ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Παρουσίαση

Η πορεία της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τη δράση των πολιτικών κομμάτων. Ούτε η εκλογική διαδικασία ούτε η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος μπορούν να νοηθούν χωρίς το θεσμό του πολιτικού κόμματος. Η βασική αποστολή των πολιτικών κομμάτων συνίσταται στην πολιτική οργάνωση και άρθρωση της λαϊκής κυριαρχίας, με την ενεργοποίηση του πολίτη μέσα από τις κομματικές διαδικασίες. Η συνειδητοποίηση του πολίτη και των κοινωνικών ομάδων συνεπάγεται την αξίωση για αμεσότερη συμμετοχή στις πολιτικές αποφάσεις, κύρια έκφραση της οποίας είναι η υποστήριξη ή η συμμετοχή στη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων. Ο πολιτικός και επιστημονικός διάλογος γύρω από τους μετασχηματισμούς του κομματικού φαινομένου δεν είναι ασφαλώς νέος. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου εκφράζονται κυρίως επιφυλάξεις ως προς τις συνέπειες της λειτουργίας των αντιπροσωπευτικών θεσμών με επίκεντρο τα πολιτικά κόμματα. Ωστόσο, με την υπέρβαση του μύθου του ουδέτερου κράτους ως στεγανού έναντι της κοινωνίας, η στάση απέναντι στο θεσμό του πολιτικού κόμματος σταδιακά εξελίσσεται από τη φάση της καταπολέμησης ή της αγνόησης στις φάσεις της αναγνώρισης, της νομιμοποίησης και, εν τέλει, της συνταγματικής ενσωμάτωσης. Αξιοσημείωτο, πάντως, είναι ότι μέχρι την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 ο κομματικός χώρος θεωρούνταν ασυμβίβαστος με επιμέρους λειτουργίες του κράτους, όπως η δημόσια υπαλληλία.(...) Ο τόμος αυτός αποτελείται από πρωτότυπα κείμενα έγκριτων ελλήνων μελετητών του κομματικού φαινομένου από τους τομείς της πολιτικής επιστήμης, της διοικητικής επιστήμης και του συνταγματικού δικαίου. Με τις συμβολές αυτές επιχειρείται να καλυφθούν υπό μια διεπιστημονική προσέγγιση οι μείζονες πτυχές της συζήτησης για τα σύγχρονα προβλήματα, τους μετασχηματισμούς και το μέλλον των πολιτικών κομμάτων. Πιστεύουμε ότι οι μελέτες αυτές θα αποτελέσουν χρήσιμο έναυσμα για περαιτέρω επιστημονικό και πολιτικό διάλογο. (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ
ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Το "ανοιχτό κόμμα" ως απάντηση στην κρίση του κομματικού φαινομένου
ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΠΟΥΡΔΑΛΑΚΗΣ: Το κομματικό φαινόμενο: Εξέλιξη και συγκυρία
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΚΡΥΔΗΜΗΤΡΗΣ: Κόμμα - Διοίκηση - Πολιτική: ζητήματα διακυβέρνησης στη σύγχρονη δημοκρατία
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ: Σύνταγμα και πολιτικά κόμματα: Όψεις του ελλείμματος δημοκρατικής αντιπροσώπευσης
ΞΕΝΟΦΩΝ Ι. ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ: Η σχέση πολιτικών κομμάτων και ανεξάρτητων αρχών μεταξύ έντασης και συμπληρωματικότητας: Τάσεις εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης ή αποπολιτικοποίησης της δημοκρατίας;
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ / ΗΒΗ ΜΑΥΡΟΜΟΥΣΤΑΚΟΥ: Το ελληνικό κομματικό σύστημα και οι πρόσφατες αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία της Βουλής
ΤΡΙΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΚΟΜΜΑΤΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ: Πολιτικά κόμματα και μη κυβερνητικές οργανώσεις
ΗΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η ανάπτυξη των πολιτικών δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΗΣ: Πολιτικά κόμματα, ΜΜΕ και δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα
ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ: Δεξιά - Αριστερά: Διατήρηση, μετατόπιση ή εξαφάνιση;
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ: Η κρίση στρατηγικής των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων
ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΕΣΤ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Τα δικαιώματα ίδρυσης και συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα στο Σύνταγμα, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την κοινή νομοθεσία
ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΗΡΟΣ: Ο νέος (;) νόμος για τα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων και των υποψηφίου βουλευτών
ΠΕΜΠΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θ. ΤΣΑΤΣΟΣ: Ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα. Σκέψεις για την ερμηνεία του άρθρου 191 ΣυνθΕΚ
ΛΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ: Ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα: Υποκείμενα πολιτικής ενοποίησης ή γραφειοκρατικοί μηχανισμοί;