Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό αποτελεί το απόσταγμα πολυετούς διδασκαλίας της Λογοτεχνίας μέσω της Δημιουργικής Ανάγνωσης και Γραφής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έρευνας για την αποτελεσματικότητα αυτής της δημιουργικής/εναλλακτικής διδασκαλίας.
Το βιβλίο οργανώνεται σε δύο ενότητες: στο «Θεωρητικό μέρος» παρουσιάζεται με τρόπο συμπυκνωμένο και εύληπτο η βασική θεωρία για τη δημιουργική διδασκαλία, τη Δημιουργική Ανάγνωση/τη Δημιουργική Γραφή και το Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής· στη συνέχεια παρατίθενται προτάσεις προσέγγισης της Λογοτεχνίας μέσω της Δημιουργικής Ανάγνωσης και Γραφής. Οι διδακτικές προτάσεις που παρατίθενται έχουν εφαρμοστεί στο μεγαλύτερο μέρος τους στη σχολική πραγματικότητα και έχουν αξιολογηθεί. Ωστόσο, αποτελούν -εν τη κυριολεξία- προτάσεις, καθώς δεν προορίζονται για αυτούσια εφαρμογή από τον εκπαιδευτικό. Αυτός θα τις προσαρμόσει στα δεδομένα της τάξης του και στους στόχους της διδασκαλίας του.
Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να καταθέσει προτάσεις δημιουργικής διδασκαλίας της Λογοτεχνίας, ώστε σταδιακά να οικοδομηθεί μια ουσιαστική σχέση των μαθητών με το λογοτεχνικό κείμενο μέσω της Δημιουργικής Ανάγνωσης και της Δημιουργικής Γραφής. Οι προτάσεις που παρουσιάζονται αποσκοπούν στο να επιτρέψουν στον μαθητή την ειλικρινή δημιουργική ενεργοποίηση και στον δάσκαλο την ουσιαστική δημιουργική διδασκαλία. Έτσι, μαθητής και δάσκαλος θα διαγράψουν τα δικά τους αναγνωστικά και συγγραφικά μονοπάτια μέσω του δρόμου, όπως γράφει ο Ρόμπερτ Φροστ, του λιγότερο ταξιδεμένου, που κάνει όμως όλη τη διαφορά... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Αντί προλόγου
-ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
1. Η αναγκαιότητα της δημιουργικότητας
2. Η δημιουργικότητα και η δημιουργική διδασκαλία
3. Το Μοντέλο των τεσσάρων ειδών της δημιουργικότητας (Four C Model of Creativity) και η μίνι δημιουργικότητα
4. Η Δημιουργική Ανάγνωση
4.1 Η Ενεργητική Ανάγνωση
4.2 Η Κριτική Ανάγνωση
4.3 Η Βαθιά Ανάγνωση
4.4 Ενεργοποίηση της Δημιουργικής Ανάγνωσης μέσω ερωτήσεων
5. Η Δημιουργική Γραφή
6. Ο δάσκαλος της Δημιουργικής Γραφής
7. Η αξιολόγηση της Δημιουργικής Γραφής και η αναθεώρηση
8. Το Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής
9. Προς ένα υβριδικό Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής
9.1 Συναλλακτικό Μοντέλο Εργαστηρίου της Wendy Bishop
9.2 Άλλα είδη Εργαστηρίου Δημιουργικής Γραφής
-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ
1. Δραστηριότητες Δημιουργικής Ανάγνωσης
1.1 Σιωπηρή ανάγνωση
1.2 Οπτική σάρωση κειμένου
1.3 Υποθέσεις - Προβλέψεις («Μαντεψιές»)
1.4 Τμηματική ανάγνωση
1.5 Νοερή αναπαράσταση (ακουστική ανάγνωση με κλειστά βιβλία)
1.6 Μεγαλόφωνη ανάγνωση
1.7 Αναπαράσταση με ή χωρίς ήχο/αυτοσχέδια δραματοποίηση
1.8 Ελεύθερες σημειώσεις (free jotting/free writing/impromptu writing)
1.9 Ανάκληση εικόνων («Το άδειο κουτί»)
1.10 «Χαρτάκια» (passing notes)
2. Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής
3. Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής στο πεζό κείμενο
3.1 Μετασχηματισμός αφήγησης
3.2 Αναίρεση διαλόγου
3.3 Αναίρεση σχημάτων λόγου
3.4 Πρόκληση κενών
3.5 Ξεχειλώνοντας το κείμενο (Προσδιορίζοντας την κειμενική απροσδιοριστία)
3.6 Δημιουργική μίμηση (a la maniere de)
3.7 Σχήματα λόγου
3.8 Χαρακτήρες
3.9 Ημιτελή (αν και ολοκληρωμένα) πορτρέτα (κενά του κειμένου στην περιγραφή του ήρωα)
3.10 Συμπληρώνοντας τα «ημίσεα» (κενά του κειμένου στον διάλογο)
3.11 Παιχνίδια ύφους
3.12 Δημιουργία «από το μηδέν» ιστορίας a la maniere de ή ελεύθερα
4. Δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής στο ποιητικό κείμενο
4.1 Γλωσσοπλέκτες/Γλωσσοπλάστες (κατασκευή σύνθετων επιθέτων)
4.2 Ποιητικός μονόλογος
4.3 Παιχνίδια αντι-ομοιοκαταληξίας
4.4 Διασάλευση - αρρυθμία
4.5 Παιχνίδια ομοιοκαταληξίας
4.6 Κενά του ποιητικού κειμένου («παίζουσα συμπλήρωση»)
4.7 Μεγεθυντικός φακός/Μικρογραφίες
4.8 Ποιητική περιγραφή
4.9 Υπερρεαλιστική περιγραφή
4.10 Υπερρεαλιστικά παιχνίδια
4.11 Ελεύθερη γραφή
4.12 Συνειρμοί και αυτόματη γραφή
4.13 Βοηθητική εναρκτήρια φράση - ποιητικές λαβές - ανταποκρισιακό ποίημα
4.14 Ελεύθερη ποιητική δημιουργία με εξωτερικό ερέθισμα - πυροδοτητή
4.15 Ποιητική φόρμα
4.16 Με τον τρόπο του (δημιουργική μίμηση)
4.17 Ποιητική συγκόλληση - ποιητικό κολάζ - ντανταϊστικά ποιήματα
4.18 Συζητητικό/Ανταποκρισιακό ποίημα (Conversation poem) [...]
-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
ΔΗΜΟΤΙΚΟ
-ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ (ΔΗΜΟΤΙΚΟ - ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΛΥΚΕΙΟ)
Βιβλιογραφικές αναφορές