ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ

Παρουσίαση

"Κατά το έτος 1751, δημοσιεύτηκε στο Λονδίνο η Έρευνα για τις αρχές της ηθικής, η οποία, κατά την προσωπική μου άποψη (αν και δεν θα έπρεπε να εκφέρω κρίση επί του θέματος), είναι το ασύγκριτα καλύτερο από όλα τα ιστορικά, φιλοσοφικά ή φιλολογικά έργα μου. Το έργο αυτό αγνοήθηκε και πέρασε απαρατήρητο από τον κόσμο". (Χιουμ, "Η δική μου ζωή")

Η Έρευνα για τις αρχές της ηθικής (1751), το μοναδικό αμιγώς ηθικό έργο του Χιουμ, αποτελεί μια σύνοψη του τρίτου βιβλίου της Πραγματείας για την ανθρώπινη φύση. Εδώ ορισμένα θέματα διευκρινίζονται και φωτίζονται διεξοδικότερα και "διορθώνονται ορισμένες παραλείψεις στην επιχειρηματολογία και κυρίως στη διατύπωση της πρώιμης μορφής". Μέσω της πειραματικής μεθόδου συλλογισμού και της παρατήρησης, ο Χιουμ παρουσιάζει μια άκρως πρωτοποριακή και σημαίνουσα ηθική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η ηθική βασίζεται στα φυσικά συναισθήματα και τα πάθη των ανθρώπων. Η φυσική ευμένεια, η τεχνητή αρετή της δικαιοσύνης και η επεξεργασία των υπόλοιπων κοινωνικών αρετών οδήγησαν τον Χιουμ στην ιδέα ενός φυσιοκρατικού μοντέλου ερμηνείας της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο φυσικός μηχανισμός της συμπάθειας, μέσω της οποίας κάθε άνθρωπος μεταβιβάζει στους συνανθρώπους του τα ευμενή του συναισθήματα, εκπληρώνει το "εμπόριο των ηθικών συναισθημάτων". Κατά τον Χιουμ, τα πάθη αποτελούν τα μοναδικά κίνητρα των πράξεων ενώ οι ηθικές κρίσεις εξαρτώνται αποκλειστικά από το συναίσθημα επιδοκιμασίας και αποδοκιμασίας που εγείρεται στους αμερόληπτους παρατηρητές· σκοπός και θεμέλιο της ηθικής και της δικαιοσύνης, υποστηρίζει, δεν είναι παρά η δημόσια ωφελιμότητα και η προαγωγή των κοινωνικών συμφερόντων. Όλα αυτά υπό το πρίσμα και την καθοδήγηση μιας βαθιάς και ρηξικέλευθης ιδέας: "Η ηθική φιλοσοφία είναι η επιστήμη της ανθρώπινης φύσης". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Για τις γενικές αρχές της ηθικής
Για την ευμένεια
Για τη δικαιοσύνη
Για την πολιτική κοινωνία
Γιατί η ωφελιμότητα τέρπει
Για τις ποιότητες που είναι ωφέλιμες σε εμάς τους ίδιους
Για τις ποιότητες που είναι άμεσα ευχάριστες σε εμάς τους ίδιους
Για τις ποιότητες που είναι άμεσα ευχάριστες στους άλλους
Συμπέρασμα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
Για το ηθικό συναίσθημα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
Για τη φιλαυτία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
Μερικές επιπλέον σκέψεις για τη δικαιοσύνη
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
Για ορισμένες λεκτικές διαμάχες
Ένας διάλογος
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ