ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

Παρουσίαση

Στο σύγγραμμα αυτό επιχειρείται από τον συγγραφέα, με σαφή, κατανοητό και εύληπτο τρόπο, διεξοδική και εμπεριστατωμένη ανάλυση του δικαίου και της πολιτείας κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη, κορυφαίους φιλοσόφους της κλασικής αρχαιότητας. Οι αρχές και τα αξιώματα σχετικά με τη μορφή και το είδος του πολιτεύματος, δηλαδή της υγιούς δημοκρατίας, στην οποία πηγή εξουσίας θα είναι ο κυρίαρχος λαός, καθώς και ο ορθός, αποτελεσματικός και δίκαιος τρόπος διακυβέρνησης μιας χώρας, αποτελούν τους κεντρικούς άξονες προσανατολισμού της κεντρικής ιδέας του παρόντος πονήματος. Το πνεύμα και η σημασία των θεμελιωδών αυτών αρχών επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το παγκόσμιο πνεύμα προς εξημέρωση και εκπολιτισμό της ανθρωπότητας, εξακολουθούν δε μέχρι σήμερα να αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο μιας ευνομούμενης κι ευτυχισμένης πολιτείας, όπου θα δεσπόζει η πραότητα, η σωφροσύνη και η φρόνηση.
Πρόκειται για τις θεμελιώδεις αρχές και αξιώματα της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας, που αποτελούν την κρηπίδα και το εφαλτήριο για τη σύσταση μιας ήμερης κοινωνίας, όπου θα επικρατούν οι βασικές προϋποθέσεις ενός υγιούς δημοκρατικού πολιτεύματος, στο οποίο δε θα υπάρχει η «του πρώτου ανδρός αρχή», με αυθαιρεσία, αδικία, διακρίσεις και κοινωνικούς αποκλεισμούς, αλλά θα κυριαρχεί η ισονομία, η δικαιοσύνη και προπάντων ο σεβασμός της προσωπικότητας και η κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αποτελούν την κορωνίδα και το επιστέγασμα της αξίας του ανθρώπου, ώστε να συντελεστεί ένα στέρεο βάθρο του παγκόσμιου πολιτισμού προς βελτίωση του ανθρώπινου γένους. Πρωταρχικό δε ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή προς προώθηση και εδραίωση του ανθρωποκεντρισμού, παίζει η ορθή και πλήρης παιδεία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

"ΕΝΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ" από τον Καθηγητή Φιλοσοφίας, τέως Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ακαδημαϊκό Ευάγγελο Μουτσόπουλο
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΕΦ.Ι. Το "αντιπεπονθός δίκαιον" των Πυθαγορείων και η Λακεδαιμονίων Πολιτεία
§1 θέση του προβλήματος
§2 Το "αντιπεπονθός δίκαιον" κατά τον Ραδάμανθυ
§3 Το "αντιπεπονθός δίκαιον" κατά τους Πυθαγορείους
§4 Συμβολισμός και δικαιοσύνη κατά Πλάτωνα
§5 Η κριτική του Αριστοτέλη για το δίκαιο των Πυθαγορείων
§6 Πεδίο εφαρμογής του αντιπεπονθότος δικαίου
§70 Αρχύτας
§8 Πολίτευμα και αρμονία: Λακεδαιμονίων Πολιτεία
ΚΕΦ.II. Το "αντιπεπονθός δίκαιον" κατά τον Πλάτωνα
§1 Γενικές αρχές του δικαίου
§2 Το δίκαιο των φόνων όμοιο με εκείνο των Πυθαγορείων
§3 Το "αντιπεπονθός δίκαιον" στον εμπορικό τομέα
§4 Ο δίκαιος δεν πρέπει να αντιδικεί
§5 Η τιμωρία είναι απαραίτητη για την εξιλέωση του ατόμου
§6 Το "αντιπεπονθός δίκαιον" με βάση την αναλογία
§7 Πολίτευμα και δίκαιο
§8 Ο Πλάτων, οι Πυθαγόρειοι και ο Αριστοτέλης
ΚΕΦ.III. Το "αντιπεπονθός δίκαιον" κατ' Αριστοτέλη
§1 Το "αντιπεπονθός δίκαιον" ως στοιχείο της συναλλαγής
§2 Η σημασία του αντιπεπονθότος δικαίου στην πολιτική
ΚΕΦ.IV. Ο ορθολογισμός της ποινής κατά Πλάτωνα
§1 Το δίκαιο ως ιδέα και πράξη
§2 Όλα τα αδικήματα είναι εκούσια
§3 Η προβληματική των αντιθέτων θέσεων
§4 Η αδικία και η βλάβη ως στοιχεία του αδικήματος
§5 Ο ορισμός του δικαίου και του αδίκου
§6 Ο ρόλος των αντίθετων θέσεων στην επιβολή των ποινών
§7 Η δικαιοσύνη είναι μεμειγμένη με την αδικία
ΚΕΦ.V. Η κριτική του Αριστοτέλη για το έγκλημα και τιμωρία κατά Πλάτωνα
§1 θέση του προβλήματος
§2 Έγκλημα και αδίκημα
§3 Όλα τα αδικήματα είναι ακούσια κατά τον Σωκράτη
§4 Η έννοια του εκούσιου και του ακούσιου
§5 Τεκμηρίωση της θέσης ότι όλα τα αδικήματα είναι ακούσια
§6 Αξιολογική κατάταξη των αγαθών
§7 Οι αντιρρήσεις του Αριστοτέλη: η αδικία είναι εκούσιο πράγμα
ΚΕΦ.VI. Έγκλημα και τιμωρία κατά Πλάτωνα
§1 Το δίκαιο και το άδικο κατά Πλάτωνα
§2 Κόλασις και τιμωρία
§3 Ο διδακτικός και παιδευτικός χαρακτήρας των ποινών
§4 Ο σωφρονισμός ως βασική αρχή της τιμωρίας
§5 Μέγιστα αδικήματα
§6 Το δίκαιο και το ωραίο (καλόν)
ΚΕΦ.VII. Η δικαιοσύνη ως αγαθό του πολιτισμού (Σοφιστές, Πλάτων, Αριστοτέλης)
§1 Σοφιστές
§2 Πλάτων
§3 Αριστοτέλης
ΚΕΦ.VIII. Η αδικία ως "ακούσιον" στο πλαίσιο της πόλης κατά Πλάτωνα
§1 Ορισμός του δικαίου
§2 Είμαστε άδικοι και κακοί χωρίς τη θέλησή μας
§3 Αιτίες των αδικημάτων
ΚΕΦ.IX. Πλεονεξία, ισότης και δίκαιον κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη
§1 θέση του προβλήματος
§2 Πλεονεξία, λογισμός και ομόνοια κατά τον Αρχύτα
§3 Τα είδη των ισοτήτων
§4 Οι θέσεις του Αρχύτα για τη δικαιοσύνη
§5 Η χρήση των αναλογιών από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη
§6 Το ίσον και το άνισον κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη
§7 Η μετρητική τέχνη στον Πλάτωνα
§8 Τα αγαθά, στα οποία αναφέρεται η δικαιοσύνη
§9 Πλεονεξία και αδικία
§10 Ορισμός του πλεονέκτη
§11 Άδικη πλεονεξία
§12 Δίκαιη πλεονεξία
§13 Πλεονεξία και ισότης
§14 Στον ορισμό "τα αυτού πράττειν" εμπεριέχεται η έννοια της ισότητας
§15 Η πλεονεξία συμβαίνει σε όλα τα είδη του δικαίου
§16 Η άδικη πλεονεξία ως αιτία στάσεων
ΚΕΦ.Χ. Καίρια σημεία της δικαιοσύνης κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη
§1 Η δικαιοσύνη ως "δύναμις" και "έξις"
§2 Προϋποθέσεις για την ονομασία κάποιου δίκαιου ή άδικου
§3 Πολιτικό δίκαιο και οι νόμοι
§4 Διανεμητικό και διορθωτικό δίκαιο
§5 Ισότης και πολίτευμα
§6 Το να αδικούμε τον εαυτόν μας
ΚΕΦ.XI. Το "διορθωτικόν" δίκαιο κατ' Αριστοτέλη [...]
ΚΕΦ.XII. Η αναγκαιότητα της επιείκειας
ΚΕΦ.XIII. Η ευδαιμονία στο πλαίσιο του πολιτεύματος κατά Πλάτωνα
ΚΕΦ.XIV. Ηθική και πολιτική. Έπαινος και ψόγος στην αριστοτελική ηθική
ΚΕΦ.XV. Πολιτική και ηλικία. Το γήρας κατ' Αριστοτέλη
ΚΕΦ.XVI. Η παιδεία ως μέριμνα του κράτους κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη
ΚΕΦ.XVII. Εκπαιδευτική πολιτική κατά τον Καντ με αναφορά στον Πλάτωνα
ΚΕΦ.XVIII. Το ορθό πολίτευμα κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη
ΚΕΦ.XIX. Ο φιλόσοφος στην Επινομίδα του Πλάτωνα
ΚΕΦ.XX. Ο πολιτικός της Επινομίδας του Πλάτωνα