ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ 1844-1967

Παρουσίαση

Η έννοια του πολιτικού κόμματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σταδιακή διαμόρφωση ενός αντιπροσωπευτικού συστήματος με δημοκρατική προοπτική. Στην Ελλάδα, ήδη από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, το αίτημα της αντιπροσώπευσης και ένας πρώιμος δημοκρατικός προσανατολισμός υπήρξαν διάχυτα στις συνταγματικές επεξεργασίες των επαναστατικών Εθνοσυνελεύσεων. Σε συνδυασμό με την ψήφιση του πρώτου εκλογικού νόμου τον Νοέμβριο του 1822, με τον οποίο αναδείχθηκαν τα μέλη των Εθνοσυνελεύσεων και του Βουλευτικού, τέθηκαν μεσούσης της Επανάστασης τα θεμέλια του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Η ευρύτερη αποδοχή και διάδοση φιλελεύθερων ιδεών (έστω και σε πρωτόλεια μορφή) μετασχημάτισαν παραδοσιακές, τοπικού χαρακτήρα, συσσωματώσεις σε πολιτικές φατρίες που διεκδίκησαν τον όρο «κόμμα», επιβίωσαν την περίοδο της απόλυτης μοναρχίας και απαίτησαν την ψήφιση συντάγματος, καθώς και την επαναφορά των εκλογικών διαδικασιών. Το Σύνταγμα του 1844 αποτέλεσε τομή, καθώς εγκαινίασε μια νέα περίοδο λειτουργίας των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, η οποία, όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπήρξε ευθύγραμμη, αλλά γνώρισε αναβαθμούς και ταλαντεύσεις.
Στη μακρά αυτή διάρκεια, κρίσιμο ρόλο διαδραμάτισε το εκλογικό δικαίωμα. Ήδη με τον εκλογικό νόμο της 18ης Μαρτίου 1844 καθιερώθηκε ουσιαστικά η καθολική (ανδρική) ψηφοφορία, η οποία κατοχυρώθηκε και συνταγματικά με την αναθεώρηση του 1864. Οι εξελίξεις αυτές διευκόλυναν τη σταδιακή αποδέσμευση των πρώιμων κομματικών συσσωματώσεων από τον προσωποκεντρικό και πελατειακό χαρακτήρα που είχαν αρχικά και επέτρεψαν τη μετεξέλιξή τους σε σχετικά σταθερούς διαχρονικούς οργανισμούς, πυλώνες για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα πρόσωπα που ηγήθηκαν των κομμάτων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο. [...] (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων και Προέδρου του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία Κωνσταντίνου Α. Τασούλα
Πρόλογος της Διευθύντριας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Μαρίας Χριστίνας Χατζηιωάννου
Εκδοτικό σημείωμα
Συγγραφείς
Ευχαριστίες
Αρκτικόλεξα
ΛΕΞΙΚΟ
Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό. Τα πρώτα κόμματα
Αγγλικόν Κόμμα
Αγροτικόν Δημοκρατικόν Κόμμα (ΑΔΚ), 1933-1936
Αγροτικόν Εργατικόν Κόμμα (ΑΕΚ), 1929-1936
Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα της Ελλάδος, 1932 και 1934
Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος (ΑΚΕ), 1923-1947
Ανεξάρτητοι Αντιβενιζελικοί, 1926
Ανεξάρτητοι Βασιλόφρονες, 1928-1929
Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί, 1928
Ανεξάρτητοι Λαϊκοί, 1936
Ανεξάρτητος Ομάδα Λαϊκών, 1950
Γαλλικόν Κόμμα
Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις (ΓΛΡΕ), 1936
Δεληγεωργικόν Κόμμα, 1866-1879
Δηλιγιαννικόν Κόμμα, 1883-1905
Δημοκρατική Ένωσις (ΔΕ), 1922-1936
Δημοκρατική Ένωσις (ΔΕ), 1956
Δημοκρατική Ένωσις (ΔΕ), 1958
Δημοκρατική Παράταξις (ΔΠ), 1950
Δημοκρατικοί Φιλελεύθεροι, 1923-1926
Δημοκρατικόν Κέντρον - Αγροτική Φιλελευθέρα Ένωσις (ΔΚ-ΑΦΕ), 1961
Δημοκρατικών Κόμμα (ΔΚ), 1935-1941
Δημοκρατικόν Κόμμα (ΔΚ), 1953
Δημοκρατικόν Κόμμα Εργαζομένου Λαού (ΔΚΕΛ), 1953-1960
Δημοκρατικόν Προοδευτικόν Κόμμα (ΔΠΚ), 1946-1951
Δημοκρατικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα (ΔΡΚ), 1945-1952
Δημοκρατικόν Σοσιαλιστικόν Κόμμα (ΔΣΚ), 1941-1951
Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΣ), 1951
Δημοκρατικός Συνασπισμός (ΔΣ), 1936
Εβραϊκή Πολιτική Ένωσις (ΕΠΕ), 1926-1928
Εθνική Πολιτική Ένωσις (ΕΠΕ), 1946
Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου (ΕΠΕΚ), 1950-1961
Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ), 1956-1974
Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις-Κόμμα των Προοδευτικών (ΕΡΕ-ΚΠ), 1964
Εθνικόν Αγροτικόν Κόμμα (ΕΑΚ), 1961-1967
Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα (ΕΕΚ), 1935-1951
Εθνικόν Κομιτάτον, 1863-1864
Εθνικόν Κόμμα, 1883-1905
Εθνικόν Κόμμα, 1906-1916
Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος (ΕΚΕ), 1945-1950
Εθνικόν Λαϊκόν Κόμμα (ΕΛΚ), 1935-1936
Εθνικόν Μεταρρυθμιστικόν Κόμμα (ΕΜΚ), 1915-1920
Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα (ΕΡΚ), 1930-1936
Εθνικόν Συντηρητικόν Κόμμα (ΕΣΚ), 1915-1926
Εθνικός Συνασπισμός (ΕΣ), 1933
Ελληνική Αναγέννησις (ΕλΑ), 1949-1951
Ελληνικός Συναγερμός (ΕΣ), 1951-1956
Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ), 1951-1967 και 1974-1986
Ενιαίον Μέτωπον Εργατών-Αγροτών (ΕΜΕΑ), 1928-1935
Ενιαίον Μέτωπον Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων, 1926
Ένωσις Αγροτικών Κομμάτων (ΕνΑΚ), 1946-1951
Ένωσις Βασιλοφρόνων (ΕΒ), 1935
Ένωσις Δημοκρατικών Αριστερών (ΕνΔΑ), 1946-1951
Ένωσις Δημοκρατικών Αριστερών και Αριστερών Φιλελευθέρων, 1950-1951
Ένωσις Εθνικοφρόνων (ΕΕ), 1946
Ένωσις ΕΠΕΚ-Φιλελευθέρων, 1952
Ένωσις Κέντρου (ΕΚ), 1961-1967
Ένωσις Κέντρου-Κόμμα των Προοδευτικών (ΕΚ-ΚΠ), 1961
Ένωσις Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), 1958
Ένωσις Φιλελευθέρων (ΕΦ), 1926
Επαρχιακόν Κόμμα (ΕΚ), 1926
Εργατικόν Κόμμα Ελλάδος (ΕρΚΕ), 1946-1950
Ζαϊμικόν Κόμμα, 1868-1880
Ζαϊμικόν Κόμμα, 1899-1906
Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, 1920
Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, 1933
Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων (ΗΠΕ), 1946
Ηνωμένοι Αντιβενιζελικοί, 1926
Θεοτοκικόν Κόμμα, 1898-1915/1916
Ιάπωνες, 1906-1908
Κίνησις Εθνικής Αναδημιουργίας (ΚΕΑ), 1960-1961
Κοινωνιολόγοι, 1908-1915
Κόμμα Αγροτών και Εργαζομένων (ΚΑΕ), 1955-1961
Κόμμα Ανεξαρτήτων και Προσφύγων (ΚΑΠ), 1926
Κόμμα Αριστερών Φιλελευθέρων (ΚΑΦ), 1944-1954
Κόμμα Βασιλοφρόνων (ΚΒ), 1946-1950
Κόμμα Βενιζελικών Φιλελευθέρων (ΚΒΦ), 1946-1947 [...]

Επιμέλεια: Κατερίνα Δέδε, Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, Λίνα Λούβη, Ηλίας Νικολακόπουλος, Σωτήρης Ριζάς
Τυπογραφική επιμέλεια: Νίκος Θεοδωρόπουλος