"Μ"

Παρουσίαση

Ο "Μ", ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ένας μυστηριώδης και αινιγματικός άνθρωπος, μόλις αποφυλακίστηκε για ένα αδίκημα, το οποίο είχε προκαλέσει αίσθηση στην κοινωνία όταν είχε τελεστεί. Στην προσπάθειά του ανεύρεσης χρημάτων, προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωσή του, γνωρίζει έναν εμπορικά επιτυχημένο και ιδιαίτερα φιλόδοξο συγγραφέα. Σύντομα θα αρχίσουν να συνεργάζονται, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, στη συγγραφή μιας αυτοβιογραφίας του Μ με απρόσμενη όμως κατάληξη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το "Μ" είναι μια εκκεντρική νουβέλα, με στοιχεία αστυνομικού, θρίλερ, ψυχολογικού και κοινωνικού μυθιστορήματος. Είναι πυκνό και πολυεπίπεδο, με γρήγορο ρυθμό, στακάτη στο μεγαλύτερο μέρος του γραφή, νευρώδη και ευθύβολη. Από την αρχή διαπιστώνεται ένα κλίμα στρεβλό, μια αίσθηση διαθλασμένης πραγματικότητας, που προσδίδει στην ανάγνωση μια ατμόσφαιρα ελαφρώς απόκοσμη, ανασφάλειας και συνεχούς επικρεμάμενου κινδύνου.
Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό παίρνοντας στα χέρια το βιβλίο είναι η ομώνυμη ταινία του Φριτς Λανγκ. Στο ασπρόμαυρο αυτό αριστούργημα του 1931, το οποίο στα ελληνικά προβλήθηκε μάλλον ατυχώς ως "Ο δράκος του Ντίζελντορφ", πρωταγωνιστής είναι ένας άντρας που κατηγορείται για κατά συρροήν δολοφονίες παιδιών και διώκεται αγρίως από την αστυνομία και την τοπική κοινωνία. Δεν είναι σαφές αν ο Σκολιανός είχε την ταινία στο μυαλό του ή αν πρόκειται απλώς για σύμπτωση, αλλά αυτή η έννοια του στιγματισμού και του, αφανούς και άρρητου στο βιβλίο, διωγμού από την κοινωνία, αφορά σε έναν βαθμό και τον ήρωά του.
Από εκεί και πέρα, ερχόμαστε σε άλλους, πιο βαθείς διακειμενικούς δεσμούς. Ο τίτλος θυμίζει εύκολα Κάφκα, με τον περίφημο και θρυλικό Κ. των βιβλίων του μεγάλου συγγραφέα. Και πράγματι, το πνεύμα ομοιότητας αυτό που υπονοείται, επιβεβαιώνεται και σε άλλα σημεία μέσα στο βιβλίο, το οποίο ξεκινά θέτοντας αμέσως στο προσκήνιο τον πρωταγωνιστή και το όνομά του. Εδώ ο Μ δεν ξυπνάει ένα πρωί κατηγορούμενος για κάτι, απλώς καθώς φτάνει στο νέο του διαμέρισμα αντιλαμβάνεται δυο γυναίκες και προβαίνει σε μια παρατήρηση-προβληματισμό που αναδεικνύει με σαφήνεια την προσωπικότητά του και ίσως έτσι τα βαθύτερα αίτια της περιπέτειας που θα ακολουθήσει. Αντιλαμβανόμαστε επίσης σύντομα πως το αστικό σκηνικό στο οποίο διαδραματίζεται η δράση είναι, κατά το βλέμμα του Μ, ένα περιβάλλον πλήρως και απόλυτα εχθρικό και σε σχέση αποξένωσης με τον ήρωα. Οι αναφορές στο πολυδαίδαλο και απάνθρωπο του δικαστικού και αστυνομικού συστήματος είναι επίσης σαφείς· μέχρι και το όνομα του Κάφκα χρησιμοποιείται ρητά ως παρομοίωση και ενίσχυση αυτής της αίσθησης. (Από κείμενο του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου στο bookpress.gr, 15/11/2017)