ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ

Παρουσίαση

Ο π. Σίλας Κουκιάρης, γνωστός από τις εικονογραφικές του μελέτες, π.χ. για τα θαύματα και τις εμφανίσεις των αγγέλων και για τον βίο της αγίας Παρασκευής, εξετάζει στο νέο του βιβλίο την εικονογράφηση των μηνολογίων και των μαρτυρολογίων στις τοιχογραφίες που σώζονται μέσα στα όρια του ελληνικού κράτους.
Η σχετική με το θέμα ισχνή βιβλιογραφία περιορίζεται ουσιαστικά στο προ πεντηκονταετίας εκδοθέν βιβλίο Menolog του Pavle Mijovic και σε δύο άρθρα της Ελένης-Ειρήνης Δεληγιάννη-Δωρή.
Στο ογκώδες βιβλίο του π. Κουκιάρη τα σχόλια καταλαμβάνουν μικρή έκταση. Σχολιάζονται τα σημεία του ναού όπου ζωγραφίζονται μηνολόγια και μαρτυρολόγια, οι επιγραφές τους, οι ομοιότητες μεταξύ τους, οι γραπτές πηγές των παραστάσεων, η επίδραση του γενικώτερου πνευματικού κλίματος τον 17ο-18ο αι. και ιδίως των κολλυβάδων του τέλους του 18ου, και παρατίθενται τα ιαμβικά δίστιχα του Χριστοφόρου του Μυτιληναίου που αναγράφονται στις παραστάσεις. Την κατανόηση του κειμένου διευκολύνει μεγάλος αριθμός φωτογραφιών και σχεδίων όπου αποτυπώνεται η θέση κάθε παραστάσεως.
Η μεγάλη προσφορά του βιβλίου έγκειται στους αναλυτικούς καταλόγους των μέχρι το 1800 χρονολογούμενων κύκλων του μηνολογίου (29) και του μαρτυρολογίου (113), των οποίων την χρήση διευκολύνουν τα ευρετήρια αγίων, ζωγράφων και μνημείων που περιλαμβάνει το βιβλίο το οποίο κλείνει με πίνακα συντομογραφιών και εκτενή βιβλιογραφία. Παρά τις όποιες ατέλειές του, το βιβλίο του π. Σίλα αποτελεί απαραίτητο βοήθημα για την μελέτη των μηνολογίων και μαρτυρολογίων. (Από τον πρόλογο του Π. Λ. Βοτοκόπουλου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ - Π. Λ. ΒΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΜΕ ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
Α. ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ
Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΙΚΟΝΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ
Η ΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΙΚΟΝΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ
Η ΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΟΡΦΑΝΟΥ [1310-1320]
2 Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, ΖΑΡΟΣ. ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΒΡΟΝΤΗΣΣΙΟΥ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ [1420-1430]
3 ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ
ΤΡΑΠΕΖΑ [β' τέταρτο 16ου αι.]
4 ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟ, ΛΙΤΗ [1539/ 40]
5 ΝΗΣΙ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [πιθανώς 1542], ΕΞΩΝΑΡΘΗΚΑΣ [1560]
6 ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ ΚΑΙ ΝΑΡΘΗΚΑΣ [1546/7]
7 ΜΕΤΕΩΡΑ, ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΕΤΕΩΡΟΥ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [1552]
8 Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, ΠΥΛΗ. ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ (ΔΟΥΣΙΚΟ)
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [1557]
9 ΜΕΤΕΩΡΑ. ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΡΟΥΣΑΝΟΥ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [1560]
10 ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [1564] ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΤΙΚΟ [1632-1654]
11 ΜΕΤΕΩΡΑ, ΜΟΝΗ ΒΑΡΛΑΑΜ
ΚΑΘΟΛΙΚΟ-ΛΙΤΗ [1566] [...]
Β. ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ [...]
-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
ΟΙ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΣΤΑ ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΜΗΝΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΩΝ
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΛΛΥΒΑΔΩΝ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑ ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
SUMMARY
-ΠΙΝΑΚΕΣ - ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΙΑΜΒΙΚΩΝ ΔΙΣΤΙΧΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ΣΤΑ ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΤΑ ΜΗΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ ΑΓΙΟΓΡΑΦΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ