ΣΑΒΒΙΔΗΣ Γ.Κ. ΑΛΕΞΙΟΣ

ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)
Tα πρώτα 61 εκτενή λήμματα ενός νέου βιογραφικού λεξκού του Βυζαντίου, που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί στα επόμενα χρόνια με συλλογικούς τόμους λημμάτων γραμμένων από εξειδικευμένους ερευνητές κατά εποχές και ιστορικούς επιστημονικούς κλάδους. Εκτός επό την βιογράφηση αυτοκρατόρων, πατριαρχών και άλλων εκκλησιαστικών αξιωματούχων, στρατιωτικών μορφών, σημαντικών διοικητικών παραγόντων και επιφανών ανταπαιτητών του βυζαντινού θρόνου σε όλες τις βυζαντινές ιστορικές περιόδους, το έργο συμπεριλαμβάνει επίσης τις βιογραφίες πολλών κορυφαίων πνε...
Διαβάστε περισσότερα...

ON ISAAC DUCAS COMNENUS CYPRIOT «SEPARATIST» STATE (A.D. 1184/85-1191)
This monograph consists of a detailed examination of the career of the rebel ex-governor of Byzantine Cyprus, Isaac(ius) Ducas Comnenus, who succeeded in setting up an independent 'Territorialstaat' from the last Comnenus and the first Angelus emperors of Constantinople, between A.D. 1184/85 and 1191, ruling despotically with the title basileus, thwarting in collusion with the Normans of Sicily a menacing Constantinopolitan expedition against him (1186/87) and even minting his own coinage there. Following his defeat by a landing force of t...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΑΛΑΝΟΙ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥΣ
Θεωρούμενοι ως οι πρόγονοι των νεότερων Οσσετών (Οσσετίων) του Καύκασου, οι ιρανόφωνοι Αλανοί διέγραψαν μια εντυπωσιακή πορεία από την εποχή της πρώτης τους μετανάστευσης από τις νοτιοδυτικές ρωσσικές στέππες ως το Βυζάντιο, τη νοτιοδυτική Ευρώπη (Γαλατία και Ιβηρική Χερσόνησο) και, από εκεί, ως τη βόρεια Αφρική, στις πρώτες δεκαετίες του κρίσιμου πέμπτου αιώνα μ.Χ., όπου σημαντικό τμήμα τους ενσωματώθηκε (χωρίς όμως να «απορροφηθεί») στο γνωστό κράτος των Βανδάλων της Καρχηδόνας. Οι πολεμικές τους περιπλανήσεις κατά την ύστερη αρχαιότητα ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΥΝΝΟΙ, ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ
Το πρώτο και σημαντικότερο από τα ασιατικά τουρκόφωνα φύλα της στέππας κατά την ύστερη αρχαιότητα -ή τον πρώιμο μεσαίωνα- που έπληξαν την ανατολική και κεντρική Ευρώπη από τα τέλη του τέταρτου μεταχριστιανικού αιώνα, υπήρξαν οι Ούννοι. Οι ασιατικής προέλευσης αυτοί επιδρομείς επέκτειναν μέσα σε λίγες δεκαετίες τις κατακτήσεις τους σε τεράστιες εκτάσεις της ανατολικής και της κεντρικής ευρωπαϊκής ηπείρου, έως τα μέσα του πέμπτου αιώνα. Τότε, ο μεγαλύτερος από τους ηγεμόνες τους, ο περιβόητος Αττίλας, συγκρούστηκε με τις συνασπισμένες δυνάμε...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ (4ος-15ος ΑΙ.)
Η παρούσα μονογραφία, γραμμένη σε συνεργασία από δύο Έλληνες βυζαντινολόγους, έναν ιστορικό και μια νομισματολόγο, η οποία είχε την εν γένει εικονογραφική επιμέλεια του έργου, αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη προσπάθεια έκδοσης γενικού εγχειριδίου στην Ελλάδα για τη βυζαντινή νομισματική και τα βασικά χαρακτηριστικά της. Το βιβλίο βασίζεται σε εκτενή νομισματολογική βιβλιογραφία και καταγράφει τις απόψεις των κορυφαίων νομισματολόγων από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και εξής. Ειδικό παράρτημα-δοκίμιο παραθέτει εκτενή βυζαντινολογική νομισ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ 14ο ΚΑΙ 15ο ΑΙΩΝΕΣ
Οι τελευταίες δεκαετίες του 14ου, όπως επίσης και ο 15ος αιώνας, υπήρξαν αποφασιστικοί σταθμοί για την οθωμανική επέλαση στη νοτιοανατολική Ευρώπη - μια επέλαση που σφραγίστηκε με την κατάκτηση και τμηματική ενσωμάτωση, πλην της βυζαντινής πρωτεύουσας Κωνσταντινούπολης και των τελευταίων βυζαντινών προπυργίων, του Μορέως και της Τραπεζούντας, επίσης της Βουλγαρίας, της Σερβίας, της Βλαχίας και της Αλβανίας. Οι χώρες αυτές στη διάρκεια των αγώνων τους ενάντια στο πανίσχυρο Οθωμανικό σουλτανάτο αντέταξαν πεισματώδη αντίσταση, αναδεικνύοντας ...
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ
Η παρούσα μελέτη αποτελεί εκτεταμένη μορφή της επιστημονικής ανακοίνωσης, την οποία πραγματοποίησα στα πλαίσια του Β' Διεθνούς Συνεδρίου Βοιωτικών Μελετών, που έλαβε χώρα στην πόλη της Λιβαδειάς (6-10 Σεπτεμβρίου 1992). Στο τέλος της μελέτης παρατίθενται εκτυπώσεις Η/Υ από το πρόγραμμα του ΚΒΕ/ΕΙΕ "ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ". (Από τον πρόλογο της έκδοσης)...
Διαβάστε περισσότερα...

ΣΠΟΥΔΕΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ - ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑΣ)
Το παρόν εγχειρίδιο παρέχει μια κάτοψη έως τις ημέρες μας σχετικά με τις σπουδές και τη μελέτη, στα ελληνικά πανεπιστήμια, αφενός για τη μεσαιωνική δυτικοευρωπαϊκή ιστορία και αφετέρου για τις σταυροφορίες και τις δυτικές κυριαρχίες (λατινοκρατία) επί του ελλαδικού και του κυπριακού χώρου. Παράλληλα καταθέτει σχέδιο πρότασης για τη συγγραφή συλλογικού λεξικογραφικού/γραμματολογικού βοηθήματος περί του βίου και του έργου των παλαιότερων ερευνητών/μελετητών των προαναφερομένων γνωστικών αντικειμένων (στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό...
Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΠΡΩΙΜΟΙ ΦΡΑΓΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΕΡΟΒΙΓΓΕΙΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΚΑΡΟΛΙΔΕΣ
Το βιβλίο αυτό, βασισμένο σε μια συγκριτική μελέτη των πρωτοτύπων πηγών (λατινικών-ελληνικών/βυζαντινών) και σε μια ευρεία βιβλιογραφία, επικαιροποιημένη ως τις ημέρες μας, εξετάζει ορισμένες βασικές πτυχές της πρώιμης μεσαιωνικής γαλλικής (φραγκικής) ιστορίας, όπως την «Ιστορία των Φράγκων» του Γρηγορίου της Τουρ(ώνης) μαζί με άλλες σημαντικές πρωτογενείς δυτικές πηγές της εποχής ως τα τέλη του 8ου αιώνα μ.Χ., καθώς και τις φραγκο-βυζαντινές σχέσεις από τις αρχές του 6ου ως τα τέλη του 7ου αιώνα (μέσα στο πλαίσιο μιας επισκόπησης των πρώτ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΥΣΤΕΡΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΠΡΩΙΜΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ο κεντροελλαδικός χώρος έμελλε να αποτελέσει ένα ιδιότυπο ημιανεξάρτητο κρατικό μόρφωμα (Territorialstaat) κατά την τελευταία φάση της υστεροβυζαντινής περιόδου, από τις αρχές του 13ου έως το β' μισό του 15ου αιώνα. Αυτή η επικράτεια διατήρησε την υπόστασή της για περίπου δυόμισι αιώνες ανάμεσα σε διάφορες εδαφικές μεταβολές, τις οποίες επέβαλαν κατά καιρούς διάφοροι ξένοι επιδρομείς, όπως Φράγκοι/Λομβαρδοί/Βενετοί/Ιωαννίτες και Ναΐτες ιππότες, Καταλανοί («Αλμο[υ]-γάβαροι»/«Almugavares»), Σέρβοι, Αλβανοί, Τουρκομάνοι και Οθωμανοί Τούρκοι. ...
Διαβάστε περισσότερα...

Για τις πηγές της ιστορίας και του πολιτισμού του Βυζαντίου (ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες)
Το παρόν έργο κωδικοποιεί μέσα σε έναν τόμο την πολύτιμη γραμματολογική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί, στα 120 και πλέον χρόνια της βυζαντινολογίας, από τους Κάρολο Κρουμπάχερ, Maria-Elisabetta Colonna και Guyla Moravcskik έως τους Hans-Georg Beck, Herbert Hunger, Νικόλαο Τωμαδάκη, Ιωάννη Καραγιαννόπουλο (Johannes Karayannopulos - Gunter Weiss), Armin Hohlweg, Alexander Kazhdan, Απόστολο Καρπόζηλο, Θεοχάρη Δετοράκη, κ.ά., οι οποίοι με τα (συνήθως πολύτομα) συγγράμματά τους έχουν θέσει στέρεες τις βάσεις της νεότερης βυζαντινολογικής γραμ...
Διαβάστε περισσότερα...

Βυζαντινή φεουδαρχία
Το επιστημονικό πρόβλημα αν πράγματι διαμορφώθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για δημιουργία φεουδαρχικού συστήματος από τα τέλη της μεσοβυζαντινής και κατά την διάρκεια της υστεροβυζαντινής εποχής (11ος ως 15ος αιώνες), έχει μετεξελιχθεί σε πραγματικό "αγκάθι" στην διεθνή βιβλιογραφία. Η παρούσα συμβολή επιχειρεί να αποτελέσει έναν συνοπτικό "οδηγό" παράθεσης των διαφόρων απόψεων γύρω από ένα από τα πιο "βασανιστικά" ζητήματα της βυζαντινολογίας, που ακόμα και στις ημέρες μας παρουσιάζει ποικίλες, συχνά αποκλίνουσες, απόψεις και ερμηνείες, πα...
Διαβάστε περισσότερα...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ-ΡΩΣΣΙΚΑ (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)
Οι σχέσεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με τους Ρώσσους αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της μεσαιωνικής ελληνικής ιστορίας και εκτείνονται σε μια σημαντική περίοδο εξήμισι περίπου αιώνων, με κεντρικό-κομβικό σημείο τους τον εκχριστιανισμό του ρωσσικού έθνους στα τέλη του 10ου μ.Χ. αιώνα -ένα γεγονός που δικαίως κατατάσσεται στα σημαντικότερα της παγκόσμιας ιστορίας. Η παρούσα μονογραφία, που συμπληρώνεται με αναλυτικό χρονολόγιο για την περίοδο από το πρώτο μισό του 9ου έως τα τέλη του 15ου/ αρχές του 16ου αιώνα, καταγράφει την...
Διαβάστε περισσότερα...

THE CROSS AND THE SACRED FIRE
The present monograph attempts an overall survey of Byzantine-Sassanid contacts and relations (political, diplomatic, religious and cultural), discussing several older and more recent views on crucial topics and taking into account a large body of bibliography, which in recent decades has been significantly supplemented. Although Byzantines and Persians between the early 4th and the first part of the 7th century A.D. shared a mutual respect for their states and cultures, the Byzantine, or Eastern Roman Empire or Empire of New Rome, found i...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ (4ος-15ος αι.)
Η βασική συμβολή της ευσύνοπτης αυτής μονογραφίας σχετίζεται με την αποδελτίωση, κωδικοποίηση και ένταξη των πληροφοριών των βασικών αφηγηματικών πηγών (ιστοριογράφων-χρονικογράφων) στο γενικότερο ιστορικό πλαίσιο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, γύρω από την παρουσία και δράση των φορολόγων και φοροεισπρακτόρων στην πρωτεύουσα, στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις επαρχίες του βυζαντινού κράτους. Εξετάζεται όλη η βυζαντινή περίοδος (4ος-15ος αιώνες) και όχι μόνον εκείνη από τον 7ο αιώνα και εξής, όπως συχνά συναντάμε σε πρόσφατες αναλυτικές ή σ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (284-518)
Αυτό το βιβλίο απευθύνεται κυρίως στον φοιτητή/σπουδαστή και στον "φιλίστορα αναγνώστη" με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα για την ιστορία και τον πολιτισμό του Βυζαντίου, παρουσιάζει δε σε αφηγηματικό ύφος, με επιλεγμένα αποσπάσματα σε νεοελληνική απόδοση από τις πρωτότυπες ιστοριογραφικές και άλλες πηγές, τη γένεση της ανατολικής αυτοκρατορίας κατά τους δύο πρώτους αιώνες της μακραίωνης ιστορίας της. Καλύπτεται η περίοδος από την άνοδο στην εξουσία του τελευταίου ρωμαίου κοσμοκράτορα ηγέτη Διοκλητιανού (με σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του Βυζαντ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΜΕΓΑΛΟΙ ΜΑΕΣΤΡΟΙ
Στο πρωτότυπο αυτό Βιογραφικό Λεξικό για τους "Μεγάλους Μαέστρους", με γνωστικό αντικείμενο που για πρώτη φορά βλέπει σφαιρικά το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα (και όχι μόνον, μια και εξειδικευμένο λεξικό αρχιμουσικών δεν υπάρχει ούτε σε άλλες γλώσσες), παρέχονται αναλυτικά βιογραφικά στοιχεία για 412 μεγάλους κλασικούς αρχιμουσικούς συμφωνικής, οπερατικής και μπαλετικής μουσικής του διεθνούς στερεώματος (με αναλογική εκπροσώπηση των Ελλήνων -ή ελληνικής καταγωγής- διευθυντών ορχήστρας) από την εποχή της πρώτης ολοκληρωμένης πειραματική...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (284-1461)
Το Βυζάντιο, ή Πόλη του Κωνσταντίνου - Κωνσταντινούπολη, η «Νέα Ρώμη» της Ανατολικής Αυτοκρατορίας, έμελλε να γίνει από τις αρχές του τέταρτου αιώνα μ.Χ. η πρωτεύουσα της Βυζαντινής ή Μεσαιωνικής Ελληνικής Αυτοκρατορίας, η οποία προοριζόταν να παίξει έναν κυρίαρχο ρόλο στην ιστορική εξέλιξη των λαών και των εθνών της νοτιανατολικής μεσογειακής λεκάνης για εντεκάμισι περίπου αιώνες έως ότου, λίγο μετά τα μέσα του δεκάτου πέμπτου αιώνα, μια άλλη μεγάλη δύναμη, οι Οθωμανοί Τούρκοι, φτάνοντας από την Ανατολή, αντικατέστησαν τη Βυζαντινή Αυτοκρ...
Διαβάστε περισσότερα...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (284-1461)
Το Βυζάντιο ή Πόλη του Κωνσταντίνου (Κωνσταντινούπολη), η «νέα Ρώμη» της ανατολικής αυτοκρατορίας, έμελλε να γίνει από τις αρχές του 4ου αιώνα η πρωτεύουσα της βυζαντινής ή μεσαιωνικής ελληνικής αυτοκρατορίας, η οποία προοριζόταν να παίξει έναν κυρίαρχο ρόλο στην ιστορική εξέλιξη των λαών και των εθνών της νοτιοανατολικής μεσογειακής λεκάνης για ενδεκάμισι περίπου αιώνες, έως ότου λίγο μετά τα μέσα του 15ου αιώνα μία άλλη μεγάλη δύναμη, οι οθωμανοί Τούρκοι, φτάνοντας από την Ανατολή, αντικατέστησαν τη βυζαντινή αυτοκρατορία σε αυτή την κρί...
Διαβάστε περισσότερα...

Ο μεσαιωνικός ελληνισμός του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου
Ανάτυπο από το φιλολογικό περιοδικό Παρνασσός 59 (2023) [Παρνασσός, Ηρόδοτος, Αθήνα, 2023, σελ.197-247] Η παρούσα μελέτη, στην οποία συζητείται η χρήση του εν γένει παπαρρηγοπούλειου έργου από παλαιότερους και νεότερους μελετητές, βυζαντινολόγους και άλλους, παρέχει μια αναλυτική επισκόπηση της σημασίας και της αποδοχής του μεγάλου συνθετικού έργου του Κ. Παπαρρηγόπουλου για την ένταξη της μεσαιωνικής περιόδου του Ελληνισμού (= Βυζαντίου) στο τρίπτυχο της εν γένει ιστορικής του παρουσίας (Αρχαιότητα-Μεσαίωνας-Νεότεροι Χρόνοι), με ιδιαίτε...
Διαβάστε περισσότερα...