ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ - ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ > ΒΥΖΑΝΤΙΟ

MARGES DE LA PHILOSOPHIE BYZANTINE
Les problemes des relations entre theologie et technologie ont apparu pour la premiere fois dans le monde occidental, ce qui est evident vu que la culture de l'occident europeen est celle qui a engendre la science et la techonologie. Or, la question fur posee en des termes litteralement non-orthodoxes, qui n'offraient pas de solution, mais, au contraire, intensifiaient la confusion. [...] (De l' editeur)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΣΤΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
"...Στη μονογραφία της με θέμα τα τοπικά συμβούλια στις βυζαντινές πόλεις κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο εξετάζεται η δομή και η οργάνωση της κοινωνίας στα αστικά κέντρα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Με βάση το τεκμηριωτικό υλικό που προσφέρουν οι πηγές, επιχειρείται η κωδικοποίηση των μορφών των συσσωματώσεων σε μεγάλο αριθμό πόλεων, στη Μακεδονία και Θράκη, στην Ήπειρο και Αιτωλοακαρνανία, στην Πελοπόννησο, και στη Μικρά Ασία, η ερμηνεία των όρων που χρησιμοποιούνται στα κείμενα, με τις εκάστοτε εννοιολογικές αποχρώσεις τους, η ανάδει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΠΙΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
«Οι Βυζαντινοί διέσωσαν όσον ήτο δυνατόν περσσότερον μέρος από την δημιουργίαν του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. Θεωρήσαντες εαυτούς κληρονόμους της ελληνικής αρχαιότητος, διετήρησαν την αρχαίαν ταύτην κληρονομίαν, μετέδωκαν αυτήν εις την Δύσιν και εγένοντο ούτως οι πρωτεργάται της αναγεννήσεώς της. Επί μίαν χιλιετίαν ήσαν ο μόνος σχεδόν πεπολιτισμένος λαός της Ευρώπης και της Ανατολής, όπου έθαλεν επί μακρόν και ο ιδιότυπος των Αράβων πολιτισμός, ο επικοινωνήσας και με τον Βυζαντινόν και μεταδοθείς και εις την Δύσιν· ο Βυζαντινός ούτος πολ...
Διαβάστε περισσότερα...

Συμβολή στην πνευματική ιστορία του Μυστρά
Ιδρυμένο το κάστρο του Μυστρά από τους Φράγκους μετά το πέρας της Τέταρτης Σταυροφορίας, πλησίον της αρχαίας Σπάρτης, θα αναδειχθεί από τους Βυζαντινούς των Οίκων των Καντακουζηνών και των Παλαιολόγων, επί δύο αιώνες περίπου, σε ένα σπουδαίο κέντρο παιδείας και πολιτισμού. Αψευδείς μάρτυρες είναι η ίδρυση περικαλλών ναών, η συστηματική θεραπεία των Γραμμάτων και των Τεχνών, η συνεχής και συνεπής καλλιέργεια και αναβίωση των κλασσικών γραμμάτων. Πρωτεύουσα του Δεσποτάτου ο Μυστράς, θα πρωταγωνιστήσει στις πολυποίκιλες εξελίξεις κατά τον 15ο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ
«Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ήταν το αποτέλεσμα ενός ατυχήματος». Με αυτά τα λόγια ξεκινά να γράφει για αυτό το μεσαιωνικό βασίλειο ο George Finlay. Το ιδιόμορφο αυτό κράτος, απόρροια της ταραγμένης εποχής που ήταν για τη Ρωμανία το μεταίχμιο του δωδέκατου προς τον δέκατο τρίτο αιώνα, αν και φιλοδοξούσε στην απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, περιορίστηκε γρήγορα, εδαφικά, στη νοτιοανατολική ακτογραμμή του Εύξεινου Πόντου. Ως εκ τούτου αναγκάστηκε να χαράξει τη δική του πορεία και να αγωνιστεί σκληρά για την επιβ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΗΛΙΓΓΟΙ ΚΑΙ ΕΖΕΡΙΤΑΙ ΣΛΑΒΟΙ ΕΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΩ
Το συμπέρασμα της εμής μελέτης είναι ότι σλαβικαί επιδρομαί εις Πελοπόννησον δεν εγένοντο, τουλάχιστον τοιούτόν τι δεν προκύπτει εξηκριβωμένον εκ των γνωστών συγγραφέων των διηγουμένων τα των χρόνων εκείνων ιστορικά γεγονότα τα δε συμπεράσματα επί του ζητήματος τούτου των νεωτέρων ξένων συγγραφέων είναι ου μόνον παρακινδυνευμένα, αλλά και ασύστατα και ανακριβή και αδόκιμα. (. . .) Εκ τούτων προκύπτει ότι οι αποικισθέντες εις την χερσόνησον Σλάβοι ήσαν ολίγοι συν τω χρόνω δε εξελληνίσθησαν τοσούτον δε εξελληνίσθησαν, ώστε εν τοις αντιταχθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
"Η ιστορία του Βυζαντίου" που κυκλοφόρησε σχετικά πρόσφατα στη Βρετανία από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης αποτελεί ένα πλήρες, μεστό και τεκμηριωμένο συλλογικό έργο για το Βυζάντιο. Ένα βιβλίο που αφηγείται το μακρύ ταξίδι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την ιστορία της από τον 4ο έως και τον 15ο αιώνα, από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου μέχρι την Άλωση. Τα κεφάλαιά του, που καθένα τους αποτελεί και μια ξεχωριστή πρωτότυπη πραγματεία, είναι γραμμένα με γλαφυρότητα και σαφήνεια από διεθνούς κύρους επιστήμονες ενώ η διάρθρωσή...
Διαβάστε περισσότερα...

ΧΡΟΝΙΚΟΝ
Ο Γεώργιος Σφραντζής ή Φραντζής υπήρξε σημαίνων ιστοριογράφος και αξιωματούχος των τελευταίων δεκαετιών της εναπομείνασας βυζαντινής αυτοκρατορίας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 30 Αυγούστου του 1401. Καταγόταν από επιφανή οικογένεια της Λήμνου, αλλά σε εφηβική ηλικία έχασε τους γονείς του από επιδημία πανώλους (περί το 1416-17). Έκτοτε η αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων αναλαμβάνει την επιμέλειά του, και σύντομα ο νεαρός τότε Σφραντζής διορίζεται γραμματικός στην αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Β'. Ιδιαιτέρως συνδέθ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΩΑΝΝΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑ ΑΚΤΟΥΑΡΙΟΥ
Το κείμενο αυτό του Ιωάννη Ζαχαρία Ακτουάριου είναι ένα από τα πιο δύσκολα, αλλά και πιο ενδιαφέροντα κείμενα που θα μπορούσε να μελετήσει κάποιος που ασχολείται με την αρχαία και βυζαντινή γραμματεία. Καταπιάνεται με γενικά ζητήματα που άπτονται της αρχαίας ιατρικής αλλά και της αρχαίας φιλοσοφικής θεωρίας. Συμπλέκει τις ιατρικές θεωρίες τις σχετικές με τις κράσεις, τις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, τις ιδιότητες των εκάστοτε τροφών, τις ιδιαίτερες ιατρικές γνώσεις του σχετικά με την ανθρώπινη παθολογία, με φιλοσοφικές νεοπλατωνι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΟΠΑΤΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΤΩΧΟΠΡΟΔΡΟΜΙΚΑ
Ο κύκλος των πτωχοπροδρομικών ποιημάτων είναι ένα πολύτιμο μνημείο για τη λαλούμενη δημοτική γλώσσα του 12ου αιώνα. Ταυτόχρονα, αποτελεί και πλουσιωτάτη πηγή λαογραφικών στοιχείων για τον βίο και τον πολιτισμό των Βυζαντινών. Τα ποιήματα αυτά διακρίνονται για τη χάρη και την ιδιορρυθμία του ύφους των. Παράλληλα, τα πτωχοδρομικά ποιήματα έχουν έντονο κοινωνικό χαρακτήρα και αποτελούν διαμαρτυρία για την ανισότητα που επικρατούσε στις τάξεις της βυζαντινής κοινωνίας. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ - ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ
Το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος σιγά σιγά εξελληνίζεται και αρχίζει έτσι η μακρά περίοδος του μεσαιωνικού ελληνισμού. Μεγάλοι αυτοκράτορες, όπως ο Ιουστινιανός και ο Ηράκλειος, σημαδεύουν με την πολιτική, τη στρατιωτική, τη θρησκευτική και την κοινωνική τους δράση την ιστορία, βάζοντας τη σφραγίδα του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού. Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος εξιστορεί στο βιβλίο αυτό τα κρίσιμα γεγονότα από τον έκτο μέχρι τον όγδοο αιώνα αναζητώντας ταυτόχρονα τα αίτιά τους. Σκιαγραφούνται οι πρωταγωνιστές των γεγονότων και παράλληλα προσδιορίζεται ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ - ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ
Είναι η τελευταία περίοδος του μεσαιωνικού Ελληνισμού. Νέα απειλή έρχεται από τη Δύση με τις σταυροφορίες ο αγώνας του Βυζαντίου γίνεται πολυμέτωπος. Είναι η εποχή των Κομνηνών, των Αγγέλων. Η Κωνσταντινούπολη θα αλωθεί για πρώτη φορά αποκαλύπτοντας τον κίνδυνο που διατρέχει ο Ελληνισμός από τα επίβουλα σχέδια των Δυτικών. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ) Η ''ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ'' του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, βιβλία 1-17, ολοκληρώνεται με τα βιβλία 18-20 της ''ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ'' του Παύλου Καρολί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ (1204-1461)
Το ύστερο μεσαιωνικό κράτος, που επονομάστηκε από την ιστορική επιστήμη αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, υπήρξε ένα από τα ανεξάρτητα ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκαν ως απότοκα της πρώτης άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους ιππότες της τέταρτης σταυροφορίας, το 1204 μ.Χ. Το μακροβιότερο από τα κράτη αυτά -και συνάμα το πιο απομακρυσμένο από το μητροπολιτικό βυζαντινό κέντρο-, η αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας και του Πόντου, διατηρήθηκε στη ζωή για πάνω από δυόμισυ εκατονταετηρίδες ως θεματοφύλακας του μεσαιων...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ (1204-1261)
Το Βυζαντινό Κράτος, μετά την κατάρρευση του δυτικού τμήματος της Αυτοκρατορίας το 476, συνεχίζει πλέον μόνο του την ιστορική του πορεία, επωμιζόμενο τον ρόλο του κληρονόμου και του συνεχιστή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτός ο ρόλος έγινε αποδεκτός και από τον δυτικό ρωμαϊκό κόσμο του 5ου αιώνα, ενώ η Ανατολή άρχισε να αποκτά ένα αίσθημα ανωτερότητας έναντι της Δύσης. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μέσα στους επόμενους δύο αιώνες, αρχίζει να διαμορφώνει σταδιακά ένα νέο διαφορετικό χαρακτήρα και να γίνεται η Ελληνική Χριστιανική Αυτοκρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Στο έργο αυτό επιχειρείται μια συνοπτική, αλλά περιεκτική παρουσίαση των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο από το 867 μέχρι το 1261 μ.Χ. Με βάση τις πηγές, και πιο συγκεκριμένα τους ιστορικούς και χρονογράφους της περιόδου που εξετάζουμε, παρατίθενται οι διακυμάνσεις στις σχέσεις μεταξύ των δύο ανωτάτων πόλων εξουσίας του Βυζαντινού κράτους, του αυτοκράτορας δηλαδή και του Πατριάρχου. Στη μελέτη αυτή μας οδήγησε η διαπίστωση ότι ισχυρές προσωπικότητες, που ανήλθαν είτε στον αυτοκρατορικό είτε στον πατριαρχικό θ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ
Αφού απέθανεν Ιωάννης ο Παλαιολόγος ο λαός και ο κλήρος της Κωνσταντινουπόλεως εκάλεσαν εις τον θρόνον τον Κωνσταντίνον τον αδελφόν αυτού, ευρισκόμενον τότε εν Πελοποννήσω. Ο Κωνσταντίνος εισερχόμενος εις την Κωνσταντινούπολιν υπεδέχθη υπό του λαού μετά ανευφημιών και ανηγορεύθη Αυτοκράτωρ. Μετ' ολίγων δε απέθανε και ο Σουλτάνος Μουράτ εν Ανδριανουπόλει και ο Βεζύρης αυτού Χαλίλ έστειλε ταχυδρόμον και ειδοποίησε τον υιόν αυτού Μωάμεθ ευρισκόμενον τότε εν Μαγνησία. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ' (668-685)
Ο παρών έβδομος τόμος της σειράς των Μονογραφιών του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών αποτελεί τη βελτιωμένη και επαυξημένη μορφή της διδακτορικής διατριβής της κ. Μαρίας Λεοντσίνη, η οποία εγκρίθηκε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι προφανές ότι η πραγμάτευση του θέματος φέρει τα χαρακτηριστικά της ερευνητικής ομάδας του Προγράμματος «Τράπεζα Πληροφοριών Βυζαντινής Ιστορίας» του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών, στην οποία η συγγραφέας ανήκει. Η προσφορά του παρόντος βιβλίου ε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΟ (ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Η ΓΝΩΜΩΝ Εκδοτική με ιδιαίτερη ικανοποίηση παρουσιάζει στους αναγνώστες της μια νέα συναρπαστική σειρά βιβλίων με τίτλο "ΒΥΖΑΝΤΙΟ - Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΙΛΙΟΧΡΟΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ" (324-1453). Οι τόμοι της σειράς καλύπτουν όλες τις πτυχές της πολυκύμαντης στρατιωτικής και πολιτικής ιστορίας του Βυζαντίου, από την ίδρυσή του μέχρι την οριστική του κατάρρευση, παρέχοντας πληθώρα στοιχείων και ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τη στρατιωτική οργάνωση, τη διπλωματία, την τέχνη και τον πολιτισμό της Αυτοκρατορίας καθ' όλη τη διάρκεια της ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Το Βυζάντιο, η Κωνσταντινούπολη -«Νέα Ρώμη» της Ανατολής- έγινε από τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. η πρωτεύουσα της μεσαιωνικής ελληνικής αυτοκρατορίας, η οποία έμελλε να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο στην ιστορική εξέλιξη των εθνών της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, για εντεκάμισι περίπου αιώνες (284/324 έως 1453/1461 μ.Χ), μέχρις ότου στα μέσα του 15ου αι. μια άλλη μεγάλη δύναμη, οι Οθωμανοί Τούρκοι από την Ασία, την αντικατέστησε στον κυρίαρχο αυτό ρόλο. Στη διάρκεια της υπερχιλιόχρονης ζωής της, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατόρθωσε ν...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΝΔΑΡΙΝΟΥ
Η αφήγηση του βίου και της πολιτείας του Βυζαντινού Μανδαρίνου, του Μιχαήλ Ατταλειάτη, αποτελεί προσπάθεια να διαθλαστούν μέσα από την προσωπική εμπειρία ενός οφικιαλίου, ενός μέλους του δικαστικού σώματος της Ρωμανίας -της πολιτείας αυτής που εμείς αποκαλούμε Βυζάντιο- τα πορίσματα πρόσφατης έρευνας στο πεδίο των Βυζαντινών Σπουδών, έρευνας που αλλάζει άρδην την πρόσληψη μιας εποχής την οποία νομίζουμε πως γνωρίζουμε καλά. Εξετάζοντας τις πτυχές της ζωής του ήρωα της αυτής ιστορίας, του Κριτή του Ιπποδρόμου και του Βήλου, Πατρικίου και Αν...
Διαβάστε περισσότερα...