Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΣΤΟ ΓΛΙΝΑΔΟ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ

Παρουσίαση

Στην παρούσα εργασία αναπαριστάνεται κατ' αρχάς η ιστορία του ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Γλινάδο της Νάξου, του "Χριστού", όπως είναι ευρύτερα γνωστός στο νησί, από το 1650 μέχρι σήμερα. Από τα ιστορικά τεκμήρια που παρατίθενται αποδεικνύεται ότι ο ναός, κατά το αρχικό (αλλά μεγάλο) διάστημα του ιστορικού βίου του (1650- τέλη του 18ου αι.) ήταν ιδιωτικός. Ανήκε σε ορθοδόξους ιερωμένους, οι οποίοι τον μετεβίβαζαν σε μέλη της οικογένειάς τους δικαιωματικά, όπως αποφάνθηκαν και κατακύρωσαν με τις αποφάσεις τους τα κατά καιρούς "ιερά κριτήρια" που συνήλθαν για να κρίνουν περί του ιδιοκτησιακού του καθεστώτος. Οι ιερείς του ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη της εποχής τους, η κοινωνική τους θέση προσδιοριζόταν πρωτίστως (α) από τον τίτλο τον οποίο έφεραν, ως εκφραστές της "Μεγάλης Παράδοσης" της Εκκλησίας, ως γνώστες, κάτοχοι και "διακινητές" του επίσημου εκκλησιαστικού λόγου, ως εκπρόσωποι της πολιτισμικής ηγεμονίας των κυρίαρχων κοινωνικών στρωμάτων, (β) από την οικονομική τους δύναμη, που απέρεε από ποικίλες οικονομικές πηγές και προσόδους, (γ) από την άμεση σχέση που διατηρούσαν με τα μέλη της "κεντρικής" θρησκευτικής διοίκησης του νησιού. [. . .] Στα τελευταία δύο κεφάλαια του βιβλίου παρουσιάζονται οι λαϊκές παραδόσεις οι σχετικές με τον ναό και κάποιες όψεις της ενοριακής ζωής του, δηλαδή της θρησκευτικής συμπεριφοράς του γλιναδιώτικου λαού, και (ειδικότερα) το πανηγύρι του (πραγματολογικά κυρίως στοιχεία για το ψυχαγωγικό του τμήμα, μέχρι το 1970). Οι λαογραφικές αυτές ψηφίδες συνθέτουν το δεύτερο, ας χαρακτηρισθεί έτσι, τμήμα του. (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του συγγραφέα
Εισαγωγή
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ο ΙΕΡΟΣ ΤΟΠΟΣ
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ο ΝΑΟΣ
Οι ονομασίες του
Οι εξωτερικοί χώροι του
Οι εσωτερικοί
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΝΑΣ ΚΟΙΝΟΣ, ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΧΡΗΣΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΤΟΠΟΣ
Ο ελληνικός και ο ναξιακός 17ος αιώνας
Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα
Φιλάρετος Σέργης
Μιχαήλ Καστελλάνος
Νικόλαος Μελισσουργός, ο σακελλάριος
Κωνσταντίνος Δράγαζης
Ιωάννης Σκουλουδάκης
Η περίοδος της διαπάλης (17ος - 18ος αιώνες) με τους ιερείς (Περιχωρίτες νς ιερείς).
Οι ιστορικές μαρτυρίες
Ο ναός κατά τον 19° αιώνα. Ενδεικτικές επισημάνσεις
Ο ναός κατά τον 20ό αιώνα
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΛΑΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ "ΧΡΙΣΤΟ" ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΗΜΕΡΑ
Για την ιδιοκτησία του. Οι συμβολικοί ανταγωνισμοί μεταξύ Γλιναδιωτών και Γαλαναδιωτών
Για την επιλογή του χώρου και την οικοδόμηση του ναού
Για την κουκουναριά του
Για τις Καλές Κυουράδες του γεφυριού του Τζιτζάμου
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΑΟ ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΑΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Δωρεές και τάματα
Το πανηγύρι. Πραγματολογικά στοιχεία για την κοινωνική και την ψυχαγωγική του διάσταση (εν περιλήψει, μέχρι το 1970).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πηγές
Βοηθήματα
Α. Ελληνόγλωσσα
Β. Ξενόγλωσσα και μεταφρασμένα
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ