ή κλασσικό. Για την κριτική ανάλυσι του αρχιτεκτονήματος η Μορφολογία προϋποθέτει γνώσι της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής αλλά εντοπίζει προϋποθέτει γνώσι της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής αλλά εντοπίζει το ενδιαφέρον της στις μορφές, στην γένεσι και την εξέλιξί τους. Ο κλάδος της Αρχιτεκτονικής Ρυθμολογίας αναφέρεται στην γν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, 1934-1944
Με αφετηρία το ημερολόγιο που κρατούσε ο πατέρας του στα χρόνια του '30 και ως το 1944, ο Νίκος Βατόπουλος ξετυλίγει μια διπλή αφήγηση μέσα στον χρόνο και με φόντο την Αθήνα της Κατοχής αλλά και το τοπίο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας εκείνα τα χρόνια. Μαζί με την καθημερινότητα, έρχονται στο φως διαδρομές μέσα στην Αθήνα, τα σχολικά χρόνια στη Λεόντειο Πατησίων, ο συνοικιακός αθλητισμός γύρω από το "Σπόρτιγκ", τα μπάνια στο Φάληρο, τα ταξίδια με καΐκι ως το Άστρος, η εξερεύνηση του παραμυθένιου τοπίου στις όχθες του Κηφισού. Όλα αυτά σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Τι είναι αυτό που κάνει να έχουν μεταξύ τους τόση συνάφεια τα γκρεμισμένα μέλη ενός αρχαίου ναού ή θεάτρου; Παρά την καταστροφή που έχει επέλθει, εξακολουθούν να συνδέονται από μια ιδεατή γραμμή, που είναι τόσο ισχυρή ώστε η φθορά πολύ δύσκολα μπορεί να την εξαφανίσει. Πάνω της μπορείς να ανασυνθέσεις αυτά τα απομεινάρια, όσο λίγα και αν είναι, και να συλλάβεις με τη φαντασία σου το όλο από το οποίο προέρχονται. Αυτός ο άυλος συνεκτικός ιστός είναι το ίχνος της συνθετικής δομής μια απολύτως ειδική ακολουθία σημείων, ταυτόχρονα και κύριος ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ο στόχος του εικαστικού ερευνητικού εργαστηρίου «Η μετάβαση της Αθήνας 2003-2004», που οργάνωσε το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης «a-station, ήταν η διαμόρφωση ενός διακαλλιτεχνικού πεδίου έρευνας της μετάλλαξης της πόλης στα πλαίσια μιας συλλογικής εικαστικής διαδικασίας με την ανοικτή συμμετοχή αρχιτεκτόνων, εικαστικών, φωτογράφων, σκηνοθετών. Το πεδίο έρευνας επικεντρώθηκε στην κατανόηση, τη διαχείριση και την καταγραφή των νέων χωρικών και κοινωνικών δεδομένων. Ο ορισμός του πεδίου δράσης, η εύρεση των μεθόδων εργασίας και η ανάπτυξη θεωρητικ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΗΝ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ» ΦΥΣΗ
Ένα μεγάλο μέρος της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα αναπτύχθηκε μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον με ιδιαίτερη ταυτότητα. Κάθε συνάντηση όμως της αρχιτεκτονικής με τη φύση, βασισμένη στην ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να τη «βελτιώσει», δεν είναι τίποτα άλλο από έκφραση αξιών και ιδεών. Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ελλάδα καθότι το ελληνικό τοπίο πέραν της αισθητικής ιδιαιτερότητάς του διαθέτει ευρύτερο ιδεολογικό βάρος μέσω των φιλοσοφικών ιδεών που έχουν διατυπωθεί γι' αυτό. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η προσπάθεια απ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΤΩΦΛΙΑ 100 + 7 ΧΩΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
Στην έκδοση αυτή περιλαμβάνονται με μικρές τροποποιήσεις κείμενα που δημοσιεύτηκαν (εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις) στη στήλη "Τρίτη Άποψη" της εφημερίδας Τα Νέα, από τον Ιούλιο του 1998 έως τον Ιούλιο του 2009. Ίσως η επικαιρότητα του παρελθόντος χρόνου, καθώς προβάλλεται στο παρόν, να προσδίδει σ' αυτά τα συνοπτικά "χωρογραφήματα" την πολύτιμη διάσταση της απόστασης, η οποία παραπέμπει στην αρχιτεκτονική και στη σημασία του αινιγματικού κενού, το οποίο παρεμβάλλεται ανάμεσα σε δύο χρονικά ή χωρικά σημεία. "Στα κείμενα της Αντωνακάκη οι ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
«Η αλλαγή της θέσης του θεατή που προοικονομήθηκε από τους καλλιτέχνες των παρεμβάσεων στο χώρο, από τη δεκαετία του '60 και έπειτα, συνιστά σχετικά πρόσφατο εγχείρημα ανατροπής των ιστορικά συμβατικών ρόλων στην τέχνη. Ο θεατής της δυτικής ζωγραφικής των νεότερων χρόνων ήταν τοποθετημένος εκτός χώρου του έργου, και αυτή τη θέση του δεν προσπάθησε να την αλλάξει ούτε η μοντέρνα τέχνη στην περίπου εκατόχρονη παρουσία της ώς το 1970. Η κυρίαρχη όμως τάση της τέχνης μεταξύ 1960-90, με το άπλωμα του εικαστικού πεδίου στο χώρο και την εμπλοκή ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΩΝ ΚΗΠΟΥΠΟΛΕΩΝ
Τι ήταν στ' αλήθεια οι κηπουπόλεις; "Οικισμοί μετά κήπων" ή κάτι περισσότερο; Προάστια ευπόρων ή εργατικοί συνοικισμοί; Από ποιους έγιναν και για ποιους; Το βιβλίο αυτό αφηγείται μια ιστορία επίπονων προσπαθειών για τη στέγαση του απλού πολίτη, με ήρωες φωτισμένους εργοστασιάρχες, συνεταιριστές από την εργατική ή την αστική τάξη, δραστήριους συνδικαλιστές, ακέραιους πολιτικούς και στρατευμένα μέλη της αρχιτεκτονικής κοινότητας. Και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους; Δεν θα μπορούσε παρά να είναι γοητευτικό, μετά από τόσο ανθρώπινο ενδιαφέρον...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
[...] Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η συστηματική διερεύνηση του πολυώροφου κτιρίου διαμερισμάτων κατοικίας στο στάδιο γένεσής του στον ελλαδικό χώρο, με τη μορφή που κατέστη βασικό μοντέλο της ανοικοδόμησης των πόλεων στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, στόχος της προσέγγισης είναι η ανάλυση των όρων εμφάνισης και πρώτης ανάπτυξης του κτιριακού τύπου που εφαρμόστηκε στη μεσοπολεμική Αθήνα και τότε ονομάστηκε «αστική πολυκατοικία». [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Το βιβλίο αυτό προσφέρει, τόσο στον επαγγελματία όσο και στον σπουδαστή Αρχιτέκτονα ή Πολιτικό Μηχανικό, εποπτεία στα θέματα της σύγχρονης οικοδομικής. Στις σελίδες του παρουσιάζονται οι βασικές αρχές επίλυσης των θεμάτων αυτών, τις οποίες θα πρέπει να εξειδικεύσει ο αναγνώστης για την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Αυτή η διαδικασία, της "αυτόνομης οικοδομικής σκέψης", είναι στην πράξη αναπόφευκτη, καθώς κανένα βιβλίο όσο διεξοδικό και αν είναι, δεν μπορεί να προσφέρει έτοιμες λύσεις ή οικοδομικές λεπτομέρειες για κάθε ειδική περίπτωση. Στό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ: ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ
Η παρούσα έκδοση, η οποία δεν απευθύνεται μόνο στους ειδικούς αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό που ενδιαφέρεται για τη μεταχείριση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, έχει πολλαπλούς στόχους. Ένας πρώτος στόχος είναι η πληροφόρηση σχετικά με το πεδίο της αποκατάστασης και επανάχρησης των ιστορικών κτισμάτων στην Ελλάδα. Αυτή η πληροφόρηση ελπίζουμε να συμβάλει στη διάδοση της ιδεολογίας της διατήρησης ακόμη περισσότερων κτισμάτων του παρελθόντος, φανερώνοντας τις πολλαπλές δυνατότητες αξιοποίησης και ένταξης νέων χρήσεων. (Απόσπασμα από...
Διαβάστε περισσότερα...

Ματιές στην καθημερινότητα των πόλεων
«Ζούμε, σχεδόν από τύχη, σε μια χώρα που μας αφήνει συνεχώς ανυπεράσπιστους, με αβέβαιο μέλλον. Η ανεργία, η αστεγία, η ακρίβεια, οι μισθοί και οι συντάξεις της ντροπής, η κατάρρευση του ΕΣΥ, της δημόσιας εκπαίδευσης και των εργασιακών σχέσεων, οι υποκλοπές και η υφαρπαγή των δημόσιων χώρων και τόσα άλλα στοιχειοθετούν μια κατρακύλα σε κάθε τομέα της ζωής μας. Τα κοινωνικά κινήματα και η Αριστερά όλων των αποχρώσεων δικαίως ασκούν κριτική στην ανάλγητη νεοφιλελεύθερη πολιτική που τα υποθάλπει ενώ παλεύουν στο κοινοβούλιο, στους δήμους, σε ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ (ΔΙΤΟΜΟ-ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Στο δίτομο αυτό έργο, το "Και", η μήκους τριών και πλέον χιλιομέτρων Προκυμαία της Σμύρνης, παρουσιάζεται ως ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό, τοπογραφικό και ιστορικό σύνολο, χωρισμένο ωστόσο σε μεγάλες ενότητες που διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους. Λίγα μόλις χρόνια μετά την ολοκλήρωση των έργων της προκυμαίας, το βόρειο τμήμα της είχε καταληφθεί από μία ατέλειωτη σειρά σχεδόν πανομοιότυπων μεταξύ τους οικοδομών, που αποτέλεσαν τις κατοικίες μεσοαστικών και μεγαλοαστικών οικογενειών της Σμύρνης αλλά και, ορισμένες, τις έδρες των τοπικών προξενείων. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΤΘΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ
Η Φύση του γοτθικού ρυθμού αποτελεί μια κραυγή αγωνίας του συγγραφέα για τη σημασία της καλλιτεχνικής τεχνοτροπίας και, μαζί με αυτήν, για την απώλεια της κοινωνίας την οποία θαύμαζε τόσο πολύ. Είναι το καίριο σημείο της σκέψης του Τζον Ράσκιν, διότι κατευθύνει την έρευνα προς ριζοσπαστικά πρωτότυπες κοινωνικο-πολιτικές ιδέες. Ο Γουίλιαμ Μόρις, ο οποίος αργότερα το εξέδωσε αυτόνομα, σ' έναν υπέροχο τόμο του οίκου Kelmscott Press, το χαρακτήρισε ως "ένα από τα σπάνια κι απαραίτητα έργα που μας αφήνει ως παρακαταθήκη ο αιώνας μας". [...] Ο Ρ...
Διαβάστε περισσότερα...