1984

Παρουσίαση

Το έτος είναι το 1984, και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο έχει επιβληθεί το ολοκληρωτικό καθεστώς της Ωκεανίας, το οποίο επιδίδεται, μέσα από ηλεκτρονικές οθόνες και την Αστυνομία Σκέψης, στη συνεχή ηλεκτρονική παρακολούθηση των πολιτών. Στην κορυφή της εξουσίας, ο πανίσχυρος, άφαντος αλλά πανταχού παρών, εντέλει, Μεγάλος Αδελφός.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, ο Ουίνστον Σμιθ, ένα φαινομενικά πειθήνιο μέλος του Κόμματος ονειρεύεται την ανατροπή του καθεστώτος. Η γνωριμία του με τη νεότερή του Τζούλια πυροδοτεί ένα ανεξέλεγκτο ερωτικό πάθος. Καθώς ο έρωτας λογίζεται εδώ πράξη αντίστασης, οι δύο εραστές θα βρεθούν αντιμέτωποι με τους χειρότερους εφιάλτες τους.
Είναι εκπληκτικό πώς το ζοφερό όραμα του 1984 έρχεται και επανέρχεται στο προσκήνιο: από τα χρόνια των απολυταρχικών κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης έως τις στρατοκρατικές δικτατορίες σε χώρες της Δύσης και του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, και κυρίως σήμερα, στην εποχή του θρησκευτικού φανατισμού, της παγκοσμιοποίησης και του Διαδικτύου, με τη συνεχιζόμενη συζήτηση περί ψευδών ειδήσεων και των μαζικών ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων από κυβερνήσεις αλλά και μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες το δυστοπικό μυθιστόρημα που ο Όργουελ συνέγραψε το 1948 (αντιστρέφοντας τα δύο τελευταία ψηφία στον τίτλο του βιβλίου) καταδεικνύεται σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε πολλές φορές στο σινεμά και στην τηλεόραση, ενώ έχει γίνει και όπερα. Μία από τις πιο γνωστές κινηματογραφικές μεταφορές ήταν το "1984", σε σκηνοθεσία του Μάικλ Ράντφορντ και πρωταγωνιστές τον Τζον Χερτ, τη Σουζάνα Χάμιλτον και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον στον τελευταίο ρόλο της ζωής του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Το 1984 το διάβασα όταν πήγαινα στο Γυμνάσιο. Κι ύστερα το διάβασα ξανά και ξανά? Πολύ συμμεριζόμουν την επιθυμία του ήρωά του, του Ουίνστον Σμιθ, να γράψει τις απαγορευμένες σκέψεις του σε ένα μυστικό κενό βιβλίο. Δεν είχα ακόμη αρχίσει να γράφω, αλλά διέκρινα τη γοητεία της γραφής, καθώς και τους κινδύνους που συνεπαγόταν, αφού τα ορνιθοσκαλίσματά του -μαζί με το παράνομο σεξ, άλλο ένα πολύ γοητευτικό στοιχείο για μια έφηβη τη δεκαετία του 1950- ήταν που έβαλαν τον Ουίνστον σε μεγάλους μπελάδες.
Ο Όργουελ έγινε πρότυπό μου πολύ αργότερα στη ζωή μου - το αληθινό έτος 1984, τη χρονιά που άρχισα να γράφω μια κάπως διαφορετική δυστοπία από τη δική του, την Ιστορία μιας θεραπαινίδας. Τότε πλέον ήμουν 44 ετών και είχα μάθει αρκετά για τους αληθινούς δεσποτισμούς, οπότε δε βασιζόμουν αποκλειστικά στον Όργουελ. Οι περισσότερες δυστοπίες -και αυτή του Όργουελ- έως τότε ήταν γραμμένες από άνδρες και η οπτική στα πράγματα ήταν ανδρική. Όταν οι γυναίκες εμφανίζονταν σ' αυτές ήταν είτε άφυλα αυτόματα ή επαναστάτριες που αψηφούσαν τους κανόνες για το φύλο τους που όριζε το εκάστοτε καθεστώς. Ήθελα να δοκιμάσω να δημιουργήσω μια δυστοπία με γυναικεία οπτική". (Μάργκαρετ Άτγουντ στην εφημερίδα Guardian)

«Το 1984 εκφράζει την προσπάθεια της εξουσίας όχι μόνο να πατάξει τους αντιφρονούντες αλλά και να ελέγξει απόλυτα τη σκέψη κάθε υπηκόου της. Η Αρχή πιστεύει σε έναν κομματικό σολιψισμό, αφού θεωρεί ότι αυτή καθορίζει τα πάντα, την αλήθεια και τη ζωή, το παρόν και το παρελθόν, την επιστήμη και τα συναισθήματα. (...) Αν ο Ιούλιος Βερν είναι ο προφήτης του 19ου αιώνα, ο Τζορτζ Όργουελ ήταν ο προφήτης του 20ού». (Γιώργος Ν. Περαντωνάκης, bookpress.gr, 01/04/2021)

Περιεχόμενα

Επίμετρο - Ρόμπερτ Χάρις