Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΩΝ "ΝΕΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ"

Παρουσίαση

Ο πόλεμος των 34 ημερών μεταξύ Ισραήλ και Hezbollah (Ιούλιος - Αύγουστος του 2006) έφερε στο προσκήνιο τα καίρια προβλήματα της Μέσης Ανατολής: Κρίση της αμερικανικής ηγεμονίας, ευρωπαϊκές φιλοδοξίες, νέα ρωσική διείσδυση, ενεργειακά συμφέροντα, επανάσταση και κρίση στην περιοχή ("αραβική άνοιξη"), επιρροή και πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, Παλαιστινιακό, σχέσεις των αραβικών κρατών μεταξύ τους, ειρήνευση και εθνική συμφιλίωση στο Ιράκ, σύγκρουση με τους Taliban στο Αφγανιστάν κτλ. Η σύγκρουση αποκάλυψε τα χαρακτηριστικά των "νέων πολέμων": Συμμετοχή καλά οπλισμένων και εκπαιδευμένων μη κρατικών (τρομοκρατικών) οργανώσεων, εξέγερση και αντεξέγερση, χρήση της τεχνολογίας από κάθε πλευρά.
Το ηρωικό στοιχείο του πολέμου εξαφανίζεται, η σύγκρουση αφορά αποκλειστικά στον έλεγχο της πλανητικής και περιφερειακής τάξης. Παράλληλα, το διεθνές δίκαιο περιέρχεται σε αμηχανία. Πως θα αντιμετωπισθεί η "τρομοκρατία", αν η κρατική κυριαρχία προστατεύει τους "τρομοκράτες"; Πως θα διεξαχθεί η μάχη, αν ο αντάρτης-εχθρός κρύβεται ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό και τον χρησιμοποιεί ως όπλο; Η κρίση προκάλεσε έντονη διπλωματική κινητικότητα και ενέπλεξε ποικίλους "παίκτες" με διαφορετικά τοπικά, περιφερειακά και παγκόσμια συμφέροντα. Η πολυεπίπεδη διάσταση και η ιστορική συγκυρία, στην οποία εκδηλώθηκε, την καθιστούν ιδιαίτερα σύνθετο και εξαιρετικά ενδιαφέρον αντικείμενο ανάλυσης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η σύγκρουση του 2006
Τα γεγονότα και οι στόχοι των μερών
Η αξιολόγηση των επιχειρήσεων
Οι ζημιές του πολέμου
Η Απόφαση 1701 ΣΑ/ΟΗΕ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
1. Η Μέση Ανατολή - Quo Vadis?
Εισαγωγή στα προβλήματα - Η μετάλλαξη του γεωπολιτικού τοπίου
(Νέο, παλιό κρασί σε νέα/παλιά βαρέλια;)
Η περιοχή που γνωρίσαμε - Απόψεις και ερμηνείες για την "παλαιά Μ.Α."
Η "νέα" Μ.Α. - Σφαιρική θεώρηση
2. Το επικίνδυνο παιγνίδι στη Μέση Ανατολή
Οι "παίκτες", τα προβλήματα και οι προοπτικές
Η Hezbollah
Ίδρυση και εξέλιξη της Hezbollah
Τα χαρακτηριστικά της Hezbollah
Η Hezbollah ως πολιτικό κόμμα
Η Hezbollah ως κοινωνική - ανθρωπιστική οργάνωση
Η Hezbollah ως στρατιωτική οργάνωση
Το μέλλον της Hezbollah
Η Hezbollah και το Ειδικό Δικαστήριο για το Λίβανο - Μεταξύ "δικαιοσύνης" και "σταθερότητας"
Το Ισραήλ - Ήρεμη δύναμη ή ο ταραξίας της Μέσης Ανατολής;
Το σύνδρομο ανασφάλειας του Ισραήλ και ο ρόλος των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων
Το πυρηνικό πρόγραμμα και η άμυνα του Ισραήλ
Η "ειδική σχέση" με τις ΗΠΑ
Το Ισραήλ και το "χάος" της Μέσης Ανατολής
Οι ΗΠΑ
Η αμερικανική αντίληψη για την εξωτερική πολιτική - μια πρόχειρη εισαγωγική προσέγγιση
ΗΠΑ και Μέση Ανατολή
Το Ιράν
Η εσωτερική πολιτική του Ιράν
Η εξωτερική πολιτική του Ιράν
Το βλέμμα στραμμένο προς τις ΗΠΑ και το Ισραήλ: Το "αμυντικό δόγμα" του Ιράν
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν: Ένα βήμα πιο κοντά στην ηγεμονία ή κίνηση αυτοκτονίας;
Οι στόχοι του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος
Ποδόσφαιρο ή σκάκι; Προσπάθειες ελέγχου του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν
Σενάρια αντιμετώπισης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν
Τα λοιπά κράτη της Μ.Α. - Επισκόπηση
Η Συρία
Τα αραβικά καθεστώτα - μένει τίποτε όρθιο;
Εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας των αραβικών κρατών - Τα "παράδοξα" της Μ.Α.
Επιπτώσεις επί της πολιτικής των ΗΠΑ και της Δύσης
Δυο λόγια για την Τουρκία - Φιλόδοξη φλυαρία ή ηγεμονικός στρατηγικός σχεδιασμός;
Το Ισλάμ
Η πολιτική αντίληψη του Ισλάμ
Ο ιερός πόλεμος ("jihad")
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ - Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ
Αναζητώντας τους "νέους πολέμους" και τις "μαύρες τρύπες" του δικαίου
3. Ο πόλεμος: Σύνθετη σκέψη, αχαλίνωτη δράση
Παιγνίδι ή χίμαιρα;
Ο πόλεμος: πώς τον γνωρίσαμε
Η θεωρητική θεμελίωση του πολέμου - μια σύντομη επισκόπηση
Ο πόλεμος μεταξύ κρατών και ο ρόλος των ενόπλων δυνάμεων
Ο "ενσύρματος" πολεμιστής: Ποιος κερδίζει τον πόλεμο; Ο στρατιώτης ή η μηχανή;
Ο "ηγεμονικός" πόλεμος: Προς μια παγκόσμια "κατάσταση ανάγκης";
Ο πόλεμος της μετα-νεωτερικής εποχής
Μήπως ο πόλεμος "πέθανε" και δεν το καταλάβαμε;
Η "αποκρατικοποίηση" του πολέμου: Ποιος πολεμάει αλήθεια σήμερα;
Ποιοι είναι οι "νέοι πόλεμοι"
Ο πόλεμος με τους "νέους βαρβάρους"
Η εξέγερση
Η αντεξέγερση
Μερικά χαρακτηριστικά του πολέμου - Πέρα από το "συμμετρικό" και το "ασύμμετρο"
Πόλεμος και κράτος
Πόλεμος και παγκοσμιοποίηση
Ο χώρος και ο χρόνος του πολέμου
Πόλεμος και πολιτισμός
Ο "θρύλος" του πολέμου
Που τελειώνει η ειρήνη; - Πότε αρχίζει ο πόλεμος;
4. Γρανίτινος βράχος ή κινούμενη άμμος;
Η σύγκρουση Ισραήλ-Hezbollah και το διεθνές δίκαιο (ερωτήματα ius ad bellum)
Ήταν νόμιμη η εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο;
Ο πόλεμος ξεχάστηκε - οι "ένοπλες συγκρούσεις" κυριαρχούν
Το ζήτημα της άμυνας
Το δικαίωμα άμυνας και η αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας
Δυο λόγια για τον ορισμό της τρομοκρατίας
Τρομοκρατική δράση ως "ένοπλη επίθεση";
Τρομοκρατία και άμυνα
Εισβολή στο Λίβανο ως (νόμιμα) αντίποινα;
Excursus: Σε αναζήτηση της "ουτοπίας": Πόλεμος και "δίκαιη αιτία" ("iusta causa")
5. Ο "χάρτινος τίγρης" μπροστά στο "χαμαιλέοντα"
"Άψογοι" στρατιώτες και "άξεστοι" τρομοκράτες; (ερωτήματα ius in bello)
Το εφαρμοστέο δίκαιο στη σύγκρουση Ισραήλ-Hezbollah: Διεθνής ή μη διεθνής σύρραξη: Έχει σημασία;
Η αξιολόγηση της συμπεριφοράς των Ι.Ε.Δ.
Σκιαγράφηση του νομικού πλαισίου
Οι παραβιάσεις του ΔΑΔ
Η αντιστροφή των όρων: Το ΔΑΔ ως όπλο των "αδυνάτων" κατά των "ισχυρών";
Η "θεσμική ασυμμετρία"
[...]