ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΔΗΛΑΤΕΣ

Παρουσίαση

Η μετάφραση, ως καθολική πρακτική λόγου και ως επιτελούμενο έργο του κάθε ξεχωριστού μεταφραστή, αποτελεί έγχρονη μιμητική επανάληψη. Ο μεταφραστής, ως διαχειριστής αλλότριου λόγου, αναδεικνύεται σε πολυμήχανο μηχανικό της γλώσσας που, εικάζοντας κα γνωμοδοτώντας, μιμείται έργα συγγραφέων. Γι' αυτό και η μετάφραση παρουσιάζεται ως καθαρά δοξικός αγώνας του μεταφραστή σε στίβο ανάλογο με αυτόν της ρητορικής, όπου το πρωτότυπο είναι άτεχνη και το μετάφρασμα έντεχνη πίστη. Η μετάφραση είναι επίσης κινητική διαδικασία: είτε ως φορά είτε ως αλλοίωση κατατείνει στη διαφορότητα: αποβλέπει, δηλαδή, στην ποιότητα της διαφοράς μεταξύ των μεταφραζόμενων και των μεταφρασμένων κειμένων, αφού, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, «το εν και το ον πολλαχώς λέγεται». Η μετάφραση, τέλος, είναι συνάρτηση με μία σταθερά (το πρωτότυπο) και με το αόριστο πλήθος μεταβλητών, από τις τιμές των οποίων διαμορφώνεται το μετάφρασμα. Αλλά και η μοναδική σταθερά, ακριβώς επειδή αναγιγνώσκεται, τρέπεται σε μεταβλητή, διότι υπόκειται στην ερμηνεία που της χορηγεί ο κάθε ξεχωριστός μεταφραστής στην κάθε ξεχωριστή γλώσσα. Ο μεταφραστικός μόχθος χωρεί, ως εκ τούτου, πλήρως στο πλατωνικό σχήμα «γιγνόμενα και ποιούμενα και απολλύμενα και αλλοιούμενα» που εγγυάται το «κατά φύσιν φθέγγεσθαι». Η μετάφραση, όντας έργον μεταφραστού, είναι επικράτεια της υποκειμενικότητας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Ι. ΜΙΜΗΣΗ, ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ, ΠΕΙΘΩ
1. Η φαύλη τέχνη της μετάφρασης
2. Μεταφραστικής ορολογίας επίσκεψις
3. Ποδήλατα και ποδηλάτες, αλλά και Ποντοπόροι και ποντοπόρα
4. Μεταφραστά και αμετάφραστα
5. Ο μεταφραστής της ποίησης
6. Η μετάφραση ως επιτέλεσμα ρητορικό
7. Πλατωνικές ρίζες της μετάφρασης
8. Αντικειμενική μετάφραση; Ου τόπος!
9. Είναι διδακτή ή μετάφραση; Μήτις - πίστη - πρωτότυπο
10. Το μετάφρασμα
ΙΙ. ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΟΥΣΑ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΚΚΙΝΟ
11. Σημειώσεις για μία άλλη μετάφραση των Περσών του Αισχύλου στα Νέα Ελληνικά
12. Μεταφράζοντας υπερρεαλιστικά έργα:
Α'. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος μεταφράζει Ανδρέα Μπρετόν, ή Τα πέτρινα αγάλματα αλλάξανε θέσεις με τ' αγάλματα από κερί
Β'. Ο Νίκος Εγγονόπουλος αυτομεταφραζόμενος, ή Το πρωτότυπο πιάνο μεταφραζόμενο ως πνευστό όργανο
Γ'. Ο Εμπειρίκος και ο Εγγονόπουλος εναντίον του γλωσσικού θετικισμού
13. Διαβάζοντας το "Προλόγισμα στις Αντιγραφές" του Γιώργου Σεφέρη
14. Σε μιαν ανύποπτη μίμηση της διάρκειας: ο Ρίτσος μιλάει για τη μετάφραση
15. Διαβάζοντας τη "Δεύτερη γραφή" και άλλα γραπτά του Οδυσσέα Ελύτη
16. Ο Παπατσώνης παραφράζει τον Χαίλντερλιν (και τον Δάντη)
17. Ο Άγγελος Τερζάκης ως μεταφραστής αρχαιοελληνικών τραγικών έργων
18. Η αλεπού και ο σκαντζόχοιρος, ή Περί μεταφράσεως προθεωρία στοιχειώδης με αφορμή Ινα ποίημα
του Τίτου Πατρίκιου
19. Η γλώσσα της ποίησης, η λεγόμενη ενδογλωσσική μετάφραση και τα "Επιγράμματα" του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου προς τον Μέγα Βασίλειο για την εκδημία του
20. Ο Γκαίτε μεταφράζει δύο ελληνικά δημοτικά τραγούδια
21. Λογοκλοπή και μετάφραση
22. Αλλιώτικες μεταφράσεις
Α'. Ζακ Πρεβέρ και Διονύσης Σαββόπουλος, ή Μετάφραση από τα Ελληνικά στα Ελληνικά
Β'. Τζόρτζιο Μπασάνι και Βιτόριο ντε Σίκα, ή Κινηματογραφικές μεταφράσεις
Γ'. Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και Μάνος Χατζιδάκις, ή Μετάφραση από αφανές πρωτότυπο
III. NEC UT INTERPRES, SED UT ORATOR
23. Μάρκος Τύλλιος Κικέρων: Οι άριστοι ρήτορες
Βιβλιογραφία
Έργα του συγγραφέα