ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Παρουσίαση

Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη διαπνέεται από βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό. Σ' αυτόν οφείλεται η αντοχή και η ζωντάνια του στην καταλυτική δύναμη του χρόνου. Ο κρητικός ποιητής και φιλόσοφος (ιδιότητες τις οποίες είχε και ο Παρμενίδης ο Ελεάτης) συνέλαβε βασικούς προβληματισμούς του ανθρώπου, που παραμένουν αναλλοίωτοι στην αλλαγή των καιρών. Ελπίδα, φόβος, ελευθερία, απελπισία, αγωνία, αγώνας, ευτυχία, δυστυχία, ύπαρξη του θεού, απαισιοδοξία, ισότητα των φύλων, το ιδανικό πρότυπο του ανθρώπου και γενικά ένας κόσμος πιο δίκαιος και πιο ηθικός, αποτελούν τα κύρια θέματα, γύρω από τα οποία στρέφεται ο λογισμός του. Παράλληλα όμως με την επισήμανση των θεμελιωδών προβλημάτων της φιλοσοφίας του καταβάλλεται η προσπάθεια να δειχθεί και η πνευματική του συγγένεια με άλλους στοχαστές σε παγκόσμιο επίπεδο -όσο αυτό είναι δυνατό-, γιατί με την παρουσίαση της συνέχειας της πολιτιστικής πορείας φωτίζονται και ερμηνεύονται καλύτερα οι διαλογισμοί, οι ανησυχίες και οι πνευματικές αναζητήσεις κάθε ανθρώπου. Από την έρευνα αυτή καταφαίνεται η ιδεολογική του σχέση κυρίως προς την αρχαία ελληνική και ευρωπαϊκή φιλοσοφία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
ΦΟΒΟΣ, ΕΛΠΙΔΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
- Μορφές ελευθερίας στον Καζαντζάκη
Ελευθερία ως απουσία φόβου και ελπίδας
Ελευθερία ως αναγωγή της ανάγκης σε βούληση
Ελευθερία ως αυτάρκεια
Ελευθερία ως λύτρωση από την ελευθερία
Η ταυτότητα των τεσσάρων μορφών ελευθερίας
Παρόμοια έννοια ελευθερίας και σε άλλους στοχαστές
Το πρόβλημα της ελευθερίας γενικά
- Συγγενείς απόψεις για την ελευθερία
Η έννοια της ελευθερίας στο Δημώνακτα
Η έννοια της ελευθερίας στον Ανώνυμο της Ελληνικής Νομαρχίας
- Επισκόπηση της έννοιας του φόβου και της ελπίδας
Ελπίδα
Απελπισία
Η έννοια του Θεού στον Καζαντζάκη
Ο φόβος του θανάτου
Η ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
- Βασικές έννοιες της φιλοσοφίας του
Πέρα από το καλό και το κακό
Ο κόσμος ως "θέληση και παράσταση"
Η αποτυχία και το ναυάγιο ως οριακές καταστάσεις
Απαισιοδοξία ως προβαθμίδα του μηδενισμού
Αγώνας
- Η κοσμοθεωρία του
Ο Καζαντζάκης και η φιλοσοφία
Το νόημα της ελευθερίας
Αντιθέσεις
Μεταηθική
Θεωρία της γνώσης
Μηδενισμός
Φιλοσοφική θεολογία
Κοινωνική φιλοσοφία
Η επικαιρότητα του Καζαντζάκη
Ευτυχία και δυστυχία
Φιλοσοφία και λογοτεχνία
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
- Ο Καζαντζάκης ως άνθρωπος και πολίτης
Το μέγεθος της πνευματικής του προσφοράς
Η πολιτική διάσταση του Καζαντζάκη
Ο Καζαντζάκης υπέρμαχος της ειρήνης
Η θρησκευτικότητά του
Η ιδεολογική του συγγένεια
- Οι μεταφυσικές του αναζητήσεις
Η ζήτηση του αδύνατου
Η αυθυπέρβαση
Η τραγικότητα
Η υπαρξιακή αγωνία
Κοινωνικά πρότυπα
Υποθήκες και παραινέσεις προς τους νέους
Η δισυπόστατη φύση του Καζαντζάκη
Οι άξονες του προβληματισμού του
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
- Το είναι και το δέον της γυναίκας
Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης
Η "ελευθερία" της γυναίκας
Οι συνέπειες της ελευθερίας
- Οι συνιστώσες του γυναικείου χαρακτήρα (θάλασσα, πυρ, γυνή)
Η αναγκαιότητα υπακοής της γυναίκας στον άντρα
Η γυναίκα είναι πηγή τόσο του καλού όσο και του κακού
Η γυναίκα είναι πηγή μόνο του καλού
Η γυναίκα ως κινητήρια δύναμη
Το διαλεκτικό σχήμα: θέση, αντίθεση, σύνθεση
Η γυναίκα σύμβολο της γονιμότητας και της σωφροσύνης
Το παιχνίδι, η ζωή και ο κόσμος
Η γυναίκα και τα τέσσερα στοιχεία της φύσης
Η σιωπή ως γυναικεία αρετή
Γάμος και ηθική
- Ο αγώνας της γυναίκας για ισότητα
Η "σωτηρία" και η ευτυχία της γυναίκας
Η "σωτηρία" στον Αριστοτέλη και στον Καζαντζάκη
Παράδοση και ανανέωση στις σχέσεις των δύο φύλων
Ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (ισονομία)
Ομοιότητες στη σκέψη Καζαντζάκη και Πλάτωνα
Ο ρόλος της γυναίκας
Η Ελληνίδα σήμερα
Ανακεφαλαίωση
Summary
Σημειώσεις
Μνημονευόμενη βιβλιογραφία
Πίνακας κυρίων ονομάτων
Πίνακας όρων και πραγμάτων