ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ - ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ > ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΝΕΚΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Τα κείμενα της Νεκρής Θάλασσας ανακαλύφθηκαν στην περιοχή του Qumran, στο νότιο τμήμα της Παλαιστίνης, το 1947. Μας αποκαλύφθηκε έτσι η μεγάλη βιβλιοθήκη της αίρεσης των Εσσαίων και μάθαμε με τη δημοσίευση των κειμένων αυτών πάρα πολλά νέα πράγματα για την εποχή κατά την οποία γεννήθηκε και η δική μας θρησκεία, στον ίδιο περίπου χώρο. Δεν χρειάζεται να τονισθεί εδώ η τεράστια σημασία των κειμένων αυτών για την ευρύτερη και βαθύτερη κατανόηση πολλών εννοιών και πρακτικών που βρίσκουμε μέσα στην Καινή Διαθήκη. Ελπίζουμε πως η τρίτη αυτή έκδο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο τρίπλοκος όφις
Ο ουρανοβάμων Απόστολος Παύλος γράφει στη Β΄ προς Τιμόθεον επιστολήν (κεφ. 3,2) ότι «εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί· έσονται γαρ οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, υπερήφανοι... φιλήδονοι μάλλον ή φιλόθεοι» (=Κατά τις έσχατες ημέρες, θα έρθουν καιροί δύσκολοι. Γιατί οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι, φιλάργυροι, υπερήφανοι... φιλήδονοι μάλλον και όχι φιλόθεοι). Ο Παύλειος αυτός λόγος είναι πάντοτε επίκαιρος και περισσότερο σήμερα, διότι η φιλαυτία έχει διαφθείρει τη βασιλική εικόνα του Θεού, που υπάρχει μέσα μας κι έχει σκοτίσει...
Διαβάστε περισσότερα...

Η οδός του Ιησού Χριστού
Η πορεία του Ορθοδόξου Χριστιανού είναι αναμφιβόλως δύσκολη. Είναι όμως ελεύθερη· είναι πορεία επιλογής, η δε δυσκολία μετριάζεται και σχεδόν εκμηδενίζεται, όταν κανείς προσέξη, εκτίμηση και υιοθέτηση για την ζωή του την καθαρότητα των λόγων του Διδασκάλου Ιησού Χριστού, την διαύγεια των μηνυμάτων των εντολών Του, την αναδιδομένη ευαισθησία σε ό,τι αφορά την σχέσιν του ανθρώπου με τον άνθρωπο, την συμπάθεια προς τους αδύνατους ανθρώπους, τους πτωχούς, τους ταπεινούς, τους πονεμένους και, το σπουδαιότερο, όταν εκτιμήση το βραβείο, με το οπο...
Διαβάστε περισσότερα...

Ανάστασιν Χριστού Θεασάμενοι
Στην παρούσα σειρά, στην οποίαν ανθολογούμε εκλεκτά πατερικά κείμενα, είχαμε κυκλοφορήσει σε δύο εκδόσεις υπό τον τίτλο «ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΕΑΣΑΜΕΝΟΙ» τον 13ο Κατηχητικό Λόγο του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Συμεών του Νέου Θεολόγου σε απλή νεοελληνική απόδοση. Εξαντληθείσης προ αρκετού χρόνου της β' εκδόσεως, προβαίνουμε ήδη συν Θεώ Αγίω σε γ' έκδοση πλήρως αναθεωρημένη, επηυξημένη και βελτιωμένη. Η παρούσα τρίτη έκδοση δηλαδή περιλαμβάνει επιπλέον το πρωτότυπο κείμενο και επιλογή εκλεκτών Ύμνων του Οσίου, που αναφέρονται στο ίδιο θέμα,...
Διαβάστε περισσότερα...

Μεγάλη Εβδομάδα
Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, ως γνωστόν, αποτελεί τα άγια των άγιων του εκκλησιαστικού μας έτους. Κατά τις ιερές ακολουθίες της ψάλλονται ύμνοι απαράμιλλου κάλλους τόσον ως ποίηση όσο και ως μέλος. Κεντρική θέση κατέχουν οι θαυμάσιοι κανόνες του σπουδαίου εκκλησιαστικού ποιητού οσίου Κοσμά, επισκόπου Μαϊουμά· πυκνοί στη διατύπωση και με υψηλά νοήματα, χρήζουν ερμηνείας και σχολιασμού, για να γίνουν κατανοητοί και να επιτύχουν τον σκοπό, για τον οποίον έχουν συντεθεί, δηλ. την ουσιαστική συμμετοχή μας στα ψαλλόμενα και τελούμενα κατά το θείο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥ
Δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τον θάνατο, ούτε τον δικό μας, ούτε των αγαπημένων μας. Δεν περιορίζεται με τον θάνατο το ανθρώπινο πρόσωπο σε ό,τι βλέπουμε. Είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερο και βαθύτερο απ' ό,τι μπορούν να περιγράψουν οι λέξεις μας και να δουν τα μάτια μας. Δεν είναι ο θάνατος η τελευταία λέξη. Το ανθρώπινο πρόσωπο πάντα αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται μέσα από τις κρίσεις και τις δοκιμασίες της ζωής του. Συνεπώς μπορούμε να κοιτάμε τον θάνατο κατάματα και να συνεχίζουμε να ζούμε δίνοντας νόημα στη ζωή μας. Το θέμα βέβαια είναι... ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (ΟΓΔΟΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Κυκλοφόρησε ο Όγδοος τόμος του Νέου Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας υπό Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Εντός του ο αναγνώστης θα βρει το σύνολο των αγίων που η ορθόδοξη Εκκλησία μας εορτάζει τον μήνα Απρίλιο. Ο άγιος μεγαλομάρτυς Γεώργιος, η οσία Μαρία η Αιγυπτία και ο όσιος Ζωσιμάς, οι νεομάρτυρες της Λέσβου Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη, ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, καθώς και άλλοι μάρτυρες, νεομάρτυρες του ελλαδικού χώρου αλλά και νεοφανείς άγιοι των ανατολικών Εκκλησιών φωτίζουν με τον βίο τους, το μαρτύριο τους, την κάθε μας ημέρα. (Από ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΡΧΕΓΟΝΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
Ο Oscar Cullmann ενδελεχώς εξετάζει τις απαρχές και τις πρώτες αρχές των πρωτοχριστιανικών ομολογιών πίστεως. Η έρευνά του δεν επεκτείνεται στην παρουσίαση της ιστορίας της ανάπτυξης των μεταγενέστερων ομολογιών, δηλαδή εκείνων οι οποίες στις τυποποιημένες μορφές τους εξυπηρετούσαν ως κανόνες πίστεως τις ανάγκες και τις αναγκαιότητες των κοινοτήτων της αρχαίας Εκκλησίας. Τον απασχολεί ουσιαστικά η «προ-ιστορία» των «τύπων», των «συμβόλων» και των «ομολογιακών μορφών», έτσι όπως διαμορφώνονται και γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από την α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΚΑΙΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
Ο Gerd Theissen, με μακρά και συνεκτική σειρά μελετημάτων, πλούτισε αφάνταστα την περί την Καινή Διαθήκη κοινωνιολογική φιλολογία, φέρνοντας έτσι στο φως τις ιδεολογικές, κοινωνικοοικονομικές, αλλά και τις θεολογικές παραμέτρους που με σημαντικό κόστος για τη ζωτικότητα και την κοινωνική δυναμική του Ευαγγελικού κηρύγματος είχε παραβλέψει η προηγούμενη έρευνα. Με σαφήνεια και λιτότητα δίνεται το πανόραμα των κοινωνικών ομάδων και ιδεολογικών ή θρησκευτικών ρευμάτων που αποτελούσαν την κοινωνία της Παλαιστίνης την εποχή του Ιησού. (ΑΠΟ ΤΗΝ ...
Διαβάστε περισσότερα...

Χριστιανικός γνωστικισμός - νέα ανακάλυψη
Συγχρόνως με την ανακάλυψη των κειμένων της Νεκρής Θάλασσας στην Παλαιστίνη το 1947 έγινε και μια άλλη σε ένα χωριό της Αιγύπτου κοντά σε μοναστήρι που είχε ιδρύσει ο Μέγας Αθανάσιος. Πρόκειται για τη μεγάλη συλλογή των κειμένων του χριστιανικού γνωστικισμού στο Nag Hammadi στην Αίγυπτο. Στα κείμενα αυτά βρίσκουμε την ανταπόκριση της χριστιανικής Εκκλησίας στο τεράστιας σημασίας κίνημα του γνωστικισμού, που κατέκλυζε τον μεσογειακό κόσμο τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού. Τα παράξενα αυτά κείμενα έχουν αξία καθεαυτά αλλά και για την πλ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΘΟΔΕΣΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Η Μεγάλη Εβδομάδα συμπυκνώνει όλο σχεδόν τον χριστιανισμό. Συγκλονιστικά γεγονότα, πρόσωπα και κείμενα συνωστίζονται στις μέρες της. Τούτο το μικρό βιβλίο σχολιάζει κάποια ελάχιστα από τον ανεξάντλητο πλούτο της, χωρίς φιλοδοξίες συστηματικότητας ή πρωτοτυπίας, με μόνη επιθυμία να μην απευθύνεται αποκλειστικά στους πιστούς, αλλά σε όλους, τους εντός και τους εκτός, τους εγγύς και τους μακράν. Μια μικρή ανθοδέσμη είναι το βιβλίο, με ανθύλλια, fioretti. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ
Πριν από πενήντα σχεδόν χρόνια, ανέθεσαν σε έναν, νεαρό τότε, κληρικό να γράψει ένα βιβλίο που να περιγράφει ουσιαστικά τον στόχο και τη διαδρομή της χριστιανικής πορείας. Αφού ο Θεός ζητάει από τα κτίσματά του να γίνουν αυτό που Εκείνος είναι (άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιος ειμί), κάθε συνειδητοποιημένη απόφαση θετικής ανταπόκρισης στην παράλληλη προτροπή του: "αράτω τον σταυρόν και ακολουθήτω μοι", χρειάζεται τη γνώση των φάσεων της διαδρομής αυτής. Η ειλικρινής και απαραίτητη θεμελίωση στην αναζήτηση του "γνώναι εν τη γη την οδόν Σου", γε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΝΕΚΔΗΜΟΣ
Αν πραγματικά δέχεσαι την πνευματική μου καθοδήγηση, τότε θα σου δώσω τούτη τη συμβουλή: Να προσεύχεσαι πρωί και βράδυ, να κάνεις κάθε φορά έστω και μια προσευχή, ας είναι κι ένα-δύο λεπτά, αλλά να προσπαθείς να πετύχεις πλήρη συγκέντρωση της σκέψης σου στα λόγια της προσευχής, να διώξεις από την σκέψη σου οποιοδήποτε άλλο λογισμό, και να επιτύχεις, έστω και σε μικρό βαθμό, θέρμη καρδίας, που γίνεται αισθητή πραγματικά στον χώρο της καρδίας, γιατί με την καρδία πρώτ' απ' όλα προσευχόμαστε. Να διαβάζεις όποτε μπορείς, αλλά καθημερινά, έστω ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ
Μετά από ένα συνέδριο για την αγάπη και άλλο ένα για την πίστη, ήταν φυσικό και αναμενόμενο να συνεχίσουμε με την ελπίδα, ολοκληρώνοντας το μεγάλης σημασίας χριστιανικό τρίπτυχο. Η ελπίδα είναι χωρίς αμφιβολία μια ιουδαιοχριστιανική ιδέα, ενώ στην Αρχαία Ελλάδα, όπως γενικώς πιστεύεται, απουσιάζει. Αληθεύει άραγε τούτη η γενική πεποίθηση ή μήπως υπάρχει περιθώριο και για έναν αρχαιοελληνικό λόγο περί ελπίδος; Τα τέσσερα πρώτα κείμενα του τόμου θέτουν και συζητούν αυτό ακριβώς το ερώτημα. Όλα τα υπόλοιπα προσπαθούν να κατανοήσουν την ελπίδ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ
Ήμουν γύρω στα δεκατέσσερα, όταν ξύπνησαν οι πρώτες μου αμφιβολίες γύρω από τη θρησκεία, που μας περιέβαλλε τόσο ασφυκτικά. Η απαρχή των αμφιβολιών μου ήταν το κατά πόσο υπάρχει η κόλαση και κυρίως η τελική κρίση, μια σκηνή που μου ήταν αδύνατο να συλλάβω. Μου ήταν αδύνατο να φανταστώ όλους τους νεκρούς, άντρες και γυναίκες, όλων των εποχών και των χωρών, να σηκώνονται ξαφνικά από τα έγκατα της γης για την τελική ανάσταση, όπως στους πίνακες του Μεσαίωνα. Μου φαινόταν παράλογο, αδύνατο. Αναρωτιόμουν: πού θα ήταν στοιβαγμένα όλα αυτά τα δισ...
Διαβάστε περισσότερα...

«ΕΞΗΝΘΗΣΕΝ Η ΕΡΗΜΟΣ» ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΦΙΛΟΘΕΙΤΗΣ
Ο Γέροντας Εφραίμ, κατά κόσμον Ιωάννης Μωραΐτης, γεννήθηκε στον Βόλο στις 24 Ιουνίου 1928, που είναι και η γενέθλια ημέρα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, τον οποίο είχε σε ευλάβεια σε όλη του τη ζωή. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε με φτώχεια, βοηθώντας τον πατέρα του, Δημήτριο, στην εργασία του και ακολουθώντας το παράδειγμα της ευσεβούς μητέρας του, Βικτωρίας (η οποία έγινε αργότερα μοναχή με το όνομα Θεοφανώ). Αυτή η άγια ψυχή ήταν η πρώτη οδηγός του Γιάννη. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών οι λέξεις άθεος και αθεΐα έχουν χρησιμοποιηθεί ως στίγμα και κατηγορία οδηγώντας αρκετούς ανθρώπους ακόμα και στον θάνατο. Στα νεότερα χρόνια τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις για τους άθεους δεν έλειψαν, με αποτέλεσμα ο άθεος συχνά να θεωρείται ανήθικος, ψυχικά άρρωστος και κοινωνικά απόβλητος. Τα τελευταία χρόνια, όμως, παρατηρείται μια σημαντική άνοδος του αριθμού εκείνων που είτε δηλώνουν άθεοι και αγνωστικιστές είτε θρησκευτικά αδιάφοροι, γεγονός που παρατηρείται και στην ελληνική κοινωνία. Αποφε...
Διαβάστε περισσότερα...

Θεία Λειτουργία (σκληρόδετη έκδοση)
Η Μονή μας, και στο παρελθόν και στο παρόν, δέχεται πολλούς προσκυνητές: αρχιερείς, ιερείς, διακόνους, μοναχούς και φιλακολούθους λαϊκούς. Το ενδιαφέρον και οι συζητήσεις περί των λειτουργικών θεμάτων όλο και αυξάνονται. Επειδή για μερικούς φιλοξενουμένους, ιδιαίτερα για όσους υπηρετούν την Εκκλησία στον κόσμο, η λειτουργική μας τάξη είναι ασυνήθιστη, για πολύ καιρό μας παρακαλούσαν να την εκδώσουμε, γνωρίζοντας ότι τα περισσότερα ζητήματα της Θείας Λειτουργίας, κατόπιν έρευνας, συζητήθηκαν σε πολλές τακτικές και έκτακτες ενδομοναστηριακές...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΑΠΕΣ
Κάθε χριστιανός θα συμφωνούσε ότι η πνευματική υγεία του ανθρώπου είναι ακριβώς ανάλογη της αγάπης του προς τον Θεό. Αλλά η αγάπη του ανθρώπου για τον Θεό, από τη φύση της, πρέπει να είναι κατά κύριο λόγο, και συχνά ολοκληρωτικά, αγάπη ανάγκης. Αυτό είναι προφανές όταν ζητάμε συγχώρεση για τις αμαρτίες μας ή στήριξη στα βάσανα. Αλλά μακροπρόθεσμα είναι ίσως ακόμα πιο προφανές στην αυξανόμενη -διότι αυξανόμενη πρέπει να είναι -επίγνωσή μας ότι όλη μας η ύπαρξη είναι από τη φύση της μια απέραντη ανάγκη· ατελής, προπαρασκευαστική, άδεια και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
«Στο παρόν βιβλίο υποστηρίζω ότι οι μιμήσεις του Ομηρικού Έπους από τον Μάρκο, τόσο οι συγκαλυμμένες όσο και οι εμφανείς αποκρύπτουν και αποκαλύπτουν ταυτόχρονα. Ο αρχαιότερος ευαγγελιστής μεταμφίεσε την εξάρτησή του γράφοντας σε πεζό λόγο, μεταβάλλοντας το ομηρικό λεξιλόγιο, επαναδιευθετώντας τα επεισόδια και δανειζόμενος (. . .) και από ιουδαϊκές γραφές. (. . .) Αλλά ο Μάρκος δεν ήταν δούλος των μοντέλων που χρησιμοποίησε. Αντίθετα, ανταγωνίστηκε σε βάθος, έξυπνα και στρατηγικά τις ιστορίες που προσέβαλε (. . .). Σχεδόν κάθε επεισόδιο πο...
Διαβάστε περισσότερα...