Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Παρουσίαση

Η περίοδος 1955-2000 παρουσιάζει ειδικό ενδιαφέρον, καθόσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αρχίζει με την ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων των δύο χωρών, λόγω του Κυπριακού και των Σεπτεμβριανών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη του 1955, και μέσα από μια πορεία ανάπτυξης της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας, διαδοχικές κρίσεις, υφέσεις και προσπάθειες συμφιλίωσης, καταλήγει στη διαφορετική προσέγγιση που επιχείρησε η ελληνική εξωτερική πολιτική, όπως εκφράστηκε με την Απόφαση του Ελσίνκι. Κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής σχηματίστηκε το ιδιάζον κλίμα των σχέσεων των δύο χωρών, που χαρακτηρίστηκαν αφενός από την συνεχή τουρκική διεκδικητικότητα, η οποία αυξήθηκε με γεωμετρική πρόοδο, και αφετέρου από την αναζήτηση τρόπων εκ μέρους της Ελλάδας προκειμένου να αντιπαρατάξει μια αποτελεσματική άμυνα. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν η ελληνική αντίδραση, σε κάθε ειδικότερη περίπτωση, υπήρξε η ενδεδειγμένη και, παρά τη σχετική επιτυχία της Ελλάδας να διατηρήσει το status quo στο Αιγαίο απέναντι στις αναθεωρητικές επιδιώξεις της Τουρκίας, εάν η επιδειχθείσα αδυναμία να τεθεί ένα ουσιαστικό τέλος στην κατάσταση αυτή οφείλεται στη γενικότερη πολιτική της Ελλάδας ή είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά εξωγενών παραγόντων, εκτός του ελέγχου της χώρας. Η παρούσα μελέτη εξετάζει γεγονότα της περιόδου αυτής από μια κριτική σκοπιά, λαμβάνοντας υπόψη και τις εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία, καθώς και το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ελληνικές αντιδράσεις ως προς την ανάπτυξη της τουρκικής πολιτικής σε θέματα διμερούς ενδιαφέροντος, μέσα στα δεδομένα πλαίσια της πλανητικής σκηνής, με στόχο την έρευνα της συμβολής των αντιδράσεων αυτών στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους και εκτείνεται σε πολλές διαστάσεις. Στον πολυεπίπεδο αυτό χώρο επελέγη η εξέταση ενός μόνο επιπέδου, υπό το πρίσμα της σύγκρουσης της εξωτερικής πολιτικής των δύο χωρών, όπως εξελίχθηκε το εν λόγω διάστημα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Ιστορική αναδρομή
Ο τουρκικός εθνικισμός και το νέο τουρκικό κράτος
Η προσάρτηση του Σαντζακίου της Αλεξανδρέττας
Η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία
Η τουρκική πολιτική κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο
Το διπολικό σύστημα και ο ψυχρός πόλεμος
Η εσωτερική πολιτική κατάσταση της Τουρκίας τη δεκαετία του 1950
Κυπριακό και ελληνική μειονότητα Κωνσταντινούπολης, 1950
Κυπριακό και ελληνική μειονότητα Κωνσταντινούπολης, 1955-1960
Το πραξικόπημα της 27 Μαΐου 1960
Η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία μετά το 1960
Ελληνική μειονότητα και Κυπριακό, 1960-1964
Οι απελάσεις των ελλήνων πολιτών από την Κωνσταντινούπολη
Η άνοδος του Κόμματος Δικαιοσύνης στην εξουσία
Η κατάσταση της ελληνικής μειονότητας της Πόλης μετά το 1964
Το μνημόνιο της 12ης Μαρτίου 1971
Η περίοδος 1971-1974 στην Τουρκία
Η εισβολή στην Κύπρο: Από την απειλή στην πραγματοποίηση, 1964-1974
Το εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία
Η αναλογία επτά προς δέκα
Οι διεθνείς αναζητήσεις της Τουρκίας
Οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία μετά το 1974
Το πραξικόπημα στην Τουρκία το 1980
Οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά το 1973
Οι θέσεις των κομμάτων στην μεταπολιτευτική ελληνική βουλή
Η ελληνική εξωτερική πολιτική, 1974-1981
Η διαφορά για την Υφαλοκρηπίδα
Το διοικητικό καθεστώς του εναέριου χώρου του Αιγαίου - Η υπόθεση ΝΟΤΑΜ 714
Το εύρος του εθνικού εναέριου χώρου
Χωρικά ύδατα
Επιχειρησιακός έλεγχος του Αιγαίου
Ναυτικές διευθετήσεις στο Αιγαίο
Η συμπερίληψη της Λήμνου στα επιχειρησιακά σχέδια του ΝΑΤΟ και στις ασκήσεις της συμμαχίας
Η οχύρωση των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου
Ο διπολικός κόσμος στις αρχές της δεκαετίας του 1980
Το τουρκικό σύνταγμα του 1982
Εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας την περίοδο 19801990
Η ελληνική εξωτερική πολιτική μετά το 1981
Οι εξελίξεις στο Κυπριακό μετά το 1974
Η ελληνική μειονότητα μετά το 1980
Ο ισλαμισμός στην Τουρκία
Ο ισλαμισμός και οι σχέσεις με το Ιράν το 1980-1981
Οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη
Οι σχέσεις της Τουρκίας με τον αραβικό και τον ισλαμικό κόσμο μετά το πραξικόπημα του 1980
Το μειονοτικό πρόβλημα μεταξύ Τουρκίας και Βουλγαρίας
Το Κουρδικό ζήτημα στην Τουρκία
Το ζήτημα της Μοσούλης στην περίσταση του πολέμου Ιράν-Ιράκ
Η Δυτική στάση στην συμφιλιωτική πρόταση του Γκορμπατσόφ
Η ελληνοτουρκική κρίση του Μαρτίου 1987
Η συμφωνία του Νταβός
Το τέλος του διπολικού συστήματος
Η Τουρκία την δεκαετία του 1990: Εσωτερική πολιτική και εξωτερικές επιδιώξεις
Η αδιέξοδη πορεία του Κυπριακού
Το επεισόδιο στα Ίμια και η έγερση εδαφικών διεκδικήσεων της Άγκυρας εις βάρος της Ελλάδας
Η προσπάθεια προσέγγισης και η κοινή δήλωση της Μαδρίτης
Η νέα δομή της συμμαχίας
Η πορεία προς το Ελσίνκι
Μια κριτική αξιολόγηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων
Τουρκία: Εικόνα, πραγματικότητα και επιδιώξεις
Ο μύθος της σχετικής αυτονομίας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής
Η τουρκική εξωτερική πολιτική έναντι της Ελλάδας
Η θεωρία του Μόντε Κάρλο
Ελληνική εξωτερική πολιτική
Ο κανόνας του πολύσπαστου
Ο ελληνοτουρκικός διάλογος
Κυπριακό
Μειονότητες
Επίλογος
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων