Η "ΑΛΛΗ" ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Παρουσίαση

«Το ουσιώδες είναι που έσκασε ο ψευτοθεός», λέει ο Κ.Π. Καβάφης στον τελικό στίχο του ποιητικού του corpus, ενώ ο Μ. Σαχτούρης ομολογεί εντός ενός άλλου πλέγματος: «Ας μη το κρύβουμε, διψάμε για ουρανό!». Ο Γ. Θέμελης τέλος γράφει: «έξω από μας αρχίζει η ερημία του θανάτου». Τρεις στίχοι και στάσεις που συντροφεύουν και προβληματίζουν τον γράφοντα καιρό και που πλευρίζει με την «Άλλη» ποιητική Θεσσαλονίκη. Όχι για να δώσει οριστικές απαντήσεις, αλλά ποιητικά να αναδείξει μια άλλου τύπου συμμετοχή στο αυτόματο και αυτονόητο του ουρανού και του χωροχρόνου, που διαρκώς ανανεώνεται και μας εκπλήσσει περαιτέρω και αλλιώς μέσω της ποίησης.
Η άλλη ποιητική Θεσσαλονίκη λοιπόν. Εξηγώντας το «άλλη» να σημειωθεί πως ενώ είναι ήδη φορτισμένο από μόνο του, εφάπτεται με τη σημασία και την ποιητική λειτουργία του «άλλου» στην ποίηση του Γιώργου Θέμελη (1900-1976), του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη (1908-1993) και του Τάκη Βαρβιτσιώτη (1916-2011). Συνδέοντας την ποίηση των σύγχρονων Θεσσαλονικέων ποιητών Τάσου Φάλκου-Αρβανιτάκη (1937), Τόλη Νικηφόρου (1938), Μελίτας Τόκα-Καραχάλιου (1940) και Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (1965) με την ποίηση των ιδιαίτερων και σημαντικών προγόνων του υποστασιακού -όπως συνηθίζεται να λέγεται- κλίματος, αλλά και της ιδιαίτερης ηθικής προβληματικής -προσθέτουμε εμείς- στα πλαίσια ενός φιλοσοφικο-θεολογικού προβληματισμού (χωρίς να φορτίζεται όμως ο λόγος αυτός με δόγματα και συγκεκριμένες θρησκευτικές πρακτικές), ανοίγουμε τον αναγνώστη στην αυτόνομη ποιητική λειτουργία και την ξεχωριστή ιδιοσυστασία του καθενός, εντάσσοντάς τους συνάμα ως σύνολο σε μια κοινή εκφραστική προβληματική ορίζοντας μια καλλιτεχνικά χαρακτηριστική μορφική συγγένεια που αξίζει να κοινωνηθεί.
Με το «άλλη» ποιητική Θεσσαλονίκη επίσης να αντιτίθεται σαφώς στη χαρακτηρισμένη ως κοινωνική-αντιστασιακή ποίηση των Μανώλη Αναγνωστάκη (1925-2005), Κλείτου Κύρου (1921-2006) και Πάνου Θασίτη (1923-2008), αλλά και στην «ερωτική» των Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου (1931-1996), Γιώργου Ιωάννου (1927-1985) και Ντίνου Χριστιανόπουλου (1931). (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Προοίμιο
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ
Ή η "άλλη" ποιητική Θεσσαλονίκη
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΑΚΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ
Ι. Αίμα που σπινθηροβολεί στον ίσκιο. Ο ποιητής και το ποίημα
ΙΙ. Στο καθαρτήριο πυρ του ποιήματος
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΑΣΟΣ ΦΑΛΚΟΣ
Η έννοια του φωτός στον Φάλκο (απόπειρα προσέγγισης)
Ι. "Εν δε φάει και όλεσον" [κι ας πεθάνω μες στο φως]
ΙΙ. Η "διορατική" κι η "τραγική ζωή"
III. Το τραγικό ζύγισμα του φωτός και του σκότους
Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ
Κοιτώντας στα μάτια το θηρίο. Μυστικισμός και γείωση
Μια κριτική αποτίμηση της ποίησης του Τόλη Νικηφόρου (Ποιήματα 1966-2014)
Ι. Τα ποιήματα ως "Φωτεινά παράθυρα" δύο κόσμων και μια τίγρης. Από τους "Άταφους" στις Ξένες χώρες (φυσικός, μεταφυσικός και ιστορικός τόπος)
ΙΙ. Ανάμεσα στο "κόκκινο της φωτιάς" και το "βαθύ γαλάζιο" (μυστικισμός και γείωση)
III. Ένας ποιητής που φλέγεται ταγμένος
Από το "Διπλό άλφα της αγάπης" στη "Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα" (έξοδος)
Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ-ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΜΕΛΙΤΑ ΤΟΚΑ-ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΥ
Ποιήματα και ιδεογράμματα 1980-2013
Ι. Τα ποιήματα
ΙΙ. Τα ιδεογράμματα
Η ΚΡΙΤΙΚΟΣ-ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΕΥΤΥΧΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΟΥΚΙΔΟΥ
Ι. Η Πέραν της γραφής κριτικός-ποιήτρια. Μεταξύ γήινης θλίψης και ενόρασης
ΙΙ. Μεταξύ θλίψης και ενόρασης. Τα ποιήματα
Επίμετρο
ΚΕΙΜΕΝΑ Ή Ο ΛΟΓΟΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΙΗΤΕΣ
Ι. Ο Φάλκος για την τέχνη και τους Θέμελη, Ιωάννου, Καρέλλη, Βαρβιτσιώτη
ΙΙ. Μια επιστολή του Νικηφόρου
III. Η Καραχάλιου για το ιδεόγραμμα και τον Βαρβιτσιώτη
IV. Η Λουκίδου για τους Θέμελη και Βαρβιτσιώτη
V. The meaning of light in the work of Falkos
Ευρετήριο ονομάτων