ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ Γ. ΜΑΝΟΛΗΣ

ΗΘΗ, ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ
Ένα ακόμη βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην ήδη πλούσια συναγωγή μελετών της ελληνικής Θρησκευτικής Λαογραφίας. Ένα βιβλίο που κινείται στην επιμέρους θεματική του κλάδου αυτού της Λαογραφίας, και που αποτελείται από επιμέρους μελέτες, δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις σε συνέδρια και ημερίδες ή ανέκδοτες ακόμη συμβολές, όπως φαίνεται στο σχετικό κατάλογο, στο τέλος του βιβλίου αυτού. Ένα βιβλίο που αποσκοπεί να αποτελέσει βοήθημα για τους ερευνητές του μέλλοντος, όπως δείχνει και η εκτενής βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του, και η οποία α...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Το βιβλίο αυτό προτίθεται να καλύψει ένα κενό που υπάρχει στην επιστημονική θεμελίωση της διδασκαλίας του δημοτικού τραγουδιού, στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι, λοιπόν, ένα βιβλίο για τους δασκάλους και τους καθηγητές, αλλά και για τους γονείς ή ακόμα και για το ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται για τα δημοτικά μας τραγούδια και την παράδοσή μας ευρύτερα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ Η ΑΓΙΑ ΠΟΛΙΣ
Το 2009 κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις "Χελάνδιον", στη σειρά "Προσκυνήματα της Ορθοδοξίας, αρ. 10", ο προσκυνηματικός οδηγός με τίτλο "Ο Πανάγιος Τάφος και ο Πανίερος Ναός της Αναστάσεως", με την ευλογία της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ. Θεοφίλου Γ'. Για την προετοιμασία του οδηγού εκείνου είχαμε μεταβεί στα Ιεροσόλυμα, το Νοέμβριο του 2008, με τον φωτογράφο κ. Αχιλλέα Ζαβαλλή, με σκοπό την λήψη σειράς φωτογραφιών από τα προσκυνήματα της Αγίας Πόλεως. Η φωτογράφηση εκείνη, που πραγματοποιήθηκε μετά από την πατρική και γεμάτη αγάπη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί το πρώτο μάθημα με το οποίο άρχισα τις παραδόσεις μου στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης έγιναν βεβαίως κάποιες προσθήκες, αναπτύξεις και βελτιώσεις, ενώ προστέθηκαν λίγες υποσημειώσεις και μια σχετικά εκτενής βιβλιογραφία - υπόδειγμα και αφετηρία μάλλον για παραπέρα μελέτη, όσων θα είχαν τη διάθεση να το κάμουν - στοιχεία δηλαδή μη αναγνώσιμα ή ανακοινώσιμα στην προφορική μορφή του κειμένου. Ό, τι ακολουθεί δεν έχει, και δεν φιλοδοξεί να έχει, χαρακτήρα Εισαγωγής στη ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΤΕΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
Στο βιβλίο αυτό διατυπώνονται σκέψεις για τη σχέση των αφηγητών με την αφήγηση στα ελληνικά παραμύθια. Αφορμή αποτελούν τα παραμύθια που καταγράφτηκαν από μια παραμυθού της Σάμου, τα οποία δημοσιεύονται, κατατάσσονται, κατά το σύστημα Aarne-Thompson, και σχολιάζονται. Τα συμπεράσματα, όπου και η σύνοψη της μέχρι σήμερα σχετική βιβλιογραφίας, παρατίθενται ως πρόλογος, στον οποίο αναλύεται η θέση του παραμυθά και της παραμυθούς στην ελληνική παράδοση και η τεχνική που ακολουθούν κατά την αφήγηση των παραμυθιών, καθώς προκύπτει από τα συγκεκρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Είναι πλέον κοινή η διαπίστωση όλων όσοι ασχολούνται με τη Λαογραφία στον τόπο μας, ότι ήδη από τη δεκαετία του 1990 ο κλάδος της Αστικής Λαογραφίας έχει πραγματοποιήσει πραγματικά άλματα, χάρη στην έρευνα και το συγγραφικό έργο ορισμένων Ελλήνων λαογράφων. Απουσίαζε όμως μέχρι σήμερα ένα συστηματικό εγχειρίδιο που να αποτελεί μια συγκροτημένη εισαγωγή σε αυτόν τον κλάδο της επιστήμης. Το κενό αυτό φιλοδοξεί να καλύψει η Εισαγωγή στην Αστική Λαογραφία. Πιο συγκεκριμένα, στο βιβλίο αρχικά παρουσιάζονται αναλυτικά οι έννοιες της πόλης, των π...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Οι σχέσεις του τουρισμού με τον λαϊκό πολιτισμό και την πρόσληψή του στην Ελλάδα απασχόλησαν την ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία ήδη από τη δεκαετία του '70. Ωστόσο, οι πρώτες εκείνες βιβλιογραφικές δοκιμές δεν είχαν την αναμενόμενη συνέχεια, με αποτέλεσμα αφενός μεν το ζήτημα αυτό να αποτελέσει πεδίο έρευνας άλλων, συγγενών της λαογραφίας, κοινωνικών επιστημών, όπως η εθνολογία και η κοινωνική ανθρωπολογία, αφετέρου δε η ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία να μην ακολουθήσει τις ανάλογες εξελίξεις των άλλων διεθνών, ευρωπαϊκών και μη, λαογρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΣΕΜΝΑ ΚΑΙ ΒΩΜΟΛΟΧΙΚΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ
Σε αυτό τον τόμο συγκεντρώνονται μελετήματα για την άσεμνη και τη βωμολοχική ερωτική λαογραφία μας, τόσο στο επίπεδο των λόγων και των φραστικών διατυπώσεων όσο και στο επίπεδο των ερωτικών λαϊκών δρωμένων και των αντίστοιχων αναπαραστάσεων. Με τη χρήση της ελληνικής και κυρίως της ξένης πλούσιας για το θέμα βιβλιογραφίας γίνονται διαπιστώσεις και προσεγγίσεις, ώστε να ξεκινήσει η επιστημονική μελέτη αυτών των θεμάτων και στην ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία, που μέχρι στιγμής διακρίνεται από σχετική σεμνότυφη σιωπή, με ευάριθμες αλλά σημ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Η συγγραφή ενός εισαγωγικού έργου, υπό τις επιστημονικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στις μέρες μας, δεν μπορεί πια να έχει τον χαρακτήρα μιας εξαντλητικής πραγμάτευσης του ζητήματος. Τόσο ο όγκος της τρέχουσας βιβλιογραφίας, όσο και οι σχετικές επιστημονικές εξελίξεις, σε διεθνές επίπεδο, ούτε επιτρέπουν αλλά ούτε και επιβάλλουν την ολική μελέτη. Έτσι, τα εισαγωγικά έργα πρέπει να περιορίζονται στην αναφορά των βασικών στοιχείων, αλλά και στην παρουσίαση όσων ο συγγραφέας τους κρίνει ως απαραίτητα και καθοριστικά για την παρουσίαση του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΑΙΚΑ ΕΠΙΤΥΜΒΙΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ
Στον τόμο αυτό μελετώνται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα, μια μορφή της νεωτερικής λαογραφίας μας, που συνεχώς εξαπλώνεται και διαδίδεται, ως μέρος των σύγχρονων ταφικών και νεκρικών εθίμων και συνηθειών μας. Με βάση ένα πλούσιο υλικό, συγκεντρωμένο από ολόκληρο σχεδόν τον ελληνικό χώρο, την τελευταία δεκαετία, γίνονται τυπολογικές, μορφολογικές και θεματολογικές παρατηρήσεις, συγκρίνονται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα με τα λαϊκά προφορικά μοιρολόγια και με τα αρχαία ελληνικά αντίστοιχα επιγράμματα και εντάσσεται ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Το μετά χείρας βιβλίο προορίζεται για εισαγωγικό βοήθημα, τόσο για φοιτητές, προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς, όσο και για ερευνητές που ενδιαφέρονται για τον λαϊκό πολιτισμό και τις ποικίλες εκδηλώσεις του. Υπό το πρίσμα αυτό, δεδομένου ότι το βιβλίο γράφτηκε στην Ελλάδα και απευθύνεται αρχικά σε ελληνόφωνο κοινό, είναι νομίζω κατανοητή η επικέντρωση σε αντίστοιχες μορφές και εκδηλώσεις του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, σε στοιχεία δηλαδή της ελληνικής θρησκευτικής λαογραφίας, τα οποία ωστόσο συχνά υπάγονται στα ταξινομικά, ειδολογικά, ενν...
Διαβάστε περισσότερα...

Greek folklore
This volume contains twenty two studies about Greek Folklore, in English, but also -in an appendix- in Spanish, Rumanian, Russian, Georgian, Bulgarian, Armenian languages. Some of them are reprinted from scientific journals and proceedings of scientific conferences, and some of them were first published as co-operation papers. But all have something common: Methodological and Educational Matters, Historic Folklore, Rituals and Religious Folklore and Urban Folklore are studied together, as a contribution to contemporary Greek Folklore and m...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Στον τόμο αυτό δημοσιεύονται πανεπιστημιακές παραδόσεις για το μάθημα της Εισαγωγής στη Λαογραφία, που διδάσκεται στο α' εξάμηνο του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. Πρόκειται για κείμενα που αποσκοπούν στην εισαγωγή των φοιτητών στην επιστήμη της λαογραφίας, και στην ελληνική λαογραφία ειδικότερα, χωρίς να διεκδικούν την θέση μιας εμπεριστατωμένης εισαγωγής στη λαογραφία, η οποία θα πρέπει μελλοντικά να συντεθεί. Ελπίζω τα κείμενα αυτά να εκπληρώσουν τον βασικό στόχο τους, που δεν είναι άλλος από την μύηση των φοιτητών σε ένα γ...
Διαβάστε περισσότερα...

Εικονοστάσια της Κρήτης (χαρτόδετη έκδοση)
Η έκδοση ενός βιβλίου για τα Εικονοστάσια της Κρήτης, αναδεικνύει την τοπική μας ιστορία και αποτελεί ένα κύτταρο πολιτισμού και προβληματισμού για το μέλλον. Πρόκειται για μια σημαντική συγγραφική πρωτοβουλία, η οποία καταλαμβάνει μια ξεχωριστή θέση μνήμης και αυτογνωσίας και προσφέρει μια δυνατότητα διαφορετικής ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Έρχεται να συμβάλλει στην προσπάθεια που καθημερινά καταβάλλουμε στην Περιφέρεια Κρήτης τα τελευταία χρόνια για την ανάδειξη του τοπικού μας πολιτισμού. Μια προσπάθεια που καταγράφει ση...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Δημοσιεύονται και αναδημοσιεύονται εδώ μελετήματα που αναφέρονται στην εθιμική και θρησκευτική λαογραφία του ελληνικού δασύ. Πρόκειται για κείμενα που πρωτοδημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, τα οποία συγκεντρώνονται εδώ για να είναι προσιτά στον κάθε ενδιαφερόμενο. Στον πίνακα περιεχομένων, που προηγείται, δίνονται βιβλιογραφικές πληροφορίες για τις πρώτες δημοσιεύσεις αυτών των μελετημάτων. Η έρευνα της παραδοσιακής θρησκευτικής συμπεριφοράς βρίσκεται σήμερα σε πλήρη εξέλιξη ο τόμος αυτός φιλοδοξεί να συμβάλει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Αποτελεί διαπίστωση των καιρών μας ότι με τις δράσεις και τις στοχεύσεις που η κοινή ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική προκρίνει, η Ενωμένη Ευρώπη παραπαίει, χωρίς οι λαοί της να έχουν, σε μεγάλο βαθμό, αποκτήσει συνείδηση όσων τους ενώνουν και τους συγκροτούν σε ενιαίο σώμα. Στο βιβλίο αυτό αναδεικνύεται άλλη μια ενοποιός δύναμη των Ευρωπαίων πολιτών, που σχετίζεται με τους λαϊκούς πολιτισμούς, και τον τρόπο που αυτοί μπορούν να λειτουργήσουν ως συνεκτικός δεσμός των λαών της Ευρώπης, με παραδείγματα από τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό, η εξέτα...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΣΤΗ ΒΗΘΛΕΕΜ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Η Βηθλεέμ, η πολίχνη στην οποία γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός, βρίσκεται εννέα χιλιόμετρα νοτίως των Ιεροσολύμων, στους λόφους της Ιουδαίας. Το όνομά της στα μεν εβραϊκά σημαίνει "οίκος άρτου", στα δε αραβικά "οίκος κρέατος". Πρόκειται για την Βηθλεέμ της Ιουδαίας, που ανήκε στην φυλή του Ιούδα, και η οποία πρέπει να διακρίνεται από την ομώνυμη πόλη της νότιας Γαλιλαίας, που ανήκε στη φυλή του Ζαβουλών. Πάντως στο εβραϊκό κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης δεν αναφέρεται ανάμεσα στις πόλεις που δόθηκαν στον Ιούδα, ορισμένοι δε από τους σχολιαστές τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
H έκταση της ;yλης του έργου, επέβαλε τον χωρισμό των μελετών σε δύο τόμους. Στον δεύτερο αυτό τόμο περιλαμβάνονται, οι μελέτες από το τέταρτο ως και το ενδέκατο κεφάλαιο, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν στην αρχή του πρώτου τόμου. Επίσης στο τέλος, όπως και στον πρώτο τόμο, παρατίθεται ευρετήριο κυρίων ονομάτων, για τη διευκόλυνση του μελετητή που θα θελήσει να χρησιμοποιήσει τις μελέτες της παρούσας έκδοσης. Δεν συντάχθηκε ευρετήριο εννοιών και πραγμάτων, καθώς η σπονδυλωτή μορφή του έργου βοηθά εύκο...
Διαβάστε περισσότερα...

Λαϊκός πολιτισμός και εκκλησιαστική παράδοση στη Σάμο (χαρτόδετη έκδοση)
Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται είκοσι έξι δημοσιευμένες και αδημοσίευτες μελέτες που αφορούν την ιστορία, κυρίως μάλιστα την εκκλησιαστική ιστορία, και τον πολιτισμό της Σάμου. Η συγκεντρωτική αυτή δημοσίευση γίνεται στα πλαίσια μια γνωστής επιστημονικής πρακτικής, που αποτελεί παλιά παράδοση της επιστημονικής βιβλιογραφίας, σύμφωνα με την οποία η συγκέντρωση δημοσιευμένων και αδημοσίευτων επιστημονικών μελετών σε τόμους εξυπηρετεί κατά κανόνα χρηστικούς σκοπούς και διευκολύνει ομοτέχνους και ερευνητές. Και βέβαια η θεματολογία των μελετών...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
Στον μικρό αυτό τόμο περιλαμβάνεται, με τις απαραίτητες σημειώσεις και τη σχετική βιβλιογραφία, το κείμενο του λόγου με τον οποίο άρχισα παραδόσεις μου ως επίκουρος καθηγητής Λαογραφίας, στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στην Κομοτηνή. Πρόκειται για μια προσπάθεια τήρησης των καλών ακαδημαϊκών παραδόσεων στον τόπο μας, που ήθελαν ο εναρκτήριος λόγος, είδος ιδεολογικού και επιστημολογικού μανιφέστου του εκφωνούντος, να είναι πρωτότυπο επιστημονικό κείμενο και να δημοσιεύεται μετά την εκφώνηση του, προς...
Διαβάστε περισσότερα...