ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ

Παρουσίαση

Παρά την αδιαμφισβήτητη επίδραση του Ludwig Wittgeinstein στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, η θέση του στο φιλοσοφικό στερέωμα παραμένει αμφιλεγόμενη. Η εκ μέρους του απόρριψη της θεωρητικής στάσης, η μη γραμμική και μη συστηματική έκθεση των απόψεών του, ενίοτε το αφοριστικό ύφος της γραφής, ο ισχυρός προσωπικός τόνος της διδασκαλίας του, καθιστούν δύσκολη την ένταξή του στο πλαίσιο μιας ομοιογενούς, πόσον μάλλον ακαδημαϊκά προσανατολισμένης, φιλοσοφικής κατεύθυνσης. Από το άλλο μέρος, οι αναλύσεις του εντυπωσιάζουν με τον συχνά ιδιαίτερα τεχνικό και εξαντλητικά διεισδυτικό τρόπο, με τον οποίο εκτυλίσσονται. Καλύπτουν δε ένα εξαιρετικά ευρύ πεδίο θεμάτων, από τη λογική και τα μαθηματικά μέχρι τη φιλοσοφική ψυχολογία και την ηθική, τα οποία προσεγγίζονται με πρωτοτυπία και μεθοδολογική αυστηρότητα όσο και με διαφωτιστικές εικόνες και μεταφορές. Ο Wittgeinstein αποτελεί έναν από τους κορυφαίους φιλοσόφους του εικοστού αιώνα. Έχει αφήσει ανεξίτηλο χρώμα στην αναλυτική φιλοσοφία του αγγλοσαξονικού χώρου, αλλά επίσης η διδασκαλία του έχει διεισδύσει αποφασιστικά σε ευρωπαϊκά ρεύματα σκέψης, όπως είναι η ερμηνευτική και η ύστερη κριτική θεωρία (Habermas). Η δε επίδραση του ώριμου έργου του έχει επεκταθεί πέραν του ορίζοντα της φιλοσοφίας σε πεδία όπως οι κοινωνικές επιστήμες και η θεωρία της λογοτεχνίας.
Η ανά χείρας μονογραφία επιχειρεί μια επαναθεώρηση κεντρικών θεμάτων της φιλοσοφίας του. Φιλοδοξεί να αποτιμήσει τη συμβολή του στο διαφωτιστικό αίτημα της απομάγευσης του νου μέσω της γλωσσικής μας αυτοσυνείδησης, και να αποσαφηνίσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εγχειρήματός του να επαναπροσανατολίσει τη φιλοσοφία ως κριτική του νοήματος. Ανιχνεύει μια ανθρωπολογική οπτική στο έργο του, με άξονα την εμπράγματη χρήση των εννοιών μέσα στο γίγνεσθαι της ζωής, την οποία αξιοποιεί προκειμένου να φωτίσει μείζονα ερωτήματα γύρω από τον χαρακτήρα του νοήματος, της γνώσης και των αξιών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
1. Αναλυτική φιλοσοφία και "γλωσσική στροφή"
Η απομάγευση της γλώσσας
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΠΡΩΙΜΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ WITTGEINSTEIN
1. Λογική αναγκαιότητα
2. Η φύση της πρότασης, των γεγονότων και της απεικόνισης. Νους, γλώσσα και κόσμος
3. "Λέγειν" και "δεικνύναι"
4. Το πράττειν, η ηθική και το "αίνιγμα της ζωής"
5. Η μέθοδος έρευνας
6. Ο Wittgenstein και ο Κύκλος της Βιέννης
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ - Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΩΡΙΜΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ WITTGEINSTEIN
1. Νόημα και χρήση
2. Γραμματικές εξηγήσεις και εικόνες. Από τη λογική μορφή στις μορφές ζωής
3. Το αίνιγμα των κανόνων
4. Νους, εμπειρία και γλώσσα. Νόημα και ιδιωτικότητα
5. Νόημα, πράξη, αξίες. Η ηθική μετά τον Wittgenstein
6. Φιλοσοφική μέθοδος
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ - Η ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ WITTGEINSTEIN
Τρίτο κύμα διαφωτισμού ή επιστροφή της μεταφυσικής;
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ WITTGEINSTEIN
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΚΥΡΙΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ