ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (1950-1980)

Παρουσίαση

Στο βιβλίο αυτό εξετάζεται ο τρόπος συγκρότησης και μετασχηματισμού των αναλυτικών προγραμμάτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιόδου 1950-1980. Σε μεθοδολογικό επίπεδο, επιχειρείται η σύνδεση της μικρο- με τη μακρο-ανάλυση μέσα από τη συνάρτηση των διαδικασιών συγκρότησης και μετασχηματισμών στο κοινωνικό επίπεδο (δομικές σχέσεις, θεσμικοί ρόλοι, φορείς δράσης κτλ.) με τις διαδικασίες συγκρότησης και μετασχηματισμών των αναλυτικών προγραμμάτων.
Τα αναλυτικά προγράμματα προσεγγίζονται τόσο από την πλευρά των δομών και λειτουργιών (η σχέση τους με τα δομικά πεδία και η λειτουργία που επιτελούν) όσο και από την πλευρά των φορέων (ποιοι φορείς δραστηριοποιούνται και με ποιον τρόπο κατά τις διαδικασίες συγκρότησης και μετασχηματισμού τους). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ιδεολογικό και το πολιτικό πλαίσιο φαίνεται να κυριαρχούν στις διαδικασίες συγκρότησης της σχολικής γνώσης, ενώ, αντιθέτως, το οικονομικό πλαίσιο δε φαίνεται να επιδρά. Ως εκ τούτου, τα αναλυτικά προγράμματα της περιόδου αυτής δε θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως άμεση αντανάκλαση και επιβολή των συμφερόντων της αστικής τάξης στο ιδεολογικό -επομένως και στο εκπαιδευτικό- πεδίο.
Συνεπώς, ως προς τη μεθοδολογική διάσταση, αυτό που φαίνεται να προκύπτει μέσα από την παραπάνω προσέγγιση είναι ότι η εξέταση των αναλυτικών προγραμμάτων της συγκεκριμένης περιόδου, λόγω του ιδιαίτερου τρόπου σχηματισμού -και μετασχηματισμού- των κοινωνικών δομών και της ιδιότυπης διαδικασίας συγκρότησης του κράτους και των ιδεολογιών που το νομιμοποιούσαν (ιδίως κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες), χρήζει μιας διαφορετικής προσέγγισης, πέρα από τις συνήθεις, κατά βάση στρουκτουραλιστικές προσεγγίσεις. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του καθηγητή Σήφη Μπουζάκη
Πρόλογος
Περίληψη
Abstract
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΚΕΦ.1. Ιστορικό πλαίσιο - συγκείμενο
Α. Οι οικονομικές δομές, η κοινωνική συγκρότηση και το πεδίο της πολιτικής
1. Η οικονομία και η κοινωνία
Δομικές σχέσεις της παραγωγής και φορείς δράσης
Σ.Ε.Β.
Ε.Β.Ε.
Ε.Ε.Τ.
Ε.Ε.Ε.
Τ.Ε.Ε.
Ο.Λ.Μ.Ε.
2. Το πολιτικό πεδίο
Το Σύνταγμα και οι πολιτικές ιδεολογίες του κράτους
Οι κυβερνήσεις και οι πολιτικές
Β. Εκπαίδευση: ιδεολογικές και πολιτικές ρυθμίσεις ή εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις;
ΚΕΦ.2. Θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο
Α. Θεωρητικό πλαίσιο: μια πρώτη προσέγγιση
Β. Συγκρουσιακές προσεγγίσεις: μαρξικές, μαρξιστικές και μεταμαρξιστικές προοπτικές
Γ. Μια θεωρητική σύνοψη για τα αναλυτικά προγράμματα
1. Θεωρίες αναλυτικών προγραμμάτων - curriculum
2. Οι δύο προσεγγίσεις για τα αναλυτικά προγράμματα
Η θεωρητική τεκμηρίωση
Οι κριτικές προσεγγίσεις
Οι μακρο-κοινωνιολογικές προσεγγίσεις
Οι μικρο-κοινωνιολογικές προσεγγίσεις
3. Curriculum: ορισμοί, προσδιορισμοί και εννοιολογικά περιεχόμενα
Δ. Η βιβλιογραφία για την τεχνική εκπαίδευση και τα αναλυτικά προγράμματά της
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (CURRICULA ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΔΡΑΣΗΣ)
ΚΕΦ.1. Επεξεργασία και ανάλυση δεδομένων
Α. Αναλυτικά προγράμματα μέσης γενικής εκπαίδευσης
1. Μαθήματα ιδεολογικοπολιτικού περιεχομένου
2. Μαθήματα θετικών επιστημών
3. Μαθήματα κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών
4. Μαθήματα αισθητικών-καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων
Β. Αναλυτικά προγράμματα μέσης τεχνικής εκπαίδευσης
1. Ιδεολογικοπολιτικά μαθήματα
2. Μαθήματα θετικών επιστημών
3. Μαθήματα κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών
4. Μαθήματα αισθητικών-καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων
5. Μαθήματα ειδικότητας - Πρακτικές ασκήσεις
Αναλυτικά προγράμματα ιδιωτικών μέσων τεχνικών σχολών (μερικά παραδείγματα)
Αναλυτικά προγράμματα δημόσιων μέσων τεχνικών σχολών εκτός αρμοδιότητας ΥΠ.Ε.Π.Θ. (μερικά ενδεικτικά παραδείγματα)
Γ. Φορείς δράσης
1. Εκπαιδευτικοί- Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (Ο.Λ.Μ.Ε.)
2. Μηχανικοί - Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.)
3. Βιομήχανοι - Σύλλογος Ελλήνων Βιομηχάνων (Σ.Ε.Β.)
4. Πολιτικοί - Κόμματα
5. Μεγα-φορείς - Διανοούμενοι
Επιτροπή Παιδείας 1958
Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Άλλοι μεγα-φορείς δράσης
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΚΕΦ.1. Ερμηνεία των δεδομένων
Α. Ερμηνεία του τρόπου συγκρότησης των αναλυτικών προγραμμάτων της περιόδου 1950-1980
1. Αναλυτικά προγράμματα γενικής εκπαίδευσης
Μαθήματα ιδεολογικού-πολιτικού περιεχομένου
Μαθήματα θετικών επιστημών
Μαθήματα κοινωνικού-ανθρωπιστικού περιεχομένου
Μαθήματα αισθητικού-καλλιτεχνικού περιεχομένου
2. Αναλυτικά προγράμματα μέσης τεχνικής εκπαίδευσης
Β. Ερμηνεία του τρόπου δράσης των μακρο-φορέων δράσης σε σχέση με την ιδεολογία και την τεχνολογία πολιτικής κυριαρχίας
1. Τεχνολογία παραγωγής και μετασχηματισμός στο πεδίο της οικονομίας
2. Μετασχηματισμός και αναπαραγωγή στο κοινωνικό πεδίο
3. Τεχνολογία πολιτικής κυριαρχίας και ιδεολογία: μετασχηματισμός και αναπαραγωγή στο πολιτικό πεδίο
4. Τεχνολογία πολιτικής κυριαρχίας: η χρήση της ιδεολογίας ως τεχνολογίας για τον έλεγχο των μέσων κυριαρχίας στο πολιτικό πεδίο - Ο ρόλος της δημόσιας μέσης εκπαίδευσης
5. Ο ρόλος των φορέων δράσης και η σχέση τους με την τεχνολογία πολιτικής κυριαρχίας
Ο.Λ.Μ.Ε.
Τ.Ε.Ε.
Σ.Ε.Β.
Πολιτικοί (και κόμματα)
Μεγα-φορείς δράσης
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Μια προοπτική για περαιτέρω έρευνα - Ανοιχτά ερωτήματα
Βιβλιογραφία