Η εθνικοαπελευθερωτική προσπάθεια του 16ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Βερμίου

Παρουσίαση

Η ιστοριογραφία του Β’ Παγκοσμίου πόλεμου, αν και εμπλουτίζεται διαρκώς σε διεθνές επίπεδο, αγνοεί πολλά γεγονότα που αφορούν στη γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα, κατά την οποία οι γερμανικές αρχές προκάλεσαν τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και διέπραξαν λεηλασίες και καταστροφές σε κρατικές και ιδιωτικές περιουσίες, παραβιάζοντας τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Σε όλες τις κατεχόμενες από τις δυνάμεις του Άξονα χώρες, κοινό στοιχείο υπήρξε ο σχηματισμός φιλογερμανικών κυβερνήσεων και το φαινόμενο της συνεργασίας με τον κατακτητή. Σε πολλές περιπτώσεις οι συνεργάτες των Γερμανών επέδειξαν μεγαλύτερη αγριότητα από τους ίδιους τους Γερμανούς απέναντι στον άμαχο πληθυσμό και τους κομμουνιστές αντιστασιακούς. Η Αντίσταση στην Ελλάδα υπήρξε μαζική και ιδιαίτερα δραστήρια, με σημαντικότερη αντιστασιακή οργάνωση το ΕΑΜ που διέθετε στη Μακεδονία την ΟΜΜ. Στη δύναμή της ανήκε η Χη Μεραρχία του ΕΛΑΣ και σε αυτήν το 16ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ Βερμίου, οι άντρες του οποίου συγκρούστηκαν τόσο με τους Γερμανούς όσο και με τους ένοπλους συνεργάτες τους. Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και την ήττα του Άξονα, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η Αντίσταση στην Ελλάδα δεν διαμόρφωσε τη νέα μεταπολεμική εθνική ταυτότητα, εξαιτίας της σφοδρής εμφύλιας σύγκρουσης που ξεκίνησε στη διάρκεια της Κατοχής, συνεχίστηκε στον Εμφύλιο και διατηρήθηκε ως πολιτικό καθεστώς τουλάχιστον ως το 1974. Μεγάλο μέρος της αντιστασιακής δράσης της Αριστεράς, που τελούσε υπό διωγμό, παρέμεινε στην αφάνεια, μέχρι που τη δεκαετία του 1980 το ΕΑΜ αναγνωρίστηκε ως αντιστασιακή οργάνωση. Το βιβλίο φιλοδοξεί να κάνει ευρέως γνωστά γεγονότα και πρόσωπα που έδρασαν στο τοπικό και ευρύτερο περιβάλλον της κατοχικής Μακεδονίας, συμβάλλοντας στη διατήρηση της μνήμης και στην ανασύνθεση, όσο είναι δυνατό, της μεγάλης εικόνας της Κατοχής και της Αντίστασης στην Μακεδονία. (Από τον εκδότη)

Περιεχόμενα

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦ.1o ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940-1944
1.1 Η ιταλο-γερμανική επίθεση στη Ελλάδα και η κατάρρευση του μετώπου
1.2 Η «Ελληνική Πολιτεία» και η Κατοχή στην Ελλάδα
ΚΕΦ.2ο ΤΟ ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ
2.1 Γενικά
2.2 Η συγκρότηση και η δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ
2.3 Οι εθνικιστικές αντιστασιακές οργανώσεις
2.4 Τα Τάγματα Ασφαλείας και η δράση τους
ΚΕΦ.3o ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑΣ, Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
3.1 Η συγκρότηση των πρώτων ανταρτικών ομάδων στο Βέρμιο
3.2 Κωνσταντίνος Κολλίντζας, ο Καπετάν Κολοκοτρώνης
3.3 Η συμβολή του Κωνσταντίνου Κολλίντζα στην ένοπλη αντίσταση κατά των Γερμανών και των ντόπιων συνεργατών τους
3.3.1 Οι πρώτες προσπάθειες ένοπλης αντίστασης
3.3.2 Η κατάληψη της Νάουσας, Μάρτιος 1943
3.3.3 Έλληνες Εβραίοι στο Τάγμα του Κολλίντζα
3.3.4 Η σύμπτυξη του ΕΛΑΣ Βερμίου προς Σινιάτσικο
3.3.5 Η δράση του 16 ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Βερμίου
3.3.6 Η δράση του Κολλίντζα το φθινόπωρο του 1943
3.3.7 Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών στο Βέρμιο
3.3.8 Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη βόρεια Πίνδο
3.4 Επιχείρηση «Κιβωτός του Νώε»
3.5 Η απελευθέρωση της Νάουσας
3.6 Η μάχη του Σταυρού
ΚΕΦ.4ο ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ
4.1 Η απελευθέρωση της Έδεσσας και της Βέροιας
4.2 Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
4.3 Η μάχη του Κιλκίς
4.4 Τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας
4.5 Η Λευκή τρομοκρατία
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ
Αρχεία
ΦΕΚ
Εφημερίδες
Περιοδικά
Συνεντεύξεις
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική ή σε μετάφραση
Διαδικτυακή βιβλιογραφία
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Προλογίζουν: Γιάννης Πριόβολος, Στέργιος Π. Αποστόλου
Φιλολογική επιμέλεια: Ελένη Κοτσυφού
Επιμέλεια έκδοσης: Δήμητρα Ασημακοπούλου