ΓΕΩΛΟΓΙΑ: ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Παρουσίαση

Το σύγγραμμα αυτό είναι απλά γραμμένο και δεν προϋποθέτει καμία γνώση σε αντικείμενα της Γεωλογίας μια και γνώσεις της επιστήμης αυτής δεν παρέχονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Απευθύνεται σε φοιτητές των Τμημάτων Γεωλογίας αλλά και σε φοιτητές συγγενών τμημάτων όπως Πολιτικών Μηχανικών, Φυσικών, Επιστημών της Ύλης, Γεωπονίας κτλ.
Κύριος άξονας του συγγράμματος είναι η ανάλυση των βασικών αρχών και μεθόδων της γεωλογίας με γνώμονα την εφαρμογή τους στην πράξη π.χ. εκμετάλλευση κοιτασμάτων, υδροφόρων οριζόντων, διάνοιξη δρόμων κτλ. Επειδή πολλά γεωλογικά φαινόμενα όπως σεισμοί, κατολισθήσεις, πλημμύρες, ηφαιστειακές εκρήξεις, καθώς επίσης και πολλές γεωλογικές διεργασίες όπως η διαμόρφωση του ανάγλυφου της γης και ο κύκλος μετασχηματισμού των πετρωμάτων έχουν διαταραχτεί από την παρέμβαση του ανθρώπου, παρουσιάζονται θέματα της Περιβαλλοντικής Γεωλογίας με ιδιαίτερη έμφαση.
Η Ελληνική ορολογία στη Γεωλογία είναι υπό διαμόρφωση μια και η επιστήμη αυτή είναι αρκετά νέα στη χώρα μας και τα σχετικά συγγράμματα και έρευνες σε ελληνικά επιστημονικά περιοδικά λιγοστές. Έτσι για πολλούς ξενόγλωσσους όρους δεν υπάρχουν αντίστοιχοι Ελληνικοί ενώ πολλές φορές για ένα ξενόγλωσσο όρο χρησιμοποιούνται πολλοί Ελληνικοί. Για το λόγο αυτό μερικοί από τους 1.400 όρους που αναφέρονται στο σύγγραμμα αυτό είναι δυνατόν να μην είναι γενικώς αποδεκτοί και να αντικατασταθούν στο μέλλον από πιο έγκριτους.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες θετικές επιστήμες που βασίζονται στη συλλογή και ανάλυση στοιχείων μέσα στο εργαστήριο, στη Γεωλογία συχνά το ρόλο του εργαστηρίου έχει όλη η επιφάνεια της γης. Γι' αυτό παρατίθεται ένας μεγάλος αριθμός φωτογραφιών, κυρίως από τον Ελληνικό χώρο που είναι απαραίτητος για την αναγνώριση ορυκτών, πετρωμάτων και γεωλογικών δομών.
Η Εισαγωγή εστιάζει στην παρουσίαση των κινήτρων που ώθησαν τον άνθρωπο στην απόκτηση της γεωλογικής γνώσης, στην ιδιαιτερότητα των μεθόδων των γεωεπιστημών καθώς επίσης και στην περιγραφή των γενικών χαρακτηριστικών του ανάγλυφου της γης. Στη συνέχεια γίνεται διάρθρωση του περιεχομένου σε τρία Μέρη που έχουν ως σκοπό να αναπτύξουν το δομικά υλικά της γης (Μέρος Ι), τις διεργασίες που εκτυλίσσονται στην επιφάνεια της γης (Μέρος ΙΙ) και τέλος τις ανακατατάξεις που γίνονται στο εσωτερικό της γης (Μέρος III). [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
1.1 Αντικείμενο
1.2 Χρήση της επιστημολογίας στη γεωλογία
1.3 Η όψη της γης
ΜΕΡΟΣ Ι. ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΤΗΣ ΓΗΣ
Κεφάλαιο 1. ΤΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΙ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ
1.1 Ορυκτά
1.2 Πετρώματα
1.3 Κύκλος μετασχηματισμού των πετρωμάτων
Κεφάλαιο 2. ΠΥΡΙΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ
2.1 Γένεση του μάγματος
2.2 Κρυστάλλωση του μάγματος και υφή
2.3 Κρυστάλλωση του μάγματος και ορυκτογένεση
2.4 Ονοματολογία πυριγενών πετρωμάτων
2.5 Δομές πλουτωνιτών
2.6 Δομές των ηφαιστείων
2.7 Πρόγνωση ηφαιστειακών εκρήξεων
2.8 Το ηφαίστειο της Σαντορίνης
2.9 Κοιτάσματα που συνδέονται με μαγματικές διεργασίες
Κεφάλαιο 3. ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ
3.1 Γένεση των ιζηματογενών πετρωμάτων
3.2 Ταξινόμηση των ιζηματογενών πετρωμάτων
3.3 Ιζηματογενή περιβάλλοντα
3.4 Πετρελαιοφόρα κοιτάσματα
Κεφάλαιο 4. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ
4.1 Γένεση μεταμορφωμένων πετρωμάτων
4.2 Δομή και υφή των μεταμορφωμένων πετρωμάτων
4.3 Μεταμόρφωση
4.4 Ταξινόμηση των μεταμορφωμένων πετρωμάτων
4.5 Κοιτάσματα που συνδέονται με τη μεταμόρφωση
ΜΕΡΟΣ II. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ
Κεφάλαιο 5. Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Γενικές έννοιες
5.1 Σχετική Χρονολόγηση
5.2 Απόλυτη χρονολόγηση
5.3 Η βιόσφαιρα από γεωλογική σκοπιά
Κεφάλαιο 6. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΒΑΡΥΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ
Γενικές έννοιες
6.1 Αποσάθρωση
6.2 Εδάφη
6.3 Βαρυτικές μετακινήσεις
Κεφάλαιο 7. ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΑΥΤΗ
Γενικές έννοιες
7.1 Επιφανειακά νερά
7.2 Υπόγειο νερό
Κεφάλαιο 8 ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΕΜΟΙ
Γενικές έννοιες
8.1 Παγετώνες
8.2 Άνεμοι
ΜΕΡΟΣ III. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
Κεφάλαιο 9. ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ
Γενικές έννοιες
9.1 Τάση
9.2 Παραμόρφωση
9.3 Προσανατολισμός των γεωλογικών στρωμάτων
9.4 Διακλάσεις
9.5 Ρήγματα
9.6 Πτυχές
Κεφάλαιο 10. ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
Γενικές έννοιες
10.1 Τοπογραφικοί χάρτες
10.2 Δομικοί χάρτες
10.3 Χάρτες ισοπαχών και χάρτες ισοχώρων
10.4 Ανάγνωση γεωλογικών χαρτών
10.5 Γεωλογική χαρτογράφηση
Κεφάλαιο 11. ΣΕΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
11.1 Σεισμοί
11.2 Το εσωτερικό της γης
11.3 Γεωφυσικές μέθοδοι για τη διερεύνηση της γης
Κεφάλαιο 12. ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ
12.1 Ενεργός κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών
12.2 Κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών στο γεωλογικό παρελθόν
12.3 Σχετική και απόλυτος κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών
12.4 Ο κύκλος του Wilson
12.5 Αποκλίνουσες λιθοσφαιρικές πλάκες
12.6 Συγκλίνουσες λιθοσφαιρικές πλάκες
12.7 Συντηρητικά περιθώρια
12.8 Γεωδυναμική
Κεφάλαιο 13 ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ
13.1 Απόκλιση λιθοσφαιρικών πλακών
13.2 Σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών
13.3 Το Ελληνικό τόξο
Κεφάλαιο 14. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
14.1 Προϊστορική περίοδος
14.2 Κλασσική αρχαιότητα
14.3 Ρωμαϊκή περίοδος και Αναγέννηση
14.4 Η ηρωική περίοδος
14.5 Κλασσική περίοδος
14.6 Νεώτεροι χρόνοι
14.7 Γενική θεώρηση της ανάπτυξης της γεωλογίας ως επιστήμης