ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ, 1868-1913

Παρουσίαση

Σκοπός του βιβλίου είναι η διερεύνηση και ανάλυση των βασικών παραμέτρων του Κρητικού Ζητήματος από τον Οργανικό Νόμο (1868) έως την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα (1913), τοποθετώντας στο επίκεντρο τις σχέσεις μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, το πώς και πότε έγινε η μεταβίβαση της εξουσίας από τη μία κοινότητα στην άλλη και το ποια ήταν η πολιτική και ο ρόλος των ευρωπαϊκών δυνάμεων στη διαδικασία αυτή. Κατά τον 19ο αιώνα εκδηλώνονταν συνεχώς εξεγέρσεις και κινήματα στην Κρήτη, αλλά οι ντόπιοι χριστιανοί αδυνατούσαν να επιβληθούν πολιτικά στην Πύλη κατά τρόπο μόνιμο. Η εξέλιξη που απεγκλώβισε το Κρητικό Ζήτημα από αυτό το "αδιέξοδο" ήταν η επανάσταση του 1897 και η στρατιωτική επέμβαση της Ελλάδας στην Κρήτη, οι οποίες ανάγκασαν τις Δυνάμεις να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στο Κρητικό και να καταλάβουν τις πόλεις του νησιού, ώστε να αποτρέψουν την ένωσή του με την Ελλάδα και την ανατροπή των ισορροπιών στην ανατολική Μεσόγειο. Η απομάκρυνση των οθωμανικών αρχών και στρατευμάτων και η διεθνής κατοχή (1897-1909) επέτρεψαν στη χριστιανική πλειονότητα να οργανώσει μια νέα διοίκηση με βάση τις δικές της ανάγκες και ευρωπαϊκά πρότυπα, και με εμφανή την επιρροή του Ελληνικού Βασιλείου. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κράτος "υβρίδιο", η Κρητική Πολιτεία, το οποίο υπαγόταν μεν τυπικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά στην ουσία αποτελούσε ένα διεθνές προτεκτοράτο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
α. Σκοπός και βασικές θέσεις του παρόντος έργου
β. Σύντομη αξιολόγηση των πηγών και της βιβλιογραφίας
ΚΕΦ.1: Η θρησκεία ως διαφοροποιός παράγοντας των κοινοτήτων της Κρήτης
1.1 Η οθωμανική κατάκτηση και οι επιπτώσεις της
1.2 Το φαινόμενο του εξισλαμισμού στην Κρήτη
1.3.1 Η δημογραφική σχέση μεταξύ των δύο κοινοτήτων
1.3.2 Η οθωμανική απογραφή του 1881
1.4 Η συνείδηση και νομιμοφροσύνη των δύο κοινοτήτων
1.5 Η σημασία της γλώσσας στη διαμόρφωση της ταυτότητας των μουσουλμάνων
ΚΕΦ.2: Η Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι Δυνάμεις
2.1 Η εδαφική εξάπλωση των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών
2.2 Η Οθωμανική Αυτοκρατορία στο διεθνές σύστημα
2.3 Η «προστασία» ως μέσο ανάμειξης στα εσωτερικά της Αυτοκρατορίας
2.4 Η διάδοση των ευρωπαϊκών ιδεών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
2.5 Ο Πανισλαμισμός του Αβδούλ Χαμίτ Β'
2.6 Ο Τουρκισμός που εξελίχθηκε σε τουρκικό εθνικισμό
ΚΕΦ.3: Από τον Οργανικό Νόμο στην εξέγερση του 1878
3.1 Η επανάσταση του 1866 και ο Οργανικός Νόμος
3.2 Η προβληματική εφαρμογή του Οργανικού Νόμου
3.3 Το Συνέδριο της Κων/πολης και η εξαγγελία οθωμανικού συντάγματος
3.4 Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος και η εξέγερση του 1878
3.5 Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και η ανανέωση των συγκρούσεων
3.6 Το Συνέδριο του Βερολίνου και οι νέες ισορροπίες στα Βαλκάνια
ΚΕΦ.4: Η Σύμβαση της Χαλέπας και η κατάργησή της
4.1 Η Σύμβαση της Χαλέπας και η επίδρασή της
4.2 Οι μουσουλμάνοι της Κρήτης αντιδρούν στο νέο καθεστώς
4.3 Από τον θρησκευτικό στον κομματικό ανταγωνισμό
4.4 Η εξέγερση του 1889 και ο φαύλος κύκλος της βίας
4.5 Η κατάργηση του καθεστώτος της Χαλέπας
ΚΕΦ.5: Η Μεταπολιτευτική Επανάσταση
5.1 Η Πύλη προβαίνει σε ανοίγματα προς τους χριστιανούς
5.2 Η οργάνωση και το πρόγραμμα των Μεταπολιτευτικών
5.3 Οι χριστιανοί εξεγείρονται με στόχο την αυτονομία
5.4 Η πολιορκία και άλωση του Βάμου
5.5 Η ευρωπαϊκή παρέμβαση οδηγεί στο Νέο Πολίτευμα
ΚΕΦ.6: Η επανάσταση του 1897
6.1 Νέες ταραχές στις πόλεις οδηγούν σε ανανέωση των συγκρούσεων
6.2 Η εκδήλωση νέας κινητοποίησης με αίτημα την ένωση
6.3 Η επέκταση των συγκρούσεων στην ύπαιθρο του νησιού
6.4 Οι σφαγές της Σητείας
6.5 Η αποστολή ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στην Κρήτη
6.6 Οι Δυνάμεις αποφασίζουν να επέμβουν στρατιωτικά στην Κρήτη
6.7 Ο ελληνικός στρατός και στόλος στην Κρήτη
ΚΕΦ.7: Η ευρωπαϊκή επέμβαση και τα αποτελέσματά της
7.1 Η συγκρότηση και εγκατάσταση της διεθνούς δύναμης στην Κρήτη
7.2 Οι Δυνάμεις βομβαρδίζουν το στρατόπεδο του Ακρωτηρίου
7.3 Διπλωματικές πρωτοβουλίες των Δυνάμεων με βάση την αυτονομία
7.4 Ο ναυτικός αποκλεισμός της Κρήτης και η διανομή της σε «ζώνες ευθύνης»
7.5 Οι Δυνάμεις αδυνατούν να περιορίσουν τις συγκρούσεις
7.6 Οι δυσχερείς συνθήκες διαβίωσης των μουσουλμάνων στις πόλεις
7.7 Οι ουδέτερες ζώνες ως σύνορο μεταξύ των δύο κοινοτήτων
ΚΕΦ.8: Από την ελλαδική ήττα στην έξοδο των μουσουλμάνων
8.1 Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος και ο αντίκτυπός του στην Κρήτη
8.2 Η πολιτική καταστροφής των μουσουλμανικών περιουσιών
8.3 Τα γεγονότα του Ηρακλείου
8.4 Η αποχώρηση των οθωμανικών στρατευμάτων [...]
ΚΕΦ.9: Η οργάνωση των νέων αρχών
ΚΕΦ.10: Το ενωτικό ζήτημα και η πολιτική ζωή στην αυτόνομη Κρήτη
ΚΕΦ.11: Η εξωτερική πολιτική των Δυνάμεων και το Κρητικό Ζήτημα
ΚΕΦ.12: Το Κίνημα του Θερίσου και ο αντίκτυπός του
ΚΕΦ.13: Η αναδιοργάνωση της Κρητικής Πολιτείας
ΚΕΦ.14: Η περίοδος της μονομερούς ένωσης
ΚΕΦ.15: Η οριστική διευθέτηση του Κρητικού Ζητήματος
ΚΕΦ.16 Συμπεράσματα
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Η Κρήτη ως παράδειγμα προς αποφυγήν (;)
Πηγές - Βιβλιογραφία
1. Πρωτογενείς πηγές
2. Ημερήσιος και περιοδικός Τύπος
3. Βιβλία και άρθρα
4. Ηλεκτρονικές πηγές
5. Αδημοσίευτες πηγές
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ
Πίνακες
Χάρτες