ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Παρουσίαση

Η συγγραφή της Βιβλιοθήκης του Πλάτωνα και της Ακαδημίας ανέδειξε πολλά ανοιχτά θέματα, τα οποία σχετίζονται με την αναπαραγωγή και ταξινόμηση των Διαλόγων από τα χρόνια του Πλάτωνα, και κατ' επέκταση με τη διαδρομή που ακολούθησε το πλατωνικό corpus. Το πόνημα αυτό στόχο έχει αφενός να διαφωτίσει σκοτεινές πτυχές της διαχρονικής αναπαραγωγής και έκδοσης των πλατωνικών "Διαλόγων" και των "Νόμων" -τόσο στο πρωτότυπο, όσο και στις λατινικές και αραβικές μεταφράσεις τους ως τα τέλη του 16ου αιώνα- και αφετέρου να επισημάνει τα έως σήμερα γνωστά υπομνήματα στους "Διάλογους", όπως και τα συγγράμματα που συντάχθηκαν με σκοπό να ερμηνεύσουν ιδέες και θεωρίες του.
Είναι σχήμα οξύμωρο από τη μία πλευρά να έχουμε στα χέρια μας το σύνολο της γραφικής δραστηριότητας του Αθηναίου φιλοσόφου, μοναδική περίπτωση σε σχέση με όλους τους άλλους συγγραφείς του αρχαίου κόσμου, και από την άλλη να γνωρίζουμε τόσο λίγα πράγματα αναφορικά με την εκδοτική διαδικασία, τη μετάφραση και την πατρότητα του συνόλου των "Διαλόγων", όπως και τις διαδρομές που ακολούθησε η χειρόγραφη παράδοση του πλατωνικού corpus στη διαχρονία.
Τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί μας έχουν να κάνουν με θέματα όπως: Υπήρξε ακαδημαϊκή έκδοση του πλατωνικού corpus; Τί ακριβώς υλικό περιήλθε στα χέρια των Αλεξανδρινών και με ποιο σκεπτικό κατατάχθηκε σε τετραλογίες και τριλογίες; Πότε και πού γεννήθηκε η ψευδεπίγραφη δραστηριότητα και τι αντιπροσωπεύουν οι λεγόμενοι "νόθοι" "Διάλογοι"; Ποιος είναι αυτός που εισήγαγε στη ρωμαϊκή διανόηση τη σκέψη και τα βιβλία του Πλάτωνα; Ποιός πρώτος μετέφρασε στα λατινικά διάλογο του Πλάτωνα; Γιατί επέλεξε τον συγκεκριμένο και η επιλογή του αυτή διαμόρφωσε ή όχι παράδοση; Το "Υπόμνημα" του Χαλκίδιου στον "Τίμαιο" σε ποια προγενέστερα υπομνήματα βασίστηκε; Ποιά ήταν η πορεία της διάδοσης της πλατωνικής σκέψης κατά την Ύστερη Ρωμαϊκή εποχή και τον Μεσαίωνα, στη Δύση και την
Ανατολή; Ποιά ήταν η τύχη του Πλάτωνα στον αραβικό κόσμο και γιατί οι Άραβες επέλεξαν να μεταφράσουν και να παραφράσουν κυρίως τον "Τίμαιο", την "Πολιτεία" και τον "Παρμενίδη"; Πότε άρχισε η συστηματική αναπαραγωγή των "Απάντων" του σε μορφή κώδικα; Τέλος, ποιός εμφύσησε τη συστηματική διδασκαλία της πλατωνικής σκέψης στη Δύση κατά την Αναγέννηση και ποιός είναι εκείνος που υπέδειξε τον ορθό τρόπο μετάφρασης των "Διαλόγων" στα λατινικά; Τί αντίκτυπο είχε στην αναβίωση της πλατωνικής φιλοσοφίας η Ακαδημία της Φλωρεντίας και ο Marcilio Ficino ιδιαίτερα;
Σε αυτά τα ανοιχτά ζητήματα, όπως και σε άλλα παρεμφερή, σχετικά με τη διδασκαλία των διαδόχων του Πλάτωνα στην Ακαδημία, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις, στο μέτρο του δυνατού, και να επισημάνουμε σχετικά γεγονότα που θα βοηθήσουν στη διαλεύκανση ιστορικών και φιλολογικών προβλημάτων γύρω από την πλατωνική χειρόγραφη παράδοση, τα οποία δεν παύουν από την αρχαιότητα να απασχολούν τους διανοούμενους και να συνδέονται άμεσα με την αναπαραγωγή και διακίνηση του βιβλίου γενικότερα. [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Προς τους Αναγνώστες
Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ
Η "έκδοση" και η κυκλοφορία των Διαλόγων
Υπήρξε ακαδημαϊκή έκδοση των Διαλόγων;
"Το μη σπουδάζειν επί τοις ονόμασιν"
Περί Τίμαιου
Ο "διάλογος" ως λογοτεχνικό είδος και εργαλείο διδασκαλίας της φιλοσοφίας
ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΕΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑ
Από τον Σπεύσιππο στον Αντίοχο Ασκαλωνίτη
Ο "κήπος" των φιλοσοφικών σχολών
Ο Αριστοτέλης και οι σχολάρχες της Ακαδημίας του Πλάτωνα
Οι Περιπατητικοί και ο Πλάτων
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Η οργάνωση της Οικουμενικής Βιβλιοθήκης
Η ψευδεπίγραφη δραστηριότητα
Βιβλιοθηκονομικες προδιαγραφές: οι Πίνακες
Οι "νόθοι" Διάλογοι
Ο "Πλατωνικός" του Ερατοσθένη
Νέα κατανομή των Διαλόγων σε τριλογίες
Περί αλεξανδρινής εκδόσεως του πλατωνικού corpus
ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Πρόδρομοι της ενασχόλησης με τη φιλοσοφία: ο Βάρρων και ο Κικέρων
Από που πηγάζει ο "Τίμαιος" ως απόστολος του Πλάτωνα στη Δύση
Χαρακτηριστικά του "Τίμαιου" - Έκδοση τον πλατωνικού corpus στη Ρώμη;
Ο Πλατωνισμός στα αυτοκρατορικά χρόνια
Η παράδοση των "Βίων" τον Διογένη Λαέρτιου
ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΥ
Από τον Αμμώνιο Σακκά στον Πλωτίνο
Η Νεοπλατωνική Σχολή της Απάμειας
ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Οι σπουδές Φιλοσοφίας στην Αθήνα
Φραγμός στις Φιλοσοφικές Σχολές των Αθηνών επί Ιουστινιανού
ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΛΑΤΙΝΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΠΛΑΤΩΝ
Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Η ελληνική χριστιανική γραμματεία και ο Πλάτων
Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας και ο Πλάτων
Η Βιβλιοθήκη τον Κωνστάντιου Β'
Το δράμα τον Ιουλιανού
Η Νεοπλατωνική Σχολή της Αλεξάνδρειας
Η Σχολή της Γάζας
Η Νεοπλατωνική Σχολή της Περγάμου
Ο Πλάτωνας στον κόσμο των μοναχών
Ο ΑΡΑΒΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ
Η κληρονομιά των ελληνορωμαϊκών βιβλιοθηκών
Ένας άλλος "Καλλίμαχος" στη Βαγδάτη: ο αλ Ναντίμ
Το υπόβαθρο του κινήματος των μεταφράσεων ελληνικών έργων στα αραβικά
Η δυναστεία των Αββασιδών και η ιδεολογία της
Γνωμικολογικά έργα
Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Η διδασκαλία του Πλάτωνα στο Πανεπιστήμιο
Η ΤΥΧΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΥΣΗ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ "ΤΙΜΑΙΟΥ"
ΔΥΤΙΚΟΣ ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ
Πατέρες της Δυτικής Εκκλησίας και ο Πλάτων
Υπέρμαχοι της αρχαίας παιδείας
Αναστολή της καλλιέργειας της ελληνικής γλώσσας
Η ιδιότυπη σκέψη τον Διονύσιου Αρεοπαγίτη
Στα χρόνια του Καρλομάγνου: η μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης
Ο Πλάτων στα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια
Ερρίκος Αρίστιππος
Ο Παρμενίδης στη Δύση κατά τον Μεσαίωνα
Ο Πλάτων στις Εθνικές Λογοτεχνίες
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Οι πρωτεργάτες της έριδας του ησυχασμού
Απαρχές της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στην Ιταλία
Λατινικές μεταφράσεις πλατωνικών έργων
Η Σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας
Η αναζωπύρωση της διαμάχης Πλατωνικών και Αριστοτελικών στην Ιταλία
Η έκδοση του In Calumniatorem του Βησσαρίωνα
Ο πολύς Γεώργιος Τραπεζούντιος και ο Πλάτων
Ακαδημαϊκοί κύκλοι στην Ιταλία
Η Πλατωνική Ακαδημία της Φλωρεντίας
Επισκέπτες της Ακαδημίας από τον Βορρά
Ο Ficino διδάσκει Πλάτωνα
Ακαδημία στην αυλή της Ουγγαρίας
Η έκδοση του πλατωνικού corpus στα λατινικά
Ο "Παρμενίδης" στα γραπτά του Ficino
"Theologia Platonica"
Η Ακαδημία και η Βιβλιοθήκη των Μεδίκων
Επιφανείς λόγιοι της Ακαδημίας και ο Πλάτων
Αρχέτυπες εκδόσεις με πλατωνικά και νεοπλατωνικά αποσπάσματα
Η editio princeps των "Απάντων"
Η επανέκδοση της editio princeps τον Ερρίκο Στέφανο
Η "συμφιλίωση" του Πλάτωνα με την Αγία Έδρα
Η επίδραση του Ficino στη φιλοσοφική κοινότητα της Ιταλίας
Επίλογος
Σημειώσεις
Πήγες Αρχαίων Συγγραφέων
Μεταφραστές Χωρίων
Βραχυγραφίες
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο