ΝΤΙΚΙΝΣΟΝ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Παρουσίαση

Σαν τα παιδιά, η Ντίκινσον ρουφάει τον κόσμο αφιλτράριστο -κάθε χαρά της είναι απέραντη, κάθε της λύπη απαρηγόρητη. Οι στίχοι της είναι ένα διαρκές ανάκρουσμα οριακών συναισθημάτων, μια ακροβασία πάνω στο δίκοπο ξυράφι της συντριβής και της ευδαιμονίας. Δεν υπάρχει τίποτε νερωμένο εδώ, τίποτε το χλιαρό, τίποτε το μέτριο.
Τα θέματά της είναι συναφή με την ποιητική της κι αυτή πάλι ταυτίζεται με τη βιοθεωρία της. Καθαρά ρομαντική, τρεις θεούς προσκυνά: τη Λέξη, την Έκσταση και την Αλήθεια. Πάει να πει, κατά σειρά: τη δύναμη της έκφρασης, τη μέθη της ζωής και την αυθεντικότητα του βιώματος.
Ο καιρός και ο τόπος στάθηκαν φιλέταιροι για το κορίτσι απ' το Άμχερστ. Έζησε στη βαθιά επαρχία όταν όλη η Αμερική ήταν τέτοια - μακριά από τον θόρυβο και τους περισπασμούς, προστατευμένη από τον «αρχόμενο αιώνα της εξυπνάδας». Είχε την πρόνοια μάλιστα, ή την τύχη, να μη συναγελαστεί το λογοτεχνικό συνάφι, που ανθρώπους της δικής της φτιαξιά πάντοτε τούς μολύνει.
Τι ήταν και τι ήθελε το λένε μόνο τα ποιήματά της. Αυτό το θαύμα του ατόφιου λυρισμού, αυτό το διαρκές τραγούδι που λάμπει ανεξαρτήτως της αφορμής, στον ενθουσιασμό ή την πικρία, στην αλγηδόνα ή τη χαρά, στη γνώση ή την απόγνωση, σ' ό,τι μικρό ή μεγάλο.

Για την Έμιλυ Ντίκινσον δύο πράγματα γνωρίζουμε με ακράδαντη βεβαιότητα. Πότε και πού γεννήθηκε (την 10η Δεκεμβρίου 1830 στο Άμχερστ της Μασσαχουσέτης) και πότε πέθανε (55 χρόνια, 5 μήνες και 5 ημέρες αργότερα, την 15 Μαΐου 1886 στην ίδια εκείνη πολίχνη της Νέας Αγγλίας). Τα υπόλοιπα τα καλύπτει ομίχλη. Είπαν γι' αυτήν ότι έζησε αποτραβηγμένη, ότι ντυνόταν στα λευκά, ότι οι άνθρωποι την περνούσαν για «εκκεντρική». Μία και μόνη φωτογραφία της έφτασε ως εμάς. Τα πάνω από 1.800 ποιήματα που έγραψε, 120 από τα οποία περιέχονται στην παρούσα εκλογή, όσο ζούσε τα άφησε όλα σχεδόν αδημοσίευτα. Μια πρώτη επιλογή τους τυπώθηκε μόλις το 1890 - και έγινε μονομιάς ανάρπαστη. Έκτοτε η φήμη της εντός και εκτός των αμερικανικών συνόρων δεν έπαψε να μεγαλώνει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Πες την Αλήθεια αλλά λοξά
Ένα ποθεί η καρδιά: χαρά
Δεν είναι έργο της στιγμής
Άλλον άθλιο, Σωτήρα, έλα πάρε
Καμιά δεν είμαι εγώ! Κι εσύ;
Στα χείλη ο κόσμος; Κουρνιαχτός
Η «Ελπίδα» είν' πλάσμα με φτερά
Πέφτει η λέξη νεκρή
Τον ήλιο άμα δεν είχα δει
Την πάχνη ό ήλιος πάλευε
Απαλά, όπως σφάζουν τους ήλιους
Μόνο στο θάλπος τ' ουρανού
Ένιωσα μια κηδεία στο μυαλό μου
Παλιά είν' η Αλήθεια όσο ο Θεός
Πίνω εν' ανήκουστο ποτό
Α νύχτες άγριες! άγριες!
Αφού για κείνον δεν γινόταν να σταθώ
Η επιτυχία είν' πιο γλυκιά
Πέθανα - κι άκουσα μιας μύγας τη βου
Πέθανα για την Ομορφιά
Θα 'χα από Έμενα απαλλαγεί
Η διαφορά αναμεταξύ
Φασίνα στο νοικοκυριό
Τον μέγα Πόνο ακολουθούν
Μόνη μου δόξα ήσουν Εσύ
Κι αν τσακιστούν τα ξάρτια μου
Ένα έχει μέτρο μοναχό
Δεν βγάζει για τα ψίχουλα
Όπλο γεμάτο είχε στηθεί
Δώσ' μου ένα σέπαλο, ένα πέταλο, εν' αγκάθι
Η δίψα σού διδάσκει το νερό
Δεν είδα βάλτους όσο ζω
Με ρώτησε ήσυχα, απαλά
Κάποια από εκείνα που πετούν
Φύση είν' αυτό που βλέπουμε
Το κέφι τ' ανοιξιάτικο
Τα πόδια της στο χνούδι
Στο διάβα μου ήρθε ένα πουλί
Ο κόσμος δεν τελειώνει εδώ
Το Άπειρο, λένε, σαν θα ρθεί
«Χιονονιφάδες»
«Το φίδι»
Χειρουργέ, θέλει προσοχή
Τί γλύκα έχει η αρπαγή
Τα 'παμε όπως κάνουν τα κορίτσια
Σκεβρώνουμε, φυραίνουμε σε κάθε νέο χαμό
Η μέλισσα δεν δίνει
Δεν ξέρω η Αυγή πότε θα ρθεί
Τα πάντα η αγάπη τα μπορεί
Η φήμη είναι μέλισσα
Το να παλεύεις μεγαλόφωνα είν' γενναίο
Το Παρελθόν, τί αλλόκοτο πού είναι!
Μία καρδιά αν σώσω από το ράγισμα
Δυο δειλινά σου στέλνω
Μια ώρα είν' ολ' η ζωή
Στο Σπίτι αυτό που κατοικώ
Έχει η ζωή μου δυο φορές
Όσα γράμματα κι αν γράψω
Καλέ μου Μάρτη, έλα, μπες
Επαίνους, ψόγους το ίδιο ν' αγαπάς
Κι η πιο μακριά ημέρα
Το γράμμα μου είν' αυτό στον Κόσμο
Έτσι όπως πέφτει τον χειμώνα
Προτού το φως μου λιγοστέψει
Είναι ένας πόνος τόσο ακραίος
«Το τραίνο»
Εγώ κι εσύ το βράδυ αυτό
Έρχεται η ώρα που η δέηση παύει
Με νέκταρ σαν κι αυτό στα χείλη - να διψώ;
Πώς δεν υπάρχει τίποτε πέρα από την αγάπη
Νέε Αθηναίε
Η Έκπληξη; Πιπέρι αψύ
Νομίζω πώς του ανέμου
Ένα λιβάδι λες ποθείς;
Κει πού πετά κάθε πουλί
Μ' ό,τι έχει σκάψει τη Ρωγμή
Το πιο πικρό, το πιο γλυκό
Ο ύπνος, όπως έχουν πει
Σαν πάει να φύγει η νύχτα πια
Όποιος τη νύχτα έχει γι' αυγή
Μ' όλα της είναι τα παιδιά
Πρόσωπο άδειο από αγάπη ή χάρη
Το πιο όμορφο σπιτάκι που είδα εγώ
Εμπρός σ' ό,τι λατρεύουμε
Το Σέλας είν' μια απόπειρα
Άπαξ και ταίρι βρει η ψυχή
Με περιμένει ο Ουρανός!
Ποτέ μου ας μη σε γνώρισα
Ενίοτε με την Καρδιά [...]

Εκλογή - Προλεγόμενα - Μετάφραση: Κώστας Κουτσουρέλης
Την έκδοση σχεδίασε και επιμελήθηκε η Γιώτα Κριτσέλη
Διόρθωση: Δημήτρης Καραδήμας