ΜΑΚΡΑΚΗΣ Κ. ΜΙΧΑΛΗΣ

ΦΡΟΥΝΤ ΚΑΙ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Το τρίτο αυτό βιβλίο της σειράς «Ψυχολογία της Θρησκείας» αποτελεί κριτική της θεωρίας του Φρόυντ, σύμφωνα με το «οιδιπόδειο σύμπλεγμα», για την επιληψία του Ντοστογιέφσκι ως σύμπτωμα νεύρωσης (υστερική επιληψία) εξαιτίας της ενοχής που ένιωθε για τις πατροκτονικές του τάσεις. Την ίδια ενοχή που ένιωθε και ο ήρωάς του Ντμίτρι στο τελευταίο του έργο Αδελφοί Καραμαζόφ. Το ζήτημα όμως είναι: Μπορεί να εξηγηθεί, με βάση το «οιδιπόδειο», η ενοχή του Ντοστογιέφσκι για το φόνο του πατέρα του; Η ενοχή δηλαδή που ένιωσε ο πρωτόγονος για το φόνο του...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Σ' αυτό το πρώτο έργο ψυχολογίας της θρησκείας στην ελληνική βιβλιογραφία, προσδιορίζεται στην αρχή ή θέση της στο χώρο της θρησκειολογίας σε σχέση με τους άλλους κλάδους της (ιστορία, φιλοσοφία, φαινομενολογία, κοινωνιολογία της θρησκείας). Ακολουθεί μία επισκόπηση της ιστορίας της ψυχολογίας της θρησκείας, με την ευρύτερη έννοια (από τίς πρώτες καταβολές της στον ιερό Αυγουστίνο) και τη στενότερη (από τους Αμερικάνους ψυχολόγους, ως την ψυχολογία του βάθους και τη νεότερη ψυχολογία). Σέ μια βαθύτερη διείσδυση, ερευνάται ή ψυχική πηγή της...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Όσο κι αν δεν ήταν "ήσυχη" τη νύχτα, που συνέλαβαν το Χριστό, ακούστηκε ωστόσο διαπεραστική η φωνή του αλέκτορα στ' αυτιά του Πέτρου. Έτσι που να ξυπνήσει μέσα του τα λόγια του θείου Διδασκάλου για την τριπλή του άρνηση, αλλά και να προαναγγείλει τη χαραυγή της 14ης του Νισάν. Πολύ πρωί αυτή τη μέρα οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι του ιουδαϊκού λαού οδήγησαν το Χριστό στον Πιλάτο και άρχισαν να τον κατηγορούν με αυτά τα λόγια: "Τον βρήκαμε να ξεσηκώνει το έθνος σ' επανάσταση και να εμποδίζει να δίνουμε φόρους στον Καίσαρα, λέγοντας πως εί...
Διαβάστε περισσότερα...

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
Στο βιβλίο του αυτό - εκατό χρόνια από τη γέννηση της ψυχανάλυσης - ο καθηγητής Μιχ. Μακράκης που, μαζί με τη φιλοσοφία της θρησκείας και την ανάλυση των εννοιών της σε έργα της λογοτεχνίας, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ψυχολογία της θρησκείας σε σχέση επίσης με τη λογοτεχνία, αναπτύσσει το θέμα του σε δύο κύρια μέρη: Στο Πρώτο Μέρος παρακολουθεί τη διείσδυση του Freud στο ασυνείδητο, την αναζήτησή του για την ψυχική πηγή (πρωτογενή αιτία) της θρησκείας στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα, το "κεντρικό σημείο της ψυχανάλυσης", από το οποίο απορ...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΤΑΡΕΤΣ ΖΩΣΙΜΑΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΑΖΟΦ
Τα δέκα άρθρα που περιλαμβάνονται στον παρόντα μικρό τόμο, παρά την αυτοτέλειά τους, έχουν μια ενότητα. Όλα εστιάζονται στην κεντρική μορφή του στάρετς Ζωσιμά ως προτύπου Ρώσου ορθόδοξου ιερομόναχου και στη διδασκαλία του για την ηθική αναγέννηση του ανθρώπου. Περιγράφουν τη δική του αναγέννηση ή μεταστροφή, καθώς και τη μεταστροφή άλλων, τους οποίους επηρέασε η ζωή και η διδασκαλία του. Τα περισσότερα από αυτά τα άρθρα (θέματα) βασίζονται στο έκτο από τα δώδεκα βιβλία του τελευταίου έργου του Ντοστογιέφσκι Αδελφοί Καραμάζοφ. Στο βιβλίο με...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΚΑΙ Η ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου έδωσε ένα άρθρο που μας ζητήθηκε να γράψουμε για το περιοδικό "Νέα Εστία" σχετικά με το πως βλέπουν σήμερα οι σοβιετικοί τον Ντοστογιέφσκι. Τη βάση γι' αυτό το άρθρο θ' αποτελούσε το σημαντικότατο αφιέρωμα (γύρω στις 200 σελ.) του τεύχους Δεκεμβρίου 1981 της Sovetskaya literatura που μόλις τότε είχε κυκλοφορήσει, μ' ευκαιρία τα εκατό χρόνια από το θάνατο του διάσημου συγγραφέα. Τελικά το άρθρο δε γράφτηκε, γιατί θεωρήσαμε απαραίτητο, ειδικά για τον έλληνα αναγνώστη που στερείται από κάθε σχετική ενη...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ
(. . .) Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σύντομη μονάχα αναδρομή στη «μακρά πορεία» του Καζαντζάκη, που δεν έπαψε πάντα, χωρίς τελειωμό, «να κυνηγά τον Θεό», όπως λέει ο ίδιος, «στον αδειανό αέρα», που «δεν έχει γυρισμό». Και, μαζί με τον Θεό, σαν ένας κυνηγός πάλι, όπως ο φιλόσοφος, κι αυτός, «ο ανήσυχος Κρητικός», ν’ αναζητά σ’ όλη του τη ζωή την αλήθεια στην ολοκληρωτική της μορφή, την «απόλυτη αλήθεια». (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΜΑΡΤΩΛΟΣ ΑΓΙΟΣ
Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει μια σειρά από περιστασιακά άρθρα ή μελέτες που, με δική της αυτοτέλεια η καθεμιά, δημοσιεύτηκαν ως μια ενότητα σε τακτές ημερομηνίες, στον ημερήσιο Τύπο, μ' ευκαιρία την 100ή επέτειο από το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ. Εκείνου που χαρακτηρίστηκε ως «μεγάλος αμαρτωλός», ένας «καταραμένος» της βικτοριανής Βρετανίας. Και όχι μονάχα πριν από τη «στημένη» καταδίκη του για «ανηθικότητα», σε καταναγκαστικά έργα, αλλά και μετά την αποφυλάκισή του. Μετά την εξομολόγηση του «εκ βαθέων«, το «De Profundis», ως εκδήλωση μετάνοι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΟΝ ΚΙΧΟΤΗΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ
(. . .) Υποκειμενική παραφροσύνη και κοινωνικό καθεστώς, ιδεαλισμός και ρεαλισμός, θεωρία και πράξη, απώλεια και σωτηρία και, τέλος, αγάπη κραταιά ως ο θάνατος. . . Άξονες νοητικής συνομιλίας πέντε μεγάλων στοχαστών με την αξεπέραστη ιπποτική μορφή του Θερβάντες. Ο καθηγητής Μιχ. Κ. Μακράκης αποτυπώνει γλαφυρά και αποθέτει ευκρινώς ακρογωνιαία λιθάρια του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
Μιά νέα προσέγγιση της παραβολής του ασώτου από θρησκειοψυχολογική άποψη, με σύντομη αναφορά στον Ντοστογιέφσκι πού, λίγο πρίν από το θάνατό του, ζήτησε από τη γυναίκα του να διαβάσει μπροστά στα παιδιά του την παραβολή αυτή. Η ανάλυσή της εδώ γίνεται ιδιαίτερα σύμφωνα με "τα στάδια του δρόμου της ζωής" στον υπαρξισμό του Kierkegaard, όπως φαίνεται στο διάγραμμα: ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Πρώτο στάδιο: Αμαρτία 1. Φόβος 2. Αγωνία 3. Απελπισία Δεύτερο στάδιο: Μετάνοια 1. Συναίσθηση ενοχής 2. Εκλογή ή απόφαση 3. Εξο...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΜΜΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ KIERKEGAARD
Το βιβλίο αυτό δε γράφτηκε από την αρχή σαν βιβλίο. Περιέχει στην πραγματικότητα πέντε διαλέξεις ή καλύτερα πέντε "μαθήματα" που έγιναν στο νεοσύστατο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, μέσα στα πλαίσια των πνευματικών και πολιτιστικών εκδηλώσεών του κατά το 1982 - 83. Και συγκεκριμένα, στις 16,18, 20, 23 και 25 Μαΐου του 1983. Ο γενικός τίτλος της σειράς αυτών των μαθημάτων ήταν "Ενδοκοσμικότητα και υπερβατικότητα στο έργο του Σ. Κίρκεγκωρ". Βέβαια, για την προτίμηση του όρου "εμμένεια" στον τίτλο του βιβλίου μας, αντί "ενδοκοσμικότητα", που αν και τ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ (ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Το "Ξεκίνημα: Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, 1933-1943", παρουσιάζει μια πρώτη προσπάθεια σύνθεσης ενός τμήματος βιογραφίας για τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου, που καλύπτει τις γυμνασιακές και πανεπιστημιακές σπουδές του στην Αθήνα και τις μεταπτυχιακές στο Harvard. Δεν περιορίζεται μόνο στα δεδομένα και τα αρχεία, αλλά προσφέρει και το κλίμα της εποχής, όπως διαμορφώθηκε αυτό στα ιδρύματα στα οποία φοίτησε. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ - ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ