ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ (ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Με τον παρόντα τόμο της "Λαογραφίας" εορτάζεται η συμπλήρωση ενός αιώνος από την ίδρυση της Ελληνικής Λαογραφίας Εταιρείας. Το Δεκέμβριο του 1908 κάλεσε ο Νικόλαος Πολίτης δεκάδες επιστημόνων και διανοουμένων σε άτυπη συνέλευση, η οποία με εισήγησή του αποφάσισε την ίδρυση της εταιρείας και σύντομα, μέσα στον Ιανουάριο του 1909, η Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία είταν πραγματικότητα.
Εορτάζεται, κατεξοχήν, το γεγονός, ότι το πνευματικό-επιστημονικό δημιούργημα του Πολίτη κατόρθωσε να επιβιώσει και να κάνει αισθητή την παρουσία του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, εις πείσμα πολλών και συχνά ανυπέρβλητων σχεδόν δυσκολιών. Μπορεί να αναλογισθεί κανείς την έκταση και την ένταση των συμβάντων που έλαβαν χώρα στον απίθανον 20ον αιώνα, αρκεί να λάβει υπόψη, ότι μέσα σ' αυτόν έγιναν οι δύο ολέθριοι Παγκόσμιοι πόλεμοι· ο δεύτερος μάλιστα με τις τραγικότατες προεκτάσεις του στο εσωτερικό της χώρας μας. Και να σημειωθεί, ότι οι συνδρομές των μελών της είταν οι μόνοι πόροι της Εταιρείας, άστεγης έως το 1965, φιλοξενούμενης στο χώρο του Λαογραφικού Αρχείου, υστερότοκου τέκνου του Πολίτη επίσης (1918), που εντάχθηκε αργότερα στην Ακαδημία Αθηνών.
Επιβίωσε, εν τούτοις. Και άξιζε να επιβιώσει. Όσοι έχουν και μικρή γνώση της πνευματικής ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, θα εκτιμήσουν τη σημασία της ενεργού παρουσίας στην Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, εκτός από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της Παλαμικής γενιάς, μεταξύ πολλών άλλων και του Σπυρίδωνος Λάμπρου, του Κωνσταντίνου Άμαντου, του Χρήστου Τσούντα, του Φαίδωνος Κουκουλέ, του Φίλιππου Δραγούμη, του Δημητρίου Αιγινήτη, του Στίλπωνος Κυριακίδη, του Γεωργίου Μέγα, του Δημητρίου Λουκάτου.
Στους τόμους της "Λαογραφίας" αντικατοπτρίστηκαν οι μεταβολές και οι εξελίξεις που σημειώθηκαν στην επιστήμη, αλλά και στην ίδια την κοινωνία και τον πολιτισμό της. Η ελληνική λαογραφία δέχεται, ακόμα και τώρα, την άδικη κριτική, ότι προσηλώθηκε κατ' αποκλειστικότητα στο παρελθόν, στο απώτερο μάλιστα, αρχαιοελληνικό παρελθόν, υποστηρίζοντας τη μακραίωνη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού. [...] (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Μιχ. Γ. Μερακλής, Εκατό χρόνια
Χαιρετισμοί για τα 100 χρόνια της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας
ΜΕΛΕΤΕΣ
Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης, Νεωτερική Ελλ. Λαογραφία
G. (M) Saunier, Η εικόνα της οικογένειας (γονείς, παιδιά και αδέρφια) στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια
Μαρίνα Βρέλλη-Ζάχου, Ένδυμα και διαφήμιση στην Κεφαλονιά στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αι.
Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Υβριστικά, βωμολοχικά και σκωπτικά λαϊκά ανταπαντήματα
Μανόλης Γ. Σέργης, Η λειτουργία του παρωνυμίου σε μια ναξιακή αγροτική κοινότητα τον 20ό αι.
Άννα Λυδάκη, Οι άγιοι των μεγάλων ημερών. Επτανησιακές λατρευτικές εκδηλώσεις
Γιώρ. Βοζίκας, Οι υπαίθριες αγορές των θρησκευτικών πανηγυριών στην πρωτεύουσα
Γεώρ. Χ. Κούζας, Μεταξύ θρησκευτικής λαογραφίας και υλικού πολιτισμού: Η αφίσα στο πανηγύρι του αστικού χώρου
Μαριάνθη Καπλάνογλου, Παραμύθι και κινηματογράφος
Νικολ. Δ. Περπατάρη, Αστικό τοπίο και λαογραφία: Συνθήματα σε τοίχους της Αθήνας
Ρενάτα Δαλιανούδη, Η μουσική στον κινηματογράφο ως συνιστώσα εθνικής και πολιτισμικής ταυτότητας
Γιώρ. Β. Μιχαήλ, Λαογραφία και Διαδίκτυο
Στέλλα Βατούγιου, Λαϊκή παράδοση και μορφές αντίστασης στον ελληνικό κινηματογράφο. Τι είναι οι ταινίες "φουστανέλας"
Δημ. Μπενέκος, Σύγχρονα λαογραφικά των αυτοκινητοδρόμων - Εικονοστάσια ως οδοσημάνσεις θανάτου
Δημ. Γ. Πεταλάς, Σχετικά με μια μνεία του Αγ. Δημητρίου στην Historia Ecclesiastica του Ordericus Vitalis
Παν. Σ. Παρασκευαΐδης, Βιομηχανική αρχαιολογία και TICCIH
Ιουλία Κούτνα, Τα παραμύθια των Ελλήνων της Αζοφικής. Μια γενική επισκόπηση
Γεώρ. Κ. Κατσαδώρος, Διαφορές και ομοιότητες φύλου μέσα από ευρωπαϊκούς μύθους ζώων του Μεσαίωνα
Μπάμπης Δεληνταδάκης, Παραγωγή και κατανάλωση και ο ρόλος του θεολογικού παράγοντα από την Οθωμανική περίοδο ως τη σύγχρονη εποχή (μια σκιαγράφηση)
Βασ. Πλάτανος, Σκιάχτρα στα χωράφια
Σπύρ. Ν. Τρωιάνος, Κυνήγι της τύχης και μασκαράτες στον κόσμο του Βυζαντίου
ΠΡΟΣΩΠΑ
Αναγόρευση του λαογράφου Γ. Ν. Αικατερινίδη σε Επίτιμο Διδάκτορα του Παν/μίου Κρήτης
Μιχ. Γ. Μερακλής, Η πολλαπλή σημασία μιας αναγνώρισης
Γεώρ. Ν. Αικατερινίδης, Συλλογή και διάσωση λαογραφικού υλικού
Μ. Γ. Μερακλής, Μάγδα Μ. Κιτρομηλίδου, η Κυπρία λαογράφος
Μ. Γ. Μερακλής, Ανδρέας Θεοδώρου Σεβδαλής, νεαρός φοιτητής, από τους πρώτους εταίρους της ΕΛΕ
ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ
Γεώρ. Ι. Θανόπουλος, Μια πρώτη προσπάθεια δημιουργίας και αποθησαύρισης σε υπολογιστή πίνακα συμφραζομένων ελληνικών δημοτικών τραγουδιών
Γιώρ. Αν. Ρούμπης, Μνήμες και μαρτυρίες για τη χορευτική παράδοση της Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων
Αναγνώστης Ευαγγ. Παπακυπαρίσσης, Βιβλιογραφικό συμπλήρωμα στην εργογραφία του R. M. Dawkins
Αλέκος Ε. Φλωράκης, Τα "Ακληρήματα" του Μανόλη Σέργη. Ένα ευκλήρημα της άξιας Νάξου
Αριστ. Ν. Δουλαβέρας, Πρώτα θεμέλια του σπιτιού: Ψωμί, κρασί και λάδι
Ελ. Ζαχαρίου-Μαμαλίγκα, "Βουττηστής" ο θαυμαστός
Γεώρ. Δεμισκίδης, Σαρωθροποιία - Η τέχνη της σκούπας
Ελένη Ζαχαρίου-Μαμαλίγκα, Το τοπωνύμιο Καλοταρίτισσα της Αμοργού
Δημ. Γ. Πεταλάς, Werniza
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μ. Γ. Βαρβούνης - Αναγνώστης Παπακυπαρίσσης
Βιβλιογραφία - Bibliographie (1998-2004)
Walter Puchner (σε συνεργασία με τον Μ. Γ. Βαρβούνη), Greek Folk Culture
ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΕΣ
Alan Dundes (1934-2005)
Δημ. Χρ. Σταμέλος (1931-2005)
Leopold Kretzenbacher (1912-2007)
Μαρία Μηλίγκου-Μαρκαντώνη (1940-2008)
Γεώρ. Στ. Αμαργιανάκης (1938-2003)
Πόπη Ζώρα (1924-2007)
Βασ. Λαμνάτος (1936-2008)
Μαρία Μιχαήλ-Δέδε (1922-2001)
Νίκ. Κεφαλληνιάδης (1930-2005)
Κων/νος Ευαγγ. Σιαμπανόπουλος (1923-2005)
ΧΡΟΝΙΚΑ
-Νικολ. Δ. Περπατάρη, Χρονικό εκδήλωσης της Ελλ. Λαογραφικής Εταιρείας, 27/11/2006
Χρονικό εκδήλωσης της Ελλ. Λαογραφικής Εταιρείας, 10/12/2007
-Γεώργιος Χ. Κούζας, Το Γ' Διεθνές Συνέδριο Καρπαθιακής Λαογραφίας (Πηγάδια Καρπάθου, 21-26/03/2006)
Α' Συμπόσιο: "Ο Λαϊκός Πολιτισμός στο Παν/μιο" (Παν. Θεσσαλίας, 2-4/06/2006)
Α' Συνέδριο: "Η Διδασκαλία και η έρευνα του υλικού πολιτισμού των Νεοτέρων χρόνων στα Ελλ. Παν/μια" (Παν. Αθηνών, 7-8/05/2007)
Σύνορα και λαϊκοί πολιτισμοί στα Βαλκάνια (Διεθν.Συνέδριο) [...]