Ανθολογία παραλογών

Παρουσίαση

"Παραλογές" ονομάστηκαν από τους φιλολόγους τα τραγούδια με πλαστή, «πεποιημένη» υπόθεση. Οι παραλογές δεν μεταπλάθουν κάποιο πραγματικό γεγονός, το επινοούν· στηρίζονται αποκλειστικά στη φαντασία κι όχι στην άμεση εμπειρία.
Οι καταστάσεις που περιγράφονται υπακούουν στους νόμους της καθημερινής πραγματικότητας. Όπου συμβαίνει τίποτα πέρα από τους φυσικούς νόμους, αυτό γίνεται ακριβώς σαν θαύμα, θαύμα που το προκαλεί η υπερβολική ένταση του γεγονότος: καθώς η νόμιμη τάξη έχει διασαλευτεί στο έπακρο από τα όσα συμβαίνουν, αντιδρά η ίδια η φύση. Στο «Μάνα φόνισσα», το συκώτι του σφαγμένου παιδιού αποκτά φωνή για να καταγγείλει τη φρικτή ανομία· στο «Νεκρόφιλος έρως», όπου ο νέος «εφτά φορές αμάρτεψε με την αποθαμένη», ακούγεται το άγιο Πνεύμα που τον εκδιώκει από την εκκλησία. Στο τραγούδι «Του κολυμπητή», θα πάρει η θάλασσα φωνή για να επιτιμήσει τον τολμητία - ποιος άλλος θα μπορούσε να το κάνει στη μέση του πελάγους; Στην ουσία δεν είναι παρά ο «αφηγητής» που μιλάει σε όλες τις περιπτώσεις, δανείζοντας τη φωνή του στη Φύση.
Ο πυρήνας των παραλογών είναι αναμφίβολα αρχαίος, πιθανόν και προελληνικός, πολύ συχνά και παγκόσμιος· η δομή και η μορφή τους μας οδηγούν προς μια κοινωνία πολύ πιο κοντινή: την αστική ζωή στα βενετοκρατούμενα και τα φραγκοκρατούμενα νησιά και τις παραθαλάσσιες πόλεις του 13ου ως και του 15ου αιώνα. Στην ίδια περίπου εποχή και στους ίδιους τόπους γεννήθηκαν και κυκλοφορούσαν τα έμμετρα ερωτικά μυθιστορήματα της γραπτής λογοτεχνίας, τα «Ερωτοπαίγνια» και η «Ριμάδα κόρης και νιού» - που πέρασε και στην προφορική παράδοση. Τέλος, η έλλειψη ομοιοκαταληξίας υποδηλώνει πως η σύνθεση των παραλογών πρέπει να είχε ολοκληρωθεί πριν από τον 15ο αιώνα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΜΥΘΙΚΑ ΘΕΑΜΑΤΑ
Το κάστρο της Ωριάς
Το γεφύρι της Άρτας
Του κυρ-Βοριά
Κόρη ταξιδεύτρα
Του κολυμπητή
Νεκρόφιλος έρως
Δούλος και κυρά
ΜΑΝΑ - ΓΙΟΣ
Του νεκρού αδελφού
Ανόσιος έρως
Μάνα φόνισσα
ΜΑΝΑ - ΚΟΡΗ
Της αδικοσκοτωμένης
ΑΝΤΡΑΣ - ΓΥΝΑΙΚΑ
Ο γυρισμός του ξενιτεμένου
Του Μαυριανού
Άπιστη γυναίκα
Της Μάγδας
Τα δυο αδέλφια και η κακιά γυναίκα
ΕΡΑΣΤΗΣ - ΕΡΩΜΕΝΗ
Της Ευγενούλας
Της κουμπάρας που έγινε νύφη
Της απολησμονημένης
Ο Χαρτζιανής και η Αρετή
Το δοκίμιν της αγάπης
ΑΔΕΛΦΙΑ
Του πραματευτή
Η άγνωστη αδελφή
ΚΑΚΑ ΠΕΘΕΡΙΚΑ
Πεθερά φόνισσα
Κακιά πεθερά
Νύφη που κακοτύχησε
Συλλογές απ' όπου αντλήθηκαν τα τραγούδια