ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Παρουσίαση

Η βιομηχανική κοινωνία κατόρθωσε να μετατρέψει την εργασία από «ανάγκη» για επιβίωση σε στοιχείο που συντείνει στην ανθρώπινη ολοκλήρωση και ευδαιμονία. Παρόλα αυτά, όμως, δεν μπόρεσε τελικά να αποφύγει την κριτική ότι, στο επίπεδο των άμεσων κοινωνικών σχέσεων και των σχέσεων παραγωγής, αυτή, με τη μορφή της μισθωτής πλέον εργασίας, λειτουργεί ως μέσο και μηχανισμός εξουσίας, σε επίπεδο τόσο πρακτικό όσο και ιδεολογικό. Αυτή, δε, η εξουσιαστική διάσταση της εργασίας είναι που αναδεικνύει αλλά και διαψεύδει το ιδεολογικό περίβλημα και την βασική παραδοχή ότι στις συνθήκες της βιομηχανικής κοινωνίας η εργασία «λειτουργεί για την ολοκλήρωση του ατόμου».
Οι ραγδαίες αλλαγές, οι οποίες συντελούνται στις σύγχρονες κοινωνίες, ιδιαίτερα κάτω από την πίεση της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών και των νέων μορφών διαχείρισης των εργασιακών θεμάτων, επιβάλλουν ένα νέο προσανατολισμό στη μελέτη του φαινομένου της εργασίας, ο οποίος προδιαθέτει και προϋποθέτει την αναθεώρηση βασικών εννοιών, οι οποίες μέχρι σήμερα θεωρούνταν ως αναμφισβήτητες. Παρόλες, βέβαια, τις αλλαγές στις οποίες υπόκεινται οι σύγχρονες κοινωνίες, όπως ο αυτοματισμός, η αύξηση του ελεύθερου χρόνου, η κυριαρχία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, η αποδυνάμωση του συνδικαλιστικού κινήματος και η υποστολή της επαναστατικής ιδεολογίας, η εργασία παραμένει ένας βασικός συντελεστής στην οργάνωση της παραγωγής αλλά και γενικότερα της κοινωνίας.
Στο βιβλίο αυτό διατυπώνονται ερωτήματα για το πώς διαγράφεται το μέλλον του φαινομένου της εργασίας ενόψει της γενικευμένης χρήσης αυτοματισμών νέας τεχνολογίας, για το κατά πόσον αυτή η τελευταία επικαθορίζει την εργασία και την κοινωνία ή και το αντίστροφο, για το κατά πόσον το σύγχρονο εργατικό κίνημα μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις και ασφαλώς για τον ρόλο τον οποίο μπορεί να διαδραματίσει η ίδια η κοινωνιολογία στην κατεύθυνση της επεξήγησης, ανάλυσης και κατανόησης των φαινομένων που παράγουν οι ευρύτερες σύγχρονες μεταβολές. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ Α': ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
Οργάνωση - Εργασία - Τεχνολογία
Πρόλογος Καθηγητή Βασίλη Φίλια
Εισαγωγή Α' Μέρους
1 Η Εργασία: Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονος Κοινωνικός Ρόλος
Ιστορική Περιοδολόγηση και Βασικές Αναλυτικές Έννοιες
Η Σύγχρονη Διάσταση
2 Η Βιομηχανική Κοινωνιολογία
Η Κοινωνιολογική Μελέτη της Βιομηχανικής Εργασίας, Οργάνωσης και Κοινωνίας
Οι Απαρχές της Βιομηχανικής Κοινωνιολογίας
Η Εγκαθίδρυση της Βιομηχανικής Κοινωνιολογίας
Η Κοινωνιολογία της Οργάνωσης
Η Ευρύτερη Κοινωνική Διάσταση στη Μελέτη της Οργάνωσης
Προς μια Σύγκλιση των Διαφορετικών Θεωρητικών Προσεγγίσεων
3 Εργασία και Οργάνωση στα πλαίσια των Γενικών Θεωριών των Κλασικών Κοινωνιολόγων
Ο Μαξ Βέμπερ (Max Weber)
Ο Εμίλ Ντυρκάιμ (Emil Durkheim)
Ο Καρλ Μαρξ (Karl Marx)
4 Εργασία και Οργάνωση: Από την Επιστημονική Διοίκηση στις Ανθρώπινες Σχέσεις
Ο Τεϋλορισμός
Ο Φορντισμός
Η Προσέγγιση του H. Fayol
Η Σχολή των Ανθρωπίνων Σχέσεων
5 Εργασία και Οργάνωση: Σύγχρονες Θεωρίες
Η Θεωρία των Ανθρωπίνων Αναγκών
Η Θεωρία των Παραγόντων Υποκίνησης-Υγιεινής
Η Θεωρία Χ και η Θεωρία Υ
Η Έμφαση στη Συμμετοχική Διοίκηση
Η Οργάνωση με Όρους Εξουσίας-Ελέγχου
Η Οργάνωση με Όρους Προβλεψιμότητας
Ο Ρόλος της Τεχνολογίας
6 Μεταφορντισμός, Νέα Τεχνολογία και Εργασία: Το Νέο Τεχνολογικό, Οργανωτικό και Εργασιακό Μοντέλο
Κυριαρχία του Φορντισμού, Κρίση και Υπέρβαση
Νέα Τεχνολογία και Ευελιξία: Η Απάντηση στην Κρίση
Εννοιολόγηση και Θεωρητικές Προσεγγίσεις της Τεχνολογίας
Νέα Τεχνολογία και Εργασία: Εμπειρίες και Προοπτικές
7 Εργασία και Κοινωνική Προστασία από τη Βιομηχανική Επανάσταση στη Μεταβιομηχανική Εποχή
Η Συλλογική Οργάνωση της Κοινωνικής Φροντίδας
Εργατικό Κίνημα και Κοινωνικό Κράτος
Η Περίοδος μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1920
Φορντισμός και Κοινωνικό Κράτος
Η "Χρυσή Εποχή" και η Κρίση του Κοινωνικού Κράτους
Το Νέο Οργανωτικό Μοντέλο
Η Αναντιστοιχία των Μοντέλων Οργάνωσης
Η Πρόκληση του Μέλλοντος
8 Εργασία και Οργάνωση σε Δυνητικό Περιβάλλον
Εισαγωγικά για το Οργανωτικό Φαινόμενο στο Διαδίκτυο
Από την Γραφειοκρατική στην "Μετα-γραφειοκρατική" Οργάνωση
Η Δυνητική Οργάνωση
Η Εργασία σε Δυνητικό Περιβάλλον: Τηλεεργασία
ΜΕΡΟΣ Β': ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Πρόλογος Καθηγητή Ιωάννη Κουκιάδη
Εισαγωγή Β' Μέρους
1 Οι Βιομηχανικές Σχέσεις
Διευκρινίσεις Ορολογίας και Μεθοδολογίας
Προσδιοριστικοί Παράγοντες και Τάσεις της Έρευνας Ιστορικά
Η Συστημική Θεωρία του Dunlop - Κριτική και Δημιουργικές Αντιδράσεις
Σύγχρονες Κατευθύνσεις της Έρευνας
Χρησιμότητα και Κίνδυνοι της Συγκριτικής Μελέτης
2 Ο Εργατικός Συνδικαλισμός μέσα στο Σύγχρονο Μεταβαλλόμενο Περιβάλλον
Κοινωνικές και Ιστορικές Καταβολές
Η Ανάπτυξη του Συνδικαλισμού στην Ελλάδα
Θεσμική Κατοχύρωση
Οι Σύγχρονες Συνδικαλιστικές Οργανώσεις
Οι Προκλήσεις του Σύγχρονου Περιβάλλοντος: Νέα Τεχνολογία, Παγκοσμιοποίηση, Ευρωπαϊκή Διάσταση και Αλλαγές στη Δομή της Αγοράς Εργασίας
3 Εξουσία, Σύγκρουση και Συνεργασία στις Βιομηχανικές Σχέσεις
Σύγκρουση και Εξουσία: Η Κοινωνιολογική Μελέτη της Σύγκρουσης
Προσεγγίσεις της Βιομηχανικής Σύγκρουσης
Οι Μορφές και η Μελέτη της Βιομηχανικής Σύγκρουσης
Βιομηχανική Δημοκρατία και Εργατική Συμμετοχή: Διευκρινίσεις Ορολογίας
Μορφές Έμμεσης Συμμετοχής - Μέσου και Ανωτέρου Οργανωτικού Επιπέδου
Εργατικός Έλεγχος και Αυτοδιαχείριση
Μορφές Άμεσης Κατώτερης Συμμετοχής - Εκδημοκρατισμός, Εξανθρωπισμός και Έλεγχος της Εργασίας
4 Κράτος και Βιομηχανικές Σχέσεις
Κρατικός Παρεμβατισμός: Θεωρητικό, Ιστορικό Πλαίσιο και Προοπτικές
Μορφές Κρατικής Παρέμβασης στις Εργασιακές Σχέσεις
Τυπολογία των Εθνικών Συστημάτων
Νομοθετικές Παρεμβάσεις: Ουσιαστικές και Διαδικαστικές
Οικονομική Πολιτική, Εισοδηματική Πολιτική και Μηχανισμοί Διαμόρφωσης Συναινέσεων
5 Οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις
Σημασία και Ρόλος των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων: Εισαγωγικές Παρατηρήσεις
Έννοια και Φύση των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων [...]
6 Οι Μηχανισμοί Επίλυσης και Ρύθμισης των Συλλογικών Διαφορών Εργασίας στην Ελλάδα
7 Η Ευελιξία στις Εργασιακές Σχέσεις