ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Παρουσίαση

Στο ερώτημα της μικρής Αφροδίτης, η οποία ως ένας μικρός Thomas Nagel ρωτά: "πώς είναι να είσαι ο άλλος, πώς είναι να είσαι εσύ" και στην ταυτόχρονη διαπίστωσή της ότι "αυτό είναι κάτι που δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω" ίσως θα πρέπει να απαντήσουμε ότι δεν πρόκειται ποτέ να το καταλάβει, αλλά και ότι δεν είναι απαραίτητο να το καταλάβει. Ακόμη και στην περίπτωση που φτάσει κανείς στο σημείο να προσδιορίσει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο παράγεται η υποκειμενική εμπειρία, εάν εντοπίσει τα νευρωνικά εκείνα κέντρα ή τους νευρωνικούς μηχανισμούς οι οποίοι ευθύνονται για αυτή ή/και να κατασκευάσει ένα τεχνητό σύστημα το οποίο θα έχει τη δυνατότητα αναστοχασμού σε τρέχουσες ή προηγούμενες εμπειρίες του, αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπορέσει να βιώσει ο ίδιος ή το υποθετικό τεχνητό σύστημα μία εμπειρία με τρόπο παρόμοιο με τον οποίο τη βιώνει κάποιος άλλος. Αυτό γιατί οι προηγούμενες εμπειρίες και μνήμες, τα κίνητρα, η προσωπικότητα, οι συγκινήσεις τις οποίες κάθε φορά θα βιώνει ο επιστήμονας αυτός ή το τεχνητό σύστημα, και οι οποίες "χρωματίζουν" την υποκειμενική του εμπειρία, θα παραμένουν διαφορετικές. Στην περίπτωση, μάλιστα, που με έναν μαγικό τρόπο μπορεί κάποιος, ή και όλοι μας, να αποκτήσουμε τις δυνάμεις του μυθολογικού μάγου Τειρεσία, ο οποίος ακολουθώντας τις διαταγές του Δία μεταμορφώθηκε σε γυναίκα, προκειμένου να απαντήσει στην απορία του Δία "πώς είναι να είσαι γυναίκα", τότε μπορεί να κατανοήσουμε για κάποιες στιγμές πώς είναι να είσαι ο άλλος, αλλά ταυτόχρονα θα έχουμε καταλύσει το εγώ του άλλου, την ατομικότητά του. Αυτό είναι τελικά το μυστήριο το οποίο θέλουμε να διαλευκάνουμε; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος (του Ανδρέα Δημητρίου)
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ:
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
Ετυμολογία του όρου "συνείδηση"
Η συνείδηση ως κατάσταση εγρήγορσης
Η συνείδηση ως αντίληψη
Η συνείδηση ως εμπειρία
Η συνείδηση ως νους
Η συνείδηση ως σύστημα εκτελεστικού ελέγχου
Συνείδηση του εαυτού
Η συνείδηση του εαυτού ως αυτο-αναγνώριση
Η συνείδηση του εαυτού ως ενημερότητα της ενημερότητας
Η συνείδηση του εαυτού ως αυτο-γνώση
Σχέση μεταξύ συνείδησης και συνείδησης του εαυτού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ:
ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΗΤΑΝ... Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ο φυσιοκρατικός δυϊσμός του Chalmers
Qualia
Μαίρη, η νευροεπιστήμονας του μέλλοντος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ:
ΑΠΟ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Η συνείδηση για τον Wundt
Η συνείδηση για τον James
Οι ιδιότητες της συνείδησης
Η μέθοδος προσέγγισης της συνείδησης
Η συνείδηση για τον Vygotsky
Η συνείδηση για τον Mead
Η συνείδηση για τον Piaget
Σχέση υποκειμένου - αντικειμένου της γνώσης: Η ιδέα περί εσωτερικής αλληλεπίδρασης
Σχέση σώματος - νου: Η υπόθεση του ισομορφισμού
Η ανάπτυξη της συνείδησης: Πώς και γιατί
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ:
ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Συνείδηση και μνήμη
Συνείδηση και εργαζόμενη μνήμη
Συνείδηση και μακρόχρονη μνήμη
Συνείδηση και προσοχή
Συνείδηση και αντίληψη
Μία ή περισσότερες συνειδήσεις;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ:
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Η θεωρία του Ned Block
Η θεωρία των σκέψεων ανώτερης τάξης του David Rosenthal
Η θεωρία του ολικού χώρου εργασίας του Bernard Baars
Η θεωρία του ολικού νευρωνικού δικτύου του Stanislas Dehaene
Οι βασικές αρχές του μοντέλου
Το νευροφυσιολογικό μοντέλο του Donald Stuss
Το μοντέλο των επιπέδων συνείδησης του William Farthing
Μη συνειδητός νους
Πρωτογενής και αναστοχαζόμενη συνείδηση
Η θεωρία του Andrea Demetriou
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ:
ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ, ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ, ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Θεωρία του νου και μεταγνώση ή μεταγιγνώσκειν
Θεωρία του νου και συνείδηση
Μεταγνώση και συνείδηση
Συνείδηση και μεταγιγνώσκειν
Θεωρία του νου, μεταγνώση, συνείδηση και εκτελεστικός έλεγχος .
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ:
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
Η ανάπτυξη της συνείδησης σύμφωνα με τον Piaget
Επίπεδα ανάπτυξης της συνείδησης
Η μετακίνηση από την πρακτική επιτυχία στην εννοιολογική κατανόηση
Η ανάπτυξη της συνείδησης σύμφωνα με τον Vygotsky
Η ανάπτυξη της συνείδησης σύμφωνα με τον Zelazo
Παράδειγμα διάκρισης γνώσης - δράσης
Πρώτο επίπεδο συνείδησης: Η ελάχιστη συνείδηση
Δεύτερο επίπεδο συνείδησης: Η αναδρομική συνείδηση
Τρίτο επίπεδο συνείδησης: Η συνείδηση του εαυτού
Τέταρτο και πέμπτο επίπεδο συνείδησης: Αναστοχαζόμενη συνείδηση 1 και Αναστοχαζόμενη συνείδηση 2
Περαιτέρω ανάπτυξη της συνείδησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ:
ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
Η ανάπτυξη της συνείδησης του εαυτού
Η διάκριση εαυτού - εξωτερικού κόσμου κατά τη γέννηση
Ο εαυτός από τους δύο μήνες της ζωής
Η εκδήλωση του "Εμένα" από το δεύτερο έτος
Η κατανόηση του "Εμένα" εκτείνεται στον χρόνο
Η συνείδηση του εαυτού ή "μετα"-ενημερότητα του εαυτού
Προέλευση της συνείδησης του εαυτού
Φύση της συνείδησης του εαυτού
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
'Η ΤΡΕΙΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΙΑ . . . "ΑΠΟΠΕΙΡΑ"
Διαπίστωση 1
Διαπίστωση 2
Διαπίστωση 3
Μια "απόπειρα". . .ορισμού της συνείδησης
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο όρων