ΕΥΡΙΠΙΔΗ: ΦΟΙΝΙΣΣΕΣ

Παρουσίαση

Οι Φοίνισσες παίζονται αραιά στην Ελλάδα, αν και πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα τραγωδία του Ευριπίδη, με ήρωες γνωστά και δημοφιλή πρόσωπα του μύθου των Λαβδακιδών (Οιδίπους, Ιοκάστη, Κρέων, Αντιγόνη, Πολυνείκης, Ετεοκλής). Ποιοι είναι λοιπόν οι λόγοι που εξηγούν την όχι τόσο συχνή εμφάνιση του έργου στην ελληνική σκηνή; Κατά πρώτον, πρόκειται για έργο συνόλου, δεν διαρθρώνεται γύρω από ένα κεντρικό πρόσωπο, και το -διαχρονικά- βενετοκρατούμενο θέατρό μας επιλέγει συνήθως τραγωδίες πρόσφορες για ανάδειξη πρωταγωνιστών. Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι η πλειονότητα των ελληνικών παραστάσεων των Φοινισσών έγιναν από τις κρατικές μας σκηνές: στα χρόνια του Βασιλικού Θεάτρου (αρχική μορφή του Εθνικού μας θεάτρου, 1901-1908) με την πρώτη παράσταση του έργου στη νεοελληνική σκηνή από τον Θωμά Οικονόμου το 1904, στην ενασχόληση του Αλέξη Μινωτή με το έργο στο Εθνικό Θέατρο από το 1960 έως το 1988, αλλά και στις δύο παραγωγές του έργου από το Κ.Θ.Β.Ε. το 1971 και το 1999 (σε σκηνοθεσία Θάνου Κωτσόπουλου και Νίκου Χουρμουζιάδη, αντίστοιχα).
Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος νια την αραιή εμφάνιση του έργου στην Ελλάδα: Το ίδιο το κείμενο εγείρει προβλήματα για την αναβίωσή του στη σύγχρονη σκηνή, που αφορούν τον Χορό και το φινάλε του έργου.
Ο Ευριπίδης επιλέγει έναν "εξωτικό" Χορό Φοινισσών, μια ομάδα γυναικών που μόλις ήρθαν από τη Φοινίκη, μακρινές συγγενείς, υποτίθεται, των Θηβαίων ηγεμόνων. Οι νεαρές γυναίκες, που στέλνονται από την πατρίδα τους ως δώρο στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς, έρχονται πρώτα στη Θήβα για να τιμήσουν τον κοινό προπάτορα Κάδμο, αλλά εγκλωβίζονται μέσα στα τείχη της πόλης από τον επικείμενο πόλεμο μεταξύ Ετεοκλή και Πολυνείκη για τη διεκδίκηση του θρόνου της Θήβας. Οι γυναίκες του Χορού, αν και ξένες στην πόλη, γνωρίζουν όλο το μυθολογικό παρελθόν των Λαβδακιδών και το ανακαλούν διαρκώς με κάθε λεπτομέρεια, προκαλώντας απορίες στον σύγχρονο θεατή, που δεν είναι εξοικειωμένος με αυτή τη θεματολογία. Επιπλέον, τα στάσιμα αναχαιτίζουν κάποιες φορές τη δράση του έργου, διακόπτουν την ατμόσφαιρα πολεμικής απειλής και αγωνίας, με κίνδυνο να λειτουργήσουν σαν απλά μουσικά "διαλείμματα". [. . .]
Οι Φοίνισσες -αυτή η τραγωδία της διχόνοιας, της εμφύλιας διαμάχης- είναι, ήταν και θα παραμείνουν -όπως φαίνεται- επίκαιρες. Ένας κόσμος που μένει τυφλός απέναντι στην Ιστορία και αρνείται να μάθει από το παρελθόν, συνεχίζοντας τις καταστροφικές επιλογές του διχασμού. Παντού στον κόσμο οι λαοί μοιράζονται διαρκώς σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα, μια τάση που πριμοδοτούν -διαχρονικά- οι περισσότεροι πολιτικοί, όλων των αποχρώσεων, χωρίς καμία διάθεση πραγματικής συνεννόησης και ουσιαστικού διαλόγου, καλώντας τους πολίτες να επιλέξουν στρατόπεδο, να διαλέξουν ανάμεσα σε "αυτούς" και σε "εμάς". Ο Ευριπίδης στις Φοίνισσες βάζει έναν καθρέφτη απέναντι μας, ώστε να αναλογιστούμε την ευθύνη όλων μας για τη διαιώνιση του κλίματος διχασμού. (Γιάννης Μόσχος, από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Μετάφραση: ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
Σκηνοθεσία, δραματουργική προσαρμογή: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ
Χορογραφία: AMALIA BENNETT
Μουσική: ΘΟΔΩΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Σκηνικά: ΤΙΝΑ ΤΖΟΚΑ
Κοστούμια: ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΜΗ
Φωτισμοί: ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ
Video design: ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΟΥΤΣΙΑΝΙΚΟΥΛΗΣ
Συνεργάτης χορογράφου: ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΓΥΡΑ
Επιστημονική σύμβουλος: ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ
Μουσική διδασκαλία: ΜΕΛΙΝΑ ΠΑΙΟΝΙΔΟΥ
Βοηθός σκηνοθέτη: ΕΥΗ ΝΑΚΟΥ
Β' βοηθός σκηνοθέτη: ΕΛΕΝΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
Βοηθός σκηνογράφου: ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΟΥΡΑΚΗ
Σχεδιασμός κομμώσεων, περούκες: ΧΡΟΝΗΣ ΤΖΗΜΟΣ
Σχεδιασμός μακιγιάζ: OLGA FALEICHYK
Δραματολόγος παράστασης: ΒΙΒΗ ΣΠΑΘΟΥΛΑ

Διανομή (με αλφαβητική σειρά)
Αγγελιαφόρος, ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΛΑΣΤΡΑΣ
ΙΟΚΑΣΤΗ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΙΑΔΑΚΗ
Σφίγγα, ΣΕΣΙΛ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ
Αντιγόνη, ΛΟΥΚΙΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
Παιδαγωγός, ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΕΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ
Τειρεσίας, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ
Μενοΐκέας, ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΤΑΡΜΑΣ
Ετεοκλής, ΑΡΓΥΡΗΣ ΞΑΦΗΣ
Οιδίπους, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Πολυνείκης, ΘΑΝΟΣ ΤΟΚΑΚΗΣ
Κρέων, ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Χορός (με αλφαβητική σειρά)
ΝΕΦΕΛΗ ΜΑΪΣΤΡΑΛΗ, ΖΩΗ ΜΥΛΩΝΑ, ΕΛΠΙΔΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΣΤΑΥΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΤΣΙΑΝΗ, ΕΛΙΝΑ ΡΙΖΟΥ, ΜΑΡΙΑΜ ΡΟΥΧΑΤΖΕ, ΘΑΛΕΙΑ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΥ, ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΨΑΡΟΥΔΑΚΗ