ΝΑΚΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ

ΡΗΤΟΡΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Στοιχεία και τεχνικές που εγγράφονται με ασφάλεια και χωρίς αμφιβολία στις υφολογικές επιλογές του Παπαδιαμάντη, που συνιστούν, με άλλα λόγια, στοιχεία του ύφους του, εντοπίζονται και αναδεικνύονται σε αυτή τη συλλογική εργασία. Πολλά από αυτά τα στοιχεία και τις τεχνικές ανήκουν σε μια ρητορική παράδοση που ξεκινά ήδη από την εποχή των αρχαίων κλασικών. Η ρητορική τεχνική του Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερου έλκει την καταγωγή της όχι μόνον από την αρχαία Ελλάδα αλλά και από τον μεσαιωνικό ελληνισμό: την εκκλησιαστική ρητορική παράδοση των Βυζαντι...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Θέματα και ζητήματα φιλολογικά και λογοτεχνικά, τα περισσότερα μέσα από μια γλωσσολογική σκοπιά, είναι όσα εξετάζονται στα μελετήματα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο. [...] Όσον αφορά τη γλώσσα ειδικότερα, επιχειρείται πρώτα-πρώτα μια αξιολόγηση της συμβολής της νεότερης γλωσσολογίας στον τομέα της συντακτικής θεωρίας, μέσα από μιαν επανεκτίμηση της "Νεοελληνικής Συντάξεως" του Αχιλλέα Τζάρτζανου, αλλά παράλληλα αντιμετωπίζονται και κάποια πρακτικότερα προβλήματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας στους μαθητές της δευτεροβάθμιας ε...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο MONTAIGNE ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ
Υπάρχουν, λέει ο R. A. Sayce, δύο είδη βιβλίων γύρω απ' τον Montaigne: εκείνα που γράφονται από μιαν ειδική σκοπιά και για ένα ειδικό θέμα (π.χ. για ν' αποδείξουν ότι είναι στωικός ή επικούρειος, συντηρητικός ή φιλελεύθερος κλπ.) και εκείνα που προσπαθούν να δώσουν μια συνολική εικόνα γι' αυτόν τον πολυπλοκότατο συγγραφέα ("of this most complex of all writes"). Τα πρώτα ενδέχεται να διαφωτίζουν μια πτυχή διαστρεβλώνοντας και νοθεύοντας το σύνολο τα δεύτερα διατρέχουν τον κίνδυνο να φανούν ανιαρά και λιγότερο πρωτότυπα, αλλ' έχουν περισσότ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Θέματα και ζητήματα φιλολογικά και λογοτεχνικά, τα περισσότερα μέσα από μια γλωσσολογική σκοπιά, είναι όσα εξετάζονται στα μελετήματα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο. Μερικοί από τους άξονες, γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η εξέταση των θεμάτων αυτών, είναι το λογοτεχνικό έργο συγγραφέων, όπως ο Σεφέρης, ο Καβάφης, ο Μακρυγιάννης, ο Ελύτης, ο Σινόπουλος, ο Σκαρίμπας και πολλοί άλλοι από τους δικούς μας, και από ξένους ο Montaigne και ο T.S. Eliot. Στα γενικά ή επιμέρους ζητήματα που θίγονται, συγκαταλέγονται η ποιητική έκφραση ω...
Διαβάστε περισσότερα...

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΛΟΓΙΑ
Είναι κοινή πλέον, διαπίστωση ότι οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχα μέσα προβολής και διάδοσης γλωσσικών προτύπων - είτε του γραπτού λόγου (τα έντυπα μέσα) είτε του προφορικού (τα ραδιοτηλεοπτικά) - γλωσσικών προτύπων όχι μόνο κακών (προς Θεού!) αλλά και καλών (π.χ. κειμένων που γράφονται από ικανούς χειριστές του λόγου με σχετική χρονική άνεση και που φιλοξενούνται κατόπιν στον ημερήσιο ή τον περιοδικό τύπο). Εκείνο που εμείς θα θέλαμε να επισημάνουμε είναι ότι η σπουδαιότητα του ρόλου, από κοινωνιογ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ (ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτό ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύτηκαν στους δύο προηγούμενους τόμους-συλλογές (Γλωσσοφιλολογικά, Α και Β). Οι λόγοι για την επανέκδοσή τους πολλοί. Τα παράλληλα χωρία στα δοκίμια του Σεφέρη και του Έλιοτ (πρωτοδημοσιεύτηκε με μορφή βιβλίου πριν από πολλά χρόνια, σήμερα εξαντλημένη) ήταν η πρώτη συστηματική και ακριβοδίκαιη μελέτη ενός πολυσυζητημένου θέματος στη χώρα μας, των παράλληλων απόψεων ή, μάλλον, των επιδράσεων που δέχτηκε, σε ότι αφορά ιδίως την κριτική του σκ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΟΓΙΑΣ: ΣΥΜΦΥΡΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΗ
Το υλικό αυτού του βιβλίου συναπαρτίζουν "νεολογισμοί", με την έννοια των "ευκαιριακών σχηματισμών" ή των "λέξεων άπαξ", τους οποίους δημιουργούν οι ομιλητές μιας γλώσσας με ποικίλους πραγματολογικούς στόχους. Ειδικότερα, αντικείμενο της έρευνάς μας αποτέλεσαν οι "λεξικοί συμφυρμοί" και οι "επανετυμολογήσεις", δηλαδή οι σκόπιμες, μη συστηματικές συνενώσεις υπαρκτών λέξεων σε άλλες ανύπαρκτες προηγουμένως, αφενός, και, αφετέρου, οι επαναναλύσεις υπαρκτών λέξεων με βάση το σημαίνον τους από τις οποίες αναδύονται άλλες, "κρυμμένες" υπαρκτές λ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ (ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Τα Γλωσσοφιλολογικά Δ’ - Μελετήματα για τη γλώσσα και τη Λογοτεχνία έρχονται να συμπληρώσουν και να προεκτείνουν τη σειρά μελετημάτων που συναπαρτίζουν πλέον οι τρεις προηγούμενοι τόμοι. Για πρακτικούς λόγους, οι εργασίες που περιέχονται σ' αυτό το βιβλίο κατανέμονται στις εξής θεματικές ενότητες: εργασίες σχετικά με το λεξιλόγιο, τη σύνταξη των επιρρηματικών κ.α. προσδιορισμών, τη μορφολογία και σύνταξη της μετοχής (. . .) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΧΗΜΑΤΑ (ΜΟΡΦΟ)ΛΕΞΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Με στόχο τη μελλοντική διάρθρωση και κωδικοποίησή τους στη μορφή ενός «εγκυκλοπαιδικού λεξικού σχημάτων λόγου», στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται ή αναπαράγονται μελετήματα που το καθένα τους πραγματεύεται ένα ξεχωριστό «σχήμα λόγου». (. . .) Το υλικό μας, σε ό,τι αφορά όλα τα σχήματα, αντλείται από τις εξής πηγές: προφορικός λόγος, λαϊκό γνωμικό, παροιμία, αίνιγμα, παραμύθι, δημοτικό τραγούδι, επώνυμη ποίηση, θεατρικός λόγος, σενάριο, δημοσιογραφικός λόγος, διαφημιστική ρητορική κ.ά. (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ)

ΓΛΩΣΣΟΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ