Ο ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ

Παρουσίαση

Ο Κάρολος Κουν αποτελεί αναμφισβήτητα σημείο αναφοράς στη διερεύνηση σημαντικών ζητημάτων του ελληνικού θεάτρου του εικοστού αιώνα: όροι της πρωτοπορίας, σκηνική ερμηνεία του αρχαίου δράματος» ανάπτυξη μιας ιδιαίτερης σκηνοθετικής αισθητικής, καθώς και μιας ξεχωριστής υποκριτικής «σχολής». Ο χαρακτήρας, αλλά και οι ιδιομορφίες του Θεάτρου Τέχνης ως πολιτισμικού φαινομένου της μεταπολεμικής ελληνικής σκηνής, έχουν ερευνητικό εύρος και μέγεθος: καίριες δραματολογικές επιλογές, σκηνικές προτάσεις ανάδειξης της ιδιαιτερότητας των συγγραφέων, παράδειγμα συγκρότησης και λειτουργίας ενός θιάσου ρεπερτορίου με συνέχεια στον χρόνο, αλλά και μια ιδιόμορφη σύνδεση με τη Δραματική Σχολή. Σύνδεση που συναρτάται με την ιδιαίτερη σχέση του δασκάλου-σκηνοθέτη με τους μαθητές-ηθοποιούς και η οποία δεν έχει αποκλειστικά παιδαγωγική σημασία, αλλά γίνεται καθοριστικός δημιουργικός άξονας για την παράσταση.
Η κριτική προσέγγιση της πολυσχιδούς και χρονικά εκτεταμένης δημιουργικής πορείας του Κάρολου Κουν μοιάζει έργο απαιτητικό, αλλά και επιστημονικά ερεθιστικό. Επιβάλλει στους σύγχρονους μελετητές την ανάγκη χρήσης ανανεωμένων μεθοδολογικών εργαλείων, καθώς και την ανάγκη μετακίνησης πέρα από τον «μύθο Κουν» και πέρα από εκείνα τα σχήματα του παρελθόντος, τα οποία ορισμένες φορές αποδείχθηκαν γενικόλογα και μονότροπα εκθειαστικά. Η ερμηνεία και αποτίμηση του έργου του επιβάλλει επίσης την τοποθέτηση της καλλιτεχνικής του πορείας στα ευρωπαϊκά θεατρικά παράλληλα, εξετάζοντας αφενός τη δομή και την οργάνωση του θιάσου του αναλογικά με τη δομή και την οργάνωση σημαντικών ευρωπαϊκών θιάσων, και αφετέρου την ανταπόκριση που είχαν οι παραστάσεις αρχαίου δράματος κατά τις περιοδείες του Θεάτρου Τέχνης ανά τον κόσμο.
Στο πλαίσιο αυτό, στόχος του συλλογικού τόμου είναι να εμπλουτίσει την έρευνα γύρω από το έργο του Κάρολου Κουν, παρουσιάζοντας πρωτότυπες μελέτες σε ειδικά ζητήματα που αναδεικνύουν ποικίλες πτυχές της προσωπικότητάς του, των αισθητικών του αρχών και των καλλιτεχνικών του πρακτικών. Στις τρεις κύριες ενότητες του τόμου ακολουθείται μία χρονολογική σειρά, ξεκινώντας από την εποχή της ερασιτεχνικής του ενασχόλησης, έτσι ώστε να αναδειχθεί εναργέστερα ο χάρτης της καλλιτεχνικής διαδρομής του σκηνοθέτη, οι ποικίλες μεταβάσεις, οι ενδεχόμενες ρήξεις, αλλά και οι συνέχειες των βασικών αισθητικών του αρχών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος επιμελητών
Εισαγωγή
Πλάτων Μαυρομούστακος, «Το πολλαπλό ανάμεσα: Κάρολος Κουν, ταυτότητα, γλώσσα, αισθητική»
Ι. Σκηνοθετώντας εκτός Θεάτρου Τέχνης
Κωνσταντίνα Ριτσάτου, «Από τον "ρωμαίικο συβολισμό" του Ψυχάρη στον 'ελληνικό λαϊκό εξπρεσιονισμό' του Κουν
Γιάννα Ροϊλού, «Κ. Κουν / Γενιά του '30. Το αίτημα της ελληνικότητας στις αισθητικές αναζητήσεις του Κάρολου Κουν»
Παναγιώτα Κωνσταντινάκου, «Ο Κάρολος Κουν σκηνογράφος»
Κυριακή Πετράκου, «Ο Κουν στο Εθνικό Θέατρο»
ΙΙ. Το Θέατρο Τέχνης από την εποχή του υπογείου του "Ορφέα" (1954) έως τον θάνατο του Κουν (1987)
-Αρχαίο θέατρο
Γιώργος Σακαλλιέρος, «Γιάννης Χρήστου - Κάρολος Κουν: μια αμφίδρομα δημιουργική συνεργασία στο αρχαίο δράμα»
Μαρίνα Κοτζαμάνη, «"Ευριπιδάκι κουρέλι κουρελάκι". Όταν ο Σαββόπουλος συνάντησε τον Κουν»
Δηώ Καγγελάρη, «Κάρολος Κουν: Το νέο ρίγος ή η περιπέτεια του μοντέρνου προς την αποδοχή (Όρνιθες και "Ορνιθιακά")»
Κάτια Σαβράμη, «Λόγος - Κίνηση - Μουσική στη σκηνοθετική σύλληψη και πράξη του Καρόλου Κουν»
Βάσω Μπαρμπούση, «Η λειτουργία της χορογραφίας και της μουσικής στην παράσταση Πέρσες του Κάρολου Κουν»
Ελένη Παπάζογλου, «Από τη μία Ηλέκτρα στην άλλη: ο Κάρολος Κουν, ο "τραγικός ρεαλισμός" και η ελληνικότητα»
-Ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα
Κωνσταντίνος Κυριάκος, «"Κατά τες συνταγές αρχαίων ελληνοσύρων μάγων": Τσέχοφ / Στανισλάφσκι / Κουν»
Σοφία Φελοπούλου, «Η πορεία του Κάρολου Κουν από το νεωτερικό δράμα στο θέατρο της πρωτοπορίας του 1950»
-Νεοελληνικό θέατρο
Ρέα Γρηγορίου, «Το Θέατρο Τέχνης και η ελληνική δραματουργία του 19ου αιώνα: μια ιδιότυπη σχέση»
Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη, «Η Αυλή των θαυμάτων μέσα από τον φακό του Τάσου Κουτσούκου»
Δήμητρα Κονδυλάκη, «"Είναι καλό να γράφεις για κάποιον που σε περιμένει". Λούλα Αναγνωστάκη και Κάρολος Κουν: μια πρότυπη σχέση»
Γρηγόρης Ιωαννίδης, «Ο Κάρολος Κουν και η επάνοδος του ζητήματος της "Ιθαγένειας" τη δεκαετία του '70. Σκέψεις και υποθέσεις»
Φίλιππος Χάγερ, «Ένα πολιτικό γεγονός; Το "φράγμα σιωπής" και η τριακοστή επέτειος του Θεάτρου Τέχνης»
III. Οικονομικές συνθήκες και Θέατρο Τέχνης στην περίοδο της χούντας και της Μεταπολίτευσης
Αρετή Βασιλείου, «"Η τέχνη στο τέλος της ιδεολογίας". Το Ίδρυμα Ford και το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν»
Κωνστάντζα Γεωργακάκη, «"Το Θέατρον Τέχνης έρχεται πρώτον εις την στοργήν του Κράτους": Οι επιχορηγήσεις στον Κάρολο Κουν την πρώτη μεταπολιτευτική εξαετία»
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο ονομάτων

Επιμέλεια: Αρετή Βασιλείου, Κωνσταντίνος Κυριακός, Λίνα Ρόζη