ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ Ή ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ;

Παρουσίαση

Σε αυτή τη φιλοσοφική μελέτη ο Γκέοργκ Λούκατς ανατέμνει τα αίτια, τα συμπτώματα και τις συνέπειες της βαθιάς κρίσης της «αστικής» φιλοσοφίας των ημερών του που είδε και σε κάποιες περιπτώσεις προετοίμασε το μονοπάτι από όπου θα περνούσε ο φασισμός. Μέσα από τη σκοπιά του διαλεκτικού υλισμού, τον οποίο ο Λούκατς υπερασπίζεται, εκθέτει τη σύγχυση και το ναυάγιο του ιδεαλισμού ως υποστηρικτή πια του καπιταλιστικού και ιμπεριαλιστικού καθεστώτος. Κύριος ωστόσο στόχος του Ούγγρου στοχαστή είναι ο λεγόμενος «τρίτος δρόμος», μια σκέψη που δεν είναι ούτε ιδεαλιστική ούτε υλιστική, και εκφράζεται κυρίως με τη δημοφιλή τότε φιλοσοφία του υπαρξισμού.
Ο Λούκατς επιτίθεται ενάντια στη σκέψη μειζόνων στοχαστών όπως ο Κίρκεγκωρ, ο Σοπενάουερ, ο Νίτσε και κυρίως ο Χάιντεγκερ, τους οποίους θεωρεί φορείς των μύθων που στοιχειώνουν την αστική σκέψη, για να περάσει στην κριτική του υπαρξισμού μέσω του βασικού του φιλόσοφου, του Σαρτρ, καθώς και δύο ακόμα επιφανών εκπροσώπων εκείνου του κινήματος, της Ντε Μποβουάρ και του Μερλώ-Ποντύ. Ασκεί σφοδρή κριτική στην παράλογη εκ μέρους του υπαρξισμού λατρεία της έννοιας της ελευθερίας, λατρεία που στέρησε στην ελευθερία το ίδιο της το νόημα και την κατέστησε εκτός περιεχομένου, για να αντιπαραθέσει τη διαλεκτική υλιστική σκέψη ως τη μόνη ουσιαστική δυνατότητα προσπέλασης της πραγματικότητας και ως τη μοναδική δυνατότητα ανατροπής της κρίσης στην οποία έχει οδηγήσει το καπιταλιστικό μοντέλο κοινωνικής ζωής.
Ένα κείμενο που έχει εγείρει αντιδράσεις και αντιρρήσεις, κάποιες σωστές ενδεχομένως, και για τις αβλεψίες του συγγραφέα ως προς τη σταλινική πραγματικότητα αλλά πρωτίστως για την όχι απολύτως ακριβή αντιμετώπιση της σκέψης του Ζαν Πολ Σαρτρ. Παρά τις επιφυλάξεις όμως που μπορεί να έχει ένας σημερινός αναγνώστης ως προς την εξέλιξη των ιδεών, πρόκειται για μια πολύτιμη και σημαντική ανάλυση από έναν σπουδαίο διανοούμενο για το κυρίαρχο φιλοσοφικό σκηνικό της αστικής διανόησης που βλέπει να κλυδωνίζεται και η βεβαιότητα της γνώσης που είχε να αμφισβητείται από την πρόοδο της επιστήμης και ως επακόλουθο να καταφεύγει στη μυθοποίηση, στον υποκειμενιστικό εγκλωβισμό και την αντιδραστική σκέψη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.
Ι. Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
1. Η ΦΕΤΙΧΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
2. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
3. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ
4. Η ΨΕΥΔΟ-ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ
5. Ο «ΤΡΙΤΟΣ ΔΡΟΜΟΣ» ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ
6. ΕΝΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
7.ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
II. ΑΠΟ ΤΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΑΡΞΙΣΜΟ
1. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΩΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
2. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΟΣ
3. Ο ΦΕΤΙΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΦΕΤΙΧ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
III. ΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΙΣΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
1. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΥ
2. ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ
3. Ο SARTRE ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ MARX
4. Η ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΙΣΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
5. Η ΥΠΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
IV. Η ΛΕΝΙΝΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
1. Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΥΛΙΣΜΟΥ
2. ΥΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ
3. ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
4. ΟΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ
5. ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ