Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση

Η διάγνωση του φασισμού ως ισχυρού ψυχολογικού και πολιτισμικού φαινομένου από τον Μπατάιγ αντανακλά την πρόθεση του να συνδυάσει τη μαρξιστική ανάλυση της καπιταλιστικής κοινωνίας με την κατανόηση των συναισθηματικών και συμβολικών διαστάσεων της συλλογικής εμπειρίας. Η "Ψυχολογική δομή του φασισμού" είναι από τα πρώτα κείμενα που εξετάζουν την απήχηση και την αποτελεσματικότητα της φασιστικής έλξης, με αφετηρία πρόσφατες για την εποχή του συγγραφέα ψυχολογικές, ανθρωπολογικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις. Οι λιβιδινικές σχέσεις της μάζας με τον ηγέτη και η αμφισημία του ταμπού, οι δυνάμεις έλξης και αποστροφής που περιβάλλουν το ιερό, οι "ανορθολογικές" πρακτικές οργιαστικής σπατάλης στις "κοινωνίες του δώρου" -όπως μελετήθηκαν από τον Φρόυντ, τον Ντυρκέμ και τον Μαρσέλ Μως, αντίστοιχα- αποτελούν καθοριστικές ιδέες που κατευθύνουν την ανάλυση του Μπατάιγ για τον φασισμό. Στόχος του Μπατάιγ είναι να υπερβεί τον οικονομισμό της διαδεδομένης τότε μαρξιστικής ανάλυσης και να αναδείξει τη σημασία "ανορθολογικών" παραμέτρων οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως εργαλεία του φασισμού, αντί να αξιοποιηθούν από το επαναστατικό εργατικό κίνημα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Αρχικά, ο Bataille, αν και δεν αμφισβητεί τη μαρξική διάκριση βάσης και εποικοδομήματος, παραδέχεται ότι είναι ακόμη ασαφές σε ποιον βαθμό μπορεί το εποικοδόμημα να επηρεάσει τη βάση σχηματίζοντας μια θρησκευτική και πολιτική κοινωνία. Συγκεκριμένα, ο Bataille χωρίζει την κοινωνία σε δύο τμήματα: το ομοιογενές και το ετερογενές. (...) ο Bataille υπαινίσσεται ότι πρέπει αυτή να συμπληρωθεί με μια συστηματική θεωρία πρόβλεψης (ή και πρόκλησης) των συναισθημάτων που χαρακτηρίζουν το εποικοδόμημα της κοινωνίας. Αν θέλουμε να προστατεύσουμε το εργατικό κίνημα από τη σαρωτική πορεία του φασισμού, οφείλουμε να παραμερίσουμε κάθε ηθική και ιδεαλισμό (ιδιότητες του «ουτοπικού σοσιαλισμού», όπως τον αποκαλούσε περιφρονητικά ο Marx) και να επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε τις επιτακτικές δυνάμεις που εμποδίζουν σήμερα την πορεία των λαών προς τη χειραφέτηση». (Μύρων Ζαχαράκης, bookpress.gr, 09/01/2020)

Περιεχόμενα

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Το ομοιογενές τμήμα της κοινωνίας
Το κράτος
Αποσυνδέσεις, κριτικές της κοινωνικής ομοιογένειας και του κράτους
Η ετερογενής κοινωνική ύπαρξη
Παραδείγματα ετερογενών στοιχείων
Ο θεμελιώδης δυϊσμός του ετερογενούς κόσμου
Η επιτακτική μορφή της ετερογενούς ύπαρξης: κυριαρχία
Η τάση συγκέντρωσης
Ο στρατός και οι στρατιωτικοί ηγέτες
Η θρησκευτική εξουσία
Ο φασισμός ως κυρίαρχη μορφή της ετερογένειας
Το φασιστικό κράτος
Οι θεμελιώδεις προϋποθέσεις του φασισμού
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Κώστας Γκούνης