Η ΛΕΡΟΣ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ

Παρουσίαση

Η Λέρος χρησιμοποιείται συχνά στη γλώσσα ως συνώνυμο του ψυχιατρείου που λειτουργεί από το 1958 έως σήμερα στο νησί. Αυτή η «Λέρος» υπάρχει στη συλλογική μας μνήμη περισσότερο ως ιδέα, ως πολιτισμική φαντασίωση, ως μυθικός χώρος αποκτήνωσης και εξαθλίωσης, ως σύμβολο ψυχιατρικής κακοποίησης και εγκλεισμού παρά ως ίδρυμα, ως θεσμός, ως μέρος οργανωμένου και νομοθετικά πλαισιωμένου κρατικού σχεδιασμού, ως εργασιακό περιβάλλον, ως δομή με δρώντα υποκείμενα, ως χώρος ανάπτυξης κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων, ως κληρονομιά και συνέχεια συγκεκριμένων πολιτικών, πρακτικών και ιδεολογιών, ως πολιτισμικό προϊόν της κοινωνίας που τη γέννησε και την ανάθρεψε για πολλές δεκαετίες. Σε μεγάλο βαθμό, η Λέρος υπάρχει στη συλλογική μας μνήμη ως «ένοχο μυστικό», όπως το αποκάλεσε ο δημοσιογράφος του Observer στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας στις 10 Σεπτεμβρίου 1989. Πέρα από το ψυχιατρείο, το ένοχο αυτό μυστικό αφορά μία διαχρονικά τραυματική ιστορία εγκλεισμού και αποκλεισμού που ξεκινά από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Ιταλών στον Μεσοπόλεμο, περνά στην ίδρυση των Βασιλικών Τεχνικών Σχολών που λειτουργούν ως χώρος κατήχησης για νεαρούς αντάρτες και παιδιά της εργατικής τάξης στη μετεμφυλιακή περίοδο, αλλά και στη χρήση των ίδιων κτιρίων ως τόπων φυλάκισης και εξορίας πολιτικών αντιφρονούντων στη Χούντα, και φτάνει ως τη δημιουργία hot spot για πρόσφυγες στον προαύλιο χώρο του ψυχιατρείου το 2016. Ο ανά χείρας τόμος, φέρνοντας μαζί μελετητές από διαφορετικές πειθαρχίες, όπως η ιστορία, η ανθρωπολογία, η κριτική θεωρία, αλλά και η μουσικολογία, επιχειρεί να μιλήσει «για» και «πέρα» από το «ένοχο μυστικό», τοποθετώντας τη Λέρο από το περιθώριο στο επίκεντρο της έρευνας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος της «Ιστορικής σειράς: Παλίμψηστο
Πρόλογος επιμελήτριας
ΔΑΝΑΗ ΚΑΡΥΔΑΚΗ
Εισαγωγή
ΒΑΣΙΑ ΛΕΚΚΑ
Το «ένοχο μυστικό της Ευρώπης»; Σκέψεις για την ψυχιατρική του χθες και του σήμερα
ΔΕΣΠΩ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ
Η Αποικία Ψυχοπαθών Λέρου και οι απόπειρες ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη μεταπολεμική Ελλάδα (δεκαετίες 1950 και 1960)
ΔΑΝΑΗ ΚΑΡΥΔΑΚΗ
Στη Χώρα του Ποτέ: Η ιστορία των τροφίμων με νοητική αναπηρία στη Λέρο (1958-1995)
ΜΑΚΗΣ ΣΟΛΩΜΟΣ
Μουσική δημιουργία και πολιτική κράτηση. Λέρος, 1971· τα 16 Τραγούδια της εξορίας
ΕΙΡΗΝΗ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΥ
Αρχειακή βία, η βιοπολιτική του συνόρου και το αίτημα για ελευθερία μέσα από το παράδειγμα της Λέρου
ΛΟΡΙ ΚΕΙΝ ΧΑΡΤ
Λέρος: Ένα Παλάτι Μνήμης
ΤΑΣΟΥΛΑ ΒΕΡΒΕΝΙΩΤΗ
Επίμετρο: Λέρος: Ημερολόγιο 1999... 2019. Ταξίδι σε τόπους ιστορίας και μνήμης
Βιογραφικά συγγραφέων

Επιμέλεια/εισαγωγή: Καρυδάκη Δανάη