ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Παρουσίαση

Οι Βαλκανικοί λαοί, όπως τούς γνωρίζουμε στη σύγχρονη εποχή, διαμορφώθηκαν κατά τους μέσους χρόνους. Η διαμόρφωση και η συγκρότησή τους έχει την αφετηρία της στον πρώιμο Μεσαίωνα, μετά τη μόνιμη εγκατάσταση των Σλάβων (6ος-7ος αι.), που συνέβαλαν καθοριστικά στην εθνική φυσιογνωμία της χερσονήσου του Αίμου. Στη μακρά διάρκεια περίπου χιλίων χρόνων -ως την οθωμανική κατάκτηση (15ος-16ος αι.),- οι Βαλκανικοί λαοί συγκροτήθηκαν εθνικά και πολιτικά και αναπτύχθηκαν πολιτιστικά, ενσωματώνοντας και την προϋπάρχουσα στην περιοχή ιστορική εμπειρία, πολιτική και πνευματική.
Την ιστορική πορεία των Βαλκανικών λαών επηρέασε καθοριστικά ο Χώρος, με την πλούσια γεωγραφική διαμόρφωση και τη σημαντική θέση της Χερσονήσου στον ευρύτερο γεωπολιτικό περίγυρο -σε συνάφεια πάντοτε με τις μεταβαλλόμενες στον Χρόνο πολιτικές συνθήκες. Τα πολιτιστικά-πνευματικά φαινόμενα που εδράζονται στη χριστιανική θρησκεία, την ελληνοβυζαντινή παιδεία και την ελληνορωμαϊκή παράδοση, αλλά και στην προϊστορία της περιοχής, υπήρξαν για τους Βαλκανικούς λαούς βασικοί παράγοντες πνευματικής ανέλιξης.
Ο ενεργός ρόλος του Βυζαντίου, με τον χριστιανισμό και τον ελληνοβυζαντινό πολιτισμό, ως άμεσης και συνεχούς πολιτικής-κρατικής και πνευματικής παρουσίας, υπήρξε το καθοριστικό πρότυπο και βασικός συντελεστής κρατικής συγκρότησης και πνευματικής ανάπτυξης των Βαλκανικών λαών. Άλλοι ισχυροί εξωγενείς παράγοντες που επέδρασαν, άμεσα ή έμμεσα, στο ιστορικό γίγνεσθαι αυτών των λαών, ήταν η Εκκλησία της Ρώμης με τη συστηματική θρησκευτική και πολιτική "δράση της και η Κεντρική και Δυτική Ευρώπη με τις ποικίλες πολιτικές και οικονομικές επεμβάσεις, διεισδύσεις και εποικισμούς.
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται να προσδιοριστή η δυναμική των κοινών γεωπολιτικών παραγόντων στην ιστορική πορεία κάθε Βαλκανικού λαού, επισημαίνοντας την ιδιαιτερότητα και τη συμβολή του.
Η εξέταση των ιστορικών δεδομένων της βασικής για τα Βαλκάνια μεσαιωνικής εποχής μπορεί να συμβάλει στην ερμηνευτική προσέγγιση και κατανόηση της σύγχρονης πραγματικότητας. «Το παρελθόν βαραίνει στο παρόν» και αποτελεί μεγάλο μάθημα, «παίδευμα τοις ύστερον». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. Ο ΧΩΡΟΣ - Ο ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
3. ΤΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΛΑΩΝ
4. ΟΙ ΣΛΑΒΟΙ. ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΕΡΣΟΝΠΣΟ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ
Εισαγωγή στην πρώιμη ιστορία τους
5. Η ΕΘΝΟΓΕΝΕΣΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΛΑΩΝ ΣΛΑΒΟΙ, ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ
6. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ. ΝΟΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
7. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
8. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
9. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Ιστορική συγκυρία και κρατική πολιτική
10. ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
11. ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
12. ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΗΓΕΜΟΝΩΝ
13. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
14. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ
15. ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
15. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ
16. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
17. ΠΙΝΑΚΕΣ