ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΤΣΟΣ

Ο ΜΑΓΙΑΚΟΦΣΚΙ
"Ο Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε το 1930, το διπλανό σκίτσο είναι από τα τελευταία του. Ο κλοιός της σιωπής, που περιέφραξε αρχικά το έργο του, έσπασε το 1935 με τη γνωμάτευση του Στάλιν: "Ο Μαγιακόφσκι ήταν και παραμένει ο καλύτερος, ο πιο προικισμένος ποιητής της σοβιετικής εποχής μας. Η αδιαφορία στη μνήμη του ισούται με έγκλημα". Ο Μπορίς Παστερνάκ, μάρτυρας (και με τις δύο έννοιες) της εποχής, παρομοίασε την ακόλουθη, απολυταρχική επιβολή του ινδάλματος "Μαγιακόφσκι" με την υποχρεωτική καλλιέργεια της πατάτας στα χρόνια της Μεγάλης Αικατερί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΥΧΤΕΣ ΚΑΙ ΑΥΓΕΣ
«Όταν ο λαός βρίσκεται εμπρός στον κίνδυνο της τυραννίας, δεν του μένει να διαλέξει παρά ή τις αλυσίδες ή τα όπλα!" είναι το πελώριο σύνθημα που κρατάν στην κεφαλή της φάλαγγας και πιάνει το πλάτος του δρόμου. Είναι και η πελώρια κραυγή, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν αφήνουν να σιγήσει: Ή τις αλυσίδες ή τα όπλα! Κι ο λαός που δεν διάλεξε τις αλυσίδες δεν είχε κείνη την ημέρα όπλα...» Οι "Νύχτες και Αυγές" δημοσιεύονται σε δύο τόμους το 1961 και το 1963, εκ παραλλήλου σχεδόν με τους δυο πρώτους τόμους των Ακυβέρνητων πολιτειών του Στρατ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει -τα δεδομένα δε λείπουν- ότι την καλλιτεχνική μας ιδιοσυγκρασία δεν την χαραχτηρίζει η ζεστή ανταπόκριση στην Πράξη, στα δικά της προβλήματα (μέσα στα οποία είναι και τα ουσιαστικά προβλήματα μιας ζωντανής κουλτούρας). Ένας λόγος παραπάνω, αν είναι έτσι, να υπογραμμιστεί η εξαιρετική σπουδαιότητα των δραστήριων τόνων που ακούστηκαν σε αρκετές πνευματικές εκδηλώσεις κατά το διάστημα της εφταετίας. Είναι αναμφισβήτητο ότι οι εκδηλώσεις αυτές είχαν πολύ σπουδαία πραχτική συμμετοχή στον αγώνα, μέσα κι έξω απ' ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥΣ
Μια επαρχιακή πολιτειούλα τις παραμονές της δικτατορίας, τα φαιδρά και τα λυπηρά της ζωής, όταν την ορίζουν οι πολιτικές και προσωπικές αντιζηλίες, φιλοδοξίες, πάθη, ερωτικά σκάνδαλα, το ανθρώπινο και το κοινωνικό παρασκήνιο τις στιγμές μιας έξαψης που προμηνύει ραγδαίες ανώμαλες εξελίξεις -το Θαύμα. Και δεν αργεί να έρθει, όπως πάντα, στην ώρα του. (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ: ΣΕΦΕΡΗΣ - ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ
Οι σκέψεις του Σεφέρη για τους λαϊκούς τρόπους ποιητικής έκφρασης, τις σχέσεις με τη λόγια παράδοση κι άλλα τέτοια ζητήματα είναι επίμονες στις μελέτες του. Τα συμπεράσματά του δε θα έλεγε κανείς πως είναι πρωτότυπα. (Αλλά στον Σεφέρη ανήκει η σκέψη: "Πολλές φορές χαίρομαι όταν κάτι που πιστεύω υψηλό έρχεται να μου δείξει πως δεν είμαι πρωτότυπος"). Τα συμπεράσματά του επαναλαμβάνουν ιδέες που έχουν υποστηριχτεί κι από άλλους δικούς μας στο παρελθόν. Είναι άλλωστε τα ίδια συμπεράσματα όπου φτάνει στο τέλος ο καθένας. Μέσα στον ίδιο τον χώ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Το βιβλίο μου για τον Τσέχωφ αποτελείται από δυο μέρη. Στο Επίμετρο έχω μεταφέρει μερικά από τα υλικά μου που δε χρησιμοποίησα στο αφηγηματικό μέρος - ή απλώς τα σημείωσα. Ήθελα να κάνω την υπόδειξη στον αναγνώστη να διαβάσει τα παραθέματα παράλληλα με τα κεφάλαια του πρώτου μέρους - όπως είναι ταξινομημένα. Ακολούθησα αυτή τη λύση για ν' αποφύγω τα πολλά σχόλια που θ' απέβαιναν σε βάρος της αφηγηματικής οικονομίας, πράγμα δυο φορές ασυγχώρητο σ' ένα βιβλίο για τον Τσέχωφ. Έπειτα με τον τρόπο αυτό γίνεται πιο άμεση η επικοινωνία με τον συγ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΥΛΛΑ ΦΤΕΡΑ
Τ' άλογα τινάχτηκαν με μια κίνηση μπροστά σα να 'νιωσαν λευτερωμένα. Η άμαξα πήρε τον κατήφορο για το Δνείπερο. - Ευτυχείτε, αποχαιρέτισε άλλη μια φορά τους δυο νέους ο πάτερ Μηνάς. Η άμαξα ξεμάκραινε γρήγορα. Δυο νεανικά πρόσωπα φαίνονταν κολλημένα στο τζάμι του μικρού παραθυριού στην πίσω μεριά της καρότσας. Ο καλόγερος στεκόταν στη μέση του δρόμου μ' απλωμένα τα χέρια σα μαύρος σταυρός. Τα λόγια κάποιας ευχής έσταζαν μισοσβησμένα χάμω μαζί με δυο-τρεις σταλαματιές από το μαδημένο γένι του. [...] (Από την έκδοση)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
...Όταν κάθομαι να γράψω μια σελίδα, αισθάνομαι ότι κάποια κρούστα σπάζω. Κάτι προσπαθώ ν' απελευθερώσω από κει μέσα, ένα πρόσωπο, μια συγκίνηση, μια σκέψη ή μια στάση ανθρώπινη. Κι αυτές εδώ οι αναφορές μου στην πολιτική αυτή την έννοια έχουν. Δεν κάνω ιστορία και μάλιστα πολιτική ιστορία. Αυτή είναι η κρούστα κι εγώ προσπαθώ, το κατά δύναμιν, να βρω τι είναι από κάτω (και κάπου το έχω και μ' άχει αγγίξει, έγινε στοιχείο της ζωής μου)... Κι αυτήν ακόμα την έκφραση πολιτικό πρόσωπο την αισθάνομαι πια να σημαίνει, σχεδόν πάντα, πως έχουμε π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Είναι ανυπολόγιστη η επιρροή που ασκεί, ακόμα και στον αδύναμο σωματικό οργανισμό, η δύναμη της ψυχής. Μέσα σε όσα έγιναν, αυτά που κάναμε κι εμείς οι ίδιοι στην κατοχή κι έπειτα στον εμφύλιο, το πρώτο και ίσως το μόνο που αξίζει να το λένε, να το θυμούνται και να το παραδίδουν στους άλλους είναι τούτη η απλή αλήθεια. Μια άλλη συνέχεια κι επιβεβαίωση, ένα άλλο "παρών" της ψυχής του ανθρώπου μέσα στη συνέχιση ενός χρονικού που ούτε αρχή φαίνεται να έχει ούτε τέλος. . . Ναι, σ' εκείνα τα χρόνια η μνήμη είναι φυσικό να γυρνά και να θυμάται έσ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΣΙΠ ΜΑΝΤΕΛΣΤΑΜ
(. . .) Το βιβλίο παρακολουθεί τη δημιουργική εξέλιξη και ανθολογεί 46 από τα αριστοτεχνικά ποιήματα του Μαντελστάμ, που έφυγε από τη ζωή νέος σ' ένα στρατόπεδο στο Βλαδιβοστόκ, παρουσιάζοντας την περίπτωση μιας «τραγικής ιδιοφυΐας» για τα ρωσικά γράμματα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΝΤΕ ΡΩΣΟΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ
Ανάμεσα στην εποχή του Πούσκιν (1799 - 1839) και σ' εκείνη του Τολστόι (1828 - 1910), ανδρώνονται μια σειρά συγγραφείς (όπως οι: Γκόγκολ, Μπελίνσκι και Ντοστογιέφσκι) που με το έργο τους επιδρούν καταλυτικά στην παγκόσμια λογοτεχνία. Πρόκειται για την κλασική εποχή των ρωσικών γραμμάτων. Οι συγγραφείς της περιόδου, πολύ ανόμοιοι μεταξύ τους, είναι σκυμμένοι πάνω στην ίδια ιστορία, ο καθένας με το έργο του ράβει φύλλα και κεφάλαια στο ίδιο βιβλίο. Η λογοτεχνία τους διαθέτει όλες τις αρετές που έχουν τα καλοφτιαγμένα μυθιστορήματα: πολυφωνικ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΤΟΛΣΤΟΙ
ΛΕΟΝΤΑΣ - με κεφαλαία - έγραφε το όνομα του Τολστόι ο σύγχρονός του επιφανής κριτικός Βλαδίμηρος Στάσωφ, υποδηλώνοντας το έκτακτο μέγεθος του ανθρώπου και του συγγραφέα, που ο τόνος του, η ίδια η εμφάνισή του, η ασυνήθιστη πνευματική του ρώμη ξυπνούσαν συνειρμούς με στοιχεία της φύσης. Στο βιβλίο, με το μυθιστορηματικό, αλλά βασισμένο σε τεκμήρια ντοκουμέντων, ψυχογράφημα αυτού του εξαιρετικού πνευματικού φαινομένου, διερευνάται ο ασίγαστος μέχρι τέλους αγώνας αυτογνωσίας, η οδυνηρή πορεία από την αλαζονεία και τα πάθη της νιότης στην αυτο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΓΡΑΙΚΟΥ
Μόσχα των αρχών του 16ου αιώνα. Στη δίνη σφοδρών συγκρούσεων εκείνης της μεταβατικής εποχής βρίσκεται ένας Έλληνας λόγιος, ο Μάξιμος ο Γραικός, φερμένος από το Άγιο Όρος προκειμένου να διορθώσει τα ρωσικά εκκλησιαστικά βιβλία. Ακέραιος πνευματικός άνθρωπος, ανυποχώρητος στις ηθικές πεποιθήσεις του, έρχεται σε ρήξη με την κρατική και την εκκλησιαστική εξουσία. Οι «Σκηνές από το βίο» του που συγκροτούν το μυθιστόρημα αποτυπώνουν τη δραματική εξέλιξη από τιμώμενο σε διωκόμενο - παρακολουθήσεις, συνωμοσίες, δίκες, βασανιστήρια, δεκαετίες φυλακ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΤΟ ΟΡΙΟ
Ο αφηγητής δε χρειάστηκε τόσο να επινοήσει μυθιστορηματικά πρόσωπα και καταστάσεις, έγιναν κι αυτά, κυρίως όμως φρόντιζε να σηκώνει από χάμω ό,τι έβρισκε σκάβοντας, να τα καθαρίζει με το βουρτσάκι και να προσπαθεί να βρει τι με ποιο πάει ώστε να προκύπτει κάτι το αναγνωρίσιμο, ο ίδιος λέει: «Να συναρμολογώ μια κολόνα και να τη στένω κάπου, να σωθεί έτσι το υλικό - κυρίως αυτό». Με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία τα ευρήματα, καθώς έχουν τώρα εκμηδενίσει τελείως την απόσταση κι είναι δίπλα δίπλα, δείχνουν πού πήγαν, πού περπάτησαν, τι είδαν κ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ - Ο ΓΚΟΡΚΙ
Η ζωή και το έργο του Γκόρκι συνθέτουν έναν από τους πλέον εντυπωσιακούς θρύλους του 20ού αιώνα. Οι σύγχρονοί του γοητεύτηκαν από τους άθλους του: πώς ένα ορφανό, βασανισμένο αγόρι που τα παιδικά του χρόνια πέρασαν «στα ξένα χέρια», γίνεται, και μάλιστα από πολύ νέος, προσωπικότητα με παγκόσμια εμβέλεια πώς, ενώ έβγαλε μόνο δύο τάξεις του σχολείου, γίνεται ένας από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής του και από τους πιο διάσημους συγγραφείς της. Σε αυτά προστίθεται και η συμμετοχή του στα ιστορικά δρώμενα της πατρίδας του, στο επαν...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΜΑΡΤΩΛΟΣ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Ο ΜΑΓΙΑΚΟΦΣΚΙ
Χωρίς τον Μαγιακόφσκι, εκείνη η εποχή θα ήταν στερημένη από τα πιο έντονα γνωρίσματά της στην ποιητική τους αποτύπωση. Αυτός είναι ο ποιητής που άνοιξε ρήγματα στο παρόν κι έδωσε στη ρωσική ποίηση - και όχι μόνο - μια άλλη υπόσταση. Ένας Μαγιακόφσκι ήταν απαραίτητος, ώστε κάποιες από τις δυνατότητες που ξάνοιγαν εκείνα τα χρόνια να πάρουν μορφές σύγχρονες, ζωντανές κι έναν πιο αδρό και υπολογίσιμο χαρακτήρα. Αλλά το ίδιο θα πρέπει να τονιστεί αναφορικά και με τον ρόλο της εποχής. Της ήρθε γάντι. Σμίξανε δύο έκτακτα μεγέθη και η σύνθεση πήρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΥΧΤΕΣ ΚΑΙ ΑΥΓΕΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Οι Νύχτες και Αυγές ήταν η πρώτη μου δοκιμή στη μεγάλη πεζογραφική μορφή. Έχουν τεθεί εδώ κάποιες βάσεις, πάνω στις οποίες αναπτύχθηκε μετά η συγγραφική μου δουλειά, έτσι περίπου όπως συνεχίζεται μία και η αυτή ιστορία. Ταξιδεύουν με το βιβλίο αυτό άνθρωποι, πράγματα, στάσεις ζωής που με τον καιρό μπορεί να μεταβάλλονται, αλλάζουν χρόνο, τόπο και μορφές, είναι όμως επί της ουσίας οι ίδιες ανθρώπινες ανάγκες κι επιλογές και ακολουθούνται από τις αρετές και τις ατέλειες με τις οποίες μεγαλώνουμε και δεν είμαστε πάντα σε θέση να πούμε ποιες α...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΡΜΕΝΗΔΕΣ

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ