ΒΕΙΚΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ
Η σκέψη του Ηρακλείτου εμφανίζεται στην ιστορία του ελληνικού στοχασμού ως ένα παράδοξο φαινόμενο, γιατί η δομή της είναι εξαιρετικά ιδιότυπη. Πρόκειται για μια πολύγραμμη εσωτερική γραφή που δεν κινείται μονοδιάστατα σε ευθείες γραμμές αλλά σε λοξές που πλέκονται μεταξύ τους και σχηματίζουν θυσάνους. Ο Πλάτων απεικονίζει τη σκέψη του φιλοσόφου ως μια βροχή από βέλη που εκτοξεύονται σαν από φαρέτρα. Ο Ηράκλειτος επιζητεί να εξερευνήσει το κρυμμένο βάθος των πραγμάτων και να μας μυήσει στην αλήθεια. Η σχέση του με την αλήθεια έχει ένα ξεχωρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ
Το βιβλίο αυτό περιγράφει πώς οι Έλληνες πρώτοι θεμελίωσαν τη φιλοσοφία και την επιστήμη, δηλαδή την ορθολογική εξήγηση του κόσμου, το πιο ξεχωριστό και καθοριστικό γεγονός στην ιστορία της ευρωπαϊκής σκέψης. Η περιγραφή και η εξήγηση της διαδικασίας με την οποία γεννήθηκε και άρχισε να αναπτύσσεται ορθολογική σκέψη στην Ελλάδα και στον κόσμο είναι ένα έργο ιδιαίτερα σημαντικό για τη φιλοσοφία, γιατί θέλοντας να δώσουμε μια περιγραφή του προσωκρατικού πνεύματος είναι σαν να θέλουμε να περιγράψουμε τα αρχικά στάδια διαμόρφωσης του σύγχρονου...
Διαβάστε περισσότερα...

ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Είναι δοσμένοι από τη φύση οι κανόνες που διέπουν την κοινωνική ζωή, ή αποτελούν απλά και μόνο συμβατικά πλάσματα των ανθρώπων; Είναι οι άνθρωποι εκ φύσεως ίσοι, όμοιοι και συγγενείς ή άνισοι, ξένοι και εχθρικοί μεταξύ τους; Αντιστρατεύονται τη φύση οι νόμοι που θεσπίζουν οι άνθρωποι, ο τρόπος ζωής που διαμορφώνουν, η παράδοση και η θρησκεία; Τι μπορούμε να ξέρουμε και τι να κάνουμε; Αυτά είναι μερικά από τα προβλήματα που καθόρισαν σημαντικά τη γένεση της ελληνικής φιλοσοφίας στον καιρό του «διαφωτισμού» (με πρωτεργάτες τους σοφιστές). Με...
Διαβάστε περισσότερα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η φιλοσοφία όσο κι αν πασχίζει να σπάσει τη σχέση της με την κοινωνία και ιστορία, δεν μπορεί ποτέ να απαλλαγεί απ' αυτήν. Η κοινωνία και ιστορία είναι ο γενέθλιος και ο ζωτικός της τόπος. Ως κοινωνική λειτουργία, η φιλοσοφία βρίσκεται στην τομή του συστήματος και της ιστορίας. Το σύστημα σαν έκφραση της αλήθειας θέλει να σταματήσει την ιστορία - η ιστορία ανατρέπει το σύστημα. Το σύστημα παγώνει τη σκέψη - η ιστορία την κινεί. Τα δύο αντίρροπα σημεία, που η φιλοσοφία τα συνδέει με μια κάθε φορά εύθραυστη ισορροπία, είναι: ένα σταθερό (ολι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η φιλοσοφία δεν ήταν από την αρχή και δεν είναι ως σήμερα μια αυτονόητη δραστηριότητα. Αυτή απαιτούσε πάντοτε και απαιτεί εξηγήσεις γύρω από τη φύση της, την αρχή, τη λειτουργία και τα αποτελέσματά της. Ερωτήματα, ιδιαίτερα απαιτητικά, που προβάλλονται εδώ είναι: με τι είδους προβλήματα καταγίνονται οι φιλόσοφοι; Πώς εργάζονται οι άνθρωποι αυτοί και τι πραγματικά κάνουν; Πώς ξεχωρίζουν οι φιλόσοφοι και οι φιλοσοφίες τους; Πώς συντελείται η ανάγνωση και ερμηνεία των φιλοσοφικών κειμένων; Τι πέτυχαν και τι μπορούν ακόμα να κάνουν οι άνθρωποι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Στο βιβλίο αυτό συζητούνται μερικά πρακτικά προβλήματα γύρω από τις φιλοσοφικές σπουδές: σε τι χρησιμεύει η φιλοσοφία και ποιες ικανότητες αναπτύσσει εκείνος που τη σπουδάζει; Είναι από τη φύση της δύσκολη η σπουδή της, όπως νομίζουν πολλοί, ή απλά έχει δυσκολίες όπως έχει η σπουδή κάθε επιστήμης και τέχνης; Στον σπουδαστή και τον μελετητή της φιλοσοφίας το βιβλίο αυτό μπορεί να χρησιμεύει ως βασικό βοήθημα. Είναι ένας οδηγός σπουδών και έρευνας στη φιλοσοφία. Περιέχει πλήθος από πληροφορίες σχετικά με βιβλιογραφίες, κείμενα και εκδόσεις α...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ο πόλεμος των ιδεών δεν έχει τόσο παλιά και μεγάλη ιστορία όσο ο πόλεμος με δόρατα, ακόντια και λόγχες. Αλλά ο πόλεμος των ιδεών έχει μεγάλο παρόν (και, καθώς φαίνεται, πολύ μεγάλο μέλλον): χαρακτηρίζει σήμερα σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις ανάμεσα στα άτομα και στις ομάδες και ακόμα τις σχέσεις ανάμεσα στους κοινωνικούς κόσμους που συνθέτουν τη σύγχρονη ανθρωπότητα. (Εννοούμε εδώ τις ιδέες μ' ένα ευρύτερο νόημα, σαν δυνάμεις και τάσεις πολύ σύνθετες, δηλαδή τις σκέψεις και τις επιθυμίες μας, τα σχέδια, τα ενδιαφέροντα και τα συμφέροντά μας, ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Οι εθνικισμοί έχουν πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά απ' αυτά με τα οποία οι ίδιοι συστήνονται. Ενώ αυτοσυστήνονται ως γεννήματα της φύσης και δίνουν έμφαση στα γενετικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων, είναι στην πραγματικότητα παράγωγα της κοινωνίας και της ιστορίας, φαινόμενα των καιρών. Εθνικισμοί δεν υπήρχαν πάντοτε και δεν θα υπάρχουν εσαεί. Αντίθετα απ' ότι ισχυρίζονται οι εθνικιστές, δεν είναι στο πρωτόκολλο της οικουμένης εγγεγραμμένες οι εθνότητες και δεν είναι αλήθεια πως ο εθνικισμός υπάρχει μέσα στις καρδιές των ανθρώπων. Αν και το...
Διαβάστε περισσότερα...

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ο Θεόφιλος Βέικος παρουσιάζει την αναλυτική φιλοσοφία του καιρού μας σαν μια σειρά από συζητήσεις πάνω σε θεμελιώδη προβλήματα (σχέση γλώσσας και κόσμου, ασάφεια της γλώσσας, κριτήριο του νοήματος, ομιλία και πράξη, σώμα και πνεύμα κ.ά.). Δεν κάνει μια χρονολογική ανασκόπηση της φιλοσοφίας αυτής, να παρουσιάζει λ.χ. μια σειρά από φιλοσόφους όπως αυτοί εμφανίστηκαν κατά σειρά και εργάστηκαν ως εκπρόσωποι της ανάλυσης. Αντίθετα, προϋποθέτει πως είναι τα προβλήματα που έχουν εδώ την κύρια βαρύτητα και όλα παίζονται κατά βάση στα ερωτήματα, επ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Οι συζητήσεις που αναπτύσσονται σ' αυτό το βιβλίο κινούνται με κύριο μεθοδολογικό άξονα τη σχέση «θεωρία και κριτική». Συζητούνται, πρώτα, προβλήματα που αφορούν στην ιστορική πραγματικότητα (ποιο είναι το υλικό περιεχόμενο, η πλοκή και το νόημα της ιστορίας, ποια είναι τα χαρακτηριστικά και οι μηχανισμοί της ιστορικής αλλαγής, αν είναι άτομα ή ομάδες τα υποκείμενα της ιστορίας) ύστερα, συζητούνται προβλήματα της ιστορικής γνώσης (τι σημαίνει ιστορική γνώση, κατανόηση, εξήγηση, και ποια είναι τα κριτήρια της ιστορικής αλήθειας και αντικει...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
(...) Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σ' εκείνους που αναζητούν ευκαιρίες και δυνατότητες για συζητήσεις πάνω στα πιο θεμελιακά και καίρια φιλοσοφικά ερωτήματα, όπως π.χ. στα ερωτήματα: τι είναι όλα όσα υπάρχουν, ποια είναι τα σωστά και ποια τα λάθη, αν μπορούμε να ξέρουμε τι σκέφτεται ο άλλος και τι πραγματικά αισθάνεται, τι σημαίνουν όλα αυτά που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο και τι σημαίνει αυτή η απειλητική σκιά, η ιδέα του θανάτου, που μας συνοδεύει αδιάκοπα όσο ζούμε. Επειδή από παιδιά κιόλας τείνουμε να ασκούμε τις κριτικές μας ικανότητες θέ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΠΡΩΙΜΗ ΙΩΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΛΕΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΥΘΑΓΟΡΙΣΜΟΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΤΑ ΥΣΤΕΡΑ ΥΛΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
Το βιβλίο αυτό, δοκίμιο φιλοσοφικής κριτικής, το συνθέτουν απλά σκίτσα, που εικονογραφούν το χάρτη της φιλοσοφίας, δίνοντας περιγράμματα δρόμων, τόπων και τοπίων, ρευμάτων και βάλτων, υψωμάτων και κορυφών, προβάλλοντας παράλληλα ολικές εικόνες της, κριτικά διαθλασμένες. Η κριτική δεν αφορά, βέβαια, όλη τη φιλοσοφία και όλους τους φιλοσόφους παντού και πάντοτε. Επειδή όμως δεν υπήρξε φιλόσοφος στην παράδοση που να μην πιάστηκε ποτέ στην παγίδα της ολικής γνώσης και να μην γοητεύτηκε από τα θέλγητρα της ολοκληρωτικής και απόλυτης αλήθειας, η...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΣΕ ΔΙΑΣΠΟΡΑ
... Εκεί όπου η κοινωνία βρίσκεται σε αναταραχή και οι άνθρωποι συμπεριφέρονται σα φοβισμένα και ανασφαλή πλάσματα, ο εθνικισμός προσφέρεται σα σωσίβια λέμβος που μαζεύει τους ναυαγούς. Το καταφύγιο, που προσφέρεται, παρουσιάζεται ασφαλές μέσα από τη φαντασία και τον μύθο, πλασμένο κυρίως με υλικά από το παρελθόν: όνομα, σύμβολα, γλώσσα, θρησκεία, τελετουργίες, χοροί, τραγούδια. Και, ενώ το παρελθόν θεωρείται αμετάβλητο, με το νόημα πως κανένας δεν μπορεί ν’ αλλάξει την καταγωγή μας και να ξεκάνει τα πράγματα που είναι, οι εθνικιστές και ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ

ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ

ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ