ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Παρουσίαση

Η πρωτότυπη αρχαιοελληνική σκέψη έθεσε ισχυρά θεμέλια σε όλους τους τομείς γνώσης, αξιολόγησης και ρύθμισης του κόσμου της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας. Είναι αναγκαίο, ιδιαίτερα στην πατρίδα μας με τις μεγάλες εθνικές ευαισθησίες, να μελετήσουμε με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση την πραγματική προσφορά της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, αποφεύγοντας άκριτους δογματισμούς και άγονη αρχαιολατρία που μόνο ζημιά κάνουν στο μεγάλο έργο των προγόνων μας.
Στη μελέτη αυτή αναλύονται και αξιολογούνται οι συμβολές της αρχαιοελληνικής κοινωνικής σκέψης, με βάση αρχές της σύγχρονης επιστημολογίας και πορίσματα των νεότερων κοινωνικών επιστημών. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται, σε σύγχρονη θεώρηση, σκοποί και αντικείμενο της φιλοσοφίας και της επιστήμης και προσφέρεται μια ταξινόμηση των επιστημών με βάση τους σκοπούς που επιδιώκουν και τα μέσα (μεθόδους) που χρησιμοποιούν για να τους εκπληρώσουν. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη συγκρότηση και τις μεθόδους των κοινωνικών επιστημών. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται η ιστορία και οι γενικές αρχές της φιλοσοφίας των αρχαίων Ελλήνων που αποτελούν και το θεωρητικό υπόβαθρο της κοινωνικής τους σκέψης. Στο τρίτο μέρος του έργου γίνεται συστηματική ανάλυση των σημαντικότερων συμβολών της κλασικής αρχαιοελληνικής κοινωνικής σκέψης με ιδιαίτερο βάρος στην ηθική και πολιτική φιλοσοφία, τη νομική και οικονομική σκέψη και το χώρο της τέχνης. Το τελευταίο μέρος πραγματεύεται εμφάνιση, γνωστικό αντικείμενο και μεθοδολογία των σύγχρονων κοινωνικών επιστημών που επιτρέπουν βαθύτερη κατανόηση και έγκυρη αξιολόγηση των αθάνατων συμβολών των αρχαίων προγόνων μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Εισαγωγή
Μέρος Πρώτο ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ιστορική επισκόπηση
Επιστήμη ως συστηματική διυποκειμενική σύλληψη του κόσμου
Οι εμπειρικές κοινωνικές επιστήμες
Οι δεοντολογικές ή κανονιστικές κοινωνικές επιστήμες
Η συνεργασία εμπειρικών και δεοντολογικών επιστημών
Οι ανθρωπιστικές ή πνευματικές επιστήμες
Μέρος Δεύτερο ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Γενική επισκόπηση
Οι σημαντικότερες σχολές σκέψης
Η προκλασική περίοδος
Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης
Ο Πυθαγόρας
Ο Ηράκλειτος
Η Ελεατική σχολή: Παρμενίων, Ζήνων, Εμπεδοκλής
Ο Αναξαγόρας
Ο Δημόκριτος
Ο Ξενοφάνης
Οι Σοφιστές
Η κλασική φιλοσοφία
Ο Σωκράτης και οι σωκρατικές σχολές
Ο Πλάτων
Ο πλατωνικός κόσμος των ιδεών
Επιστήμη και δόξα
Κοσμολογία
Η πλατωνική παράδοση
Ο Αριστοτέλης
Το έργο του Αριστοτέλη
Η σχέση με τον Πλάτωνα
Επιστημολογία, λογική και τέχνη
Οντολογία
Φυσική
Βιολογία
Ρητορική, τοπική, ποιητική
Η εξέλιξη της αριστοτελικής σκέψης
Η ελληνιστική φιλοσοφία (Επικούρειοι, Στωικοί, Σκεπτικοί)
Ο Επίκουρος
Οι Στωικοί
Οι Σκεπτικοί
Ο Κικέρων
Η νεοπλατωνική φιλοσοφία
Μέρος τρίτο
ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
Αρχαιοελληνική ηθική και πολιτική σκέψη
Οι Σοφιστές και ο Σωκράτης
Η πλατωνική διδασκαλία
Η ηθική φιλοσοφία
Τα πολιτικά
Το τελεολογικό σύστημα του Αριστοτέλη
Τα ηθικά έργα
Η πολιτική φιλοσοφία
Άλλοι μεγάλοι πολιτικοί φιλόσοφοι της Αρχαιότητας
Ο Ξενοφών
Ο Ηρόδοτος
Ο Θουκυδίδης
Ο Πρωταγόρας και ο Θρασύμαχος
Η θέση της γυναίκας στην ελληνική αρχαιότητα
Δίκαιο
Το αρχαίο ελληνικό δίκαιο
Οι αρχαιοελληνικές ιδέες για τη δικαιοσύνη
Το ρωμαϊκό δίκαιο και η εμφάνιση της Νομικής
Οικονομία
Η αρχαία ελληνική οικονομία: λειτουργία και θεσμοί
Η οικονομική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων
Ο Ξενοφών
Ο Πλάτων
Ο Αριστοτέλης
Η οικονομική επιστήμη στην Αρχαία Ελλάδα
Τέχνη ως πρακτική και καλλιτεχνική δημιουργία
Μέρος τέταρτο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Το νευτώνειο νομολογικό μοντέλο στον κοινωνικό χώρο
Η ιστορική πορεία της Οικονομικής: από την κλασική της μορφή στη σύγχρονη θεωρία των θεσμών
Η σύγχρονη Νομική
Παλιές και σύγχρονες μεθοδολογικές σχολές
Ο θετικισμός
Η ερμηνευτική
Οι επιχειρηματολογίες θεωρίες
Νομική ως επιστήμη αναλυτικού τύπου
Η Ηθική
Τα μεθοδολογικά προβλήματα της Ηθικής
Οι θεωρίες της δεοντολογικής ή ουσιαστικής Ηθικής
Η σχέση Νομικής και Ηθικής
Η διεπιστημονική συνεργασία της Οικονομικής και της Νομικής
Αρχαιοελληνική σκέψη και σύγχρονη επιστήμη: συμπεράσματα
Επιλεγμένη βιβλιογραφία