ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΕΥΠΑΘΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

Παρουσίαση

Στόχος της Μελέτης είναι η διερεύνηση και ανάδειξη νέων αναπτυξιακών μηχανισμών παρέμβασης του Κοινωνικού Κράτους σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, καθώς η προσεκτική ανάλυση της διεθνούς εμπειρίας αναδεικνύει με εμφατικό τρόπο τις αρνητικές συνέπειες που επιφέρουν καθυστερήσεις, στρεβλώσεις ή αδυναμίες ορθολογικής κάλυψης των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού για την διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο.
Ως βασικός μηχανισμός παρέμβασης επιλέγεται το μοντέλο της "ενεργητικής ένταξης", που συμπληρώνει τις παραδοσιακές αναδιανεμητικές επιδοματικές πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας, επιδιώκοντας τρεις θεμελιώδεις προτεραιότητες: α) "στήριξη του εισοδήματος" για να διασφαλίζεται αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων χωρίς επαρκείς πόρους, β) "σύνδεση με την αγορά εργασίας" μέσω μέτρων προώθησης στην απασχόληση, γ) βελτίωση των συνθηκών πρόσβασης σε υπηρεσίες.
Η ιδεολογική αφετηρία της Μελέτης οριοθετεί τις πολιτικές "ενεργητικής ένταξης" ως το κύριο αναπτυξιακό εργαλείο του "Ενεργητικού Κοινωνικού Κράτους", που προσανατολίζεται στη σύνδεση των δημόσιων κοινωνικών πολιτικών αφενός με τις οικονομικές πολιτικές και τις πολιτικές απασχόλησης, αφετέρου με την ενίσχυση των ευκαιριών και των δυνατοτήτων επιλογής των ατόμων σε καταστάσεις ανάγκης, αναγνωρίζοντας τις σημαντικές αλλαγές που έχουν συντελεσθεί στην οικογένεια και την αγορά εργασίας από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Μία "ανθρωποκεντρική" Στρατηγική Ένταξης κατοχυρώνει το δικαίωμα του πολίτη σε ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή, επιβάλλοντας τον σχεδιασμό δράσεων που ενθαρρύνουν και προάγουν την αξιοπρεπή διαβίωση των πλέον ευάλωτων ατόμων.
Η Μελέτη αναδεικνύει και συμπυκνώνει κρίσιμα διδάγματα από τις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις καλές πρακτικές άλλων Ευρωπαϊκών χωρών για τους σχεδιαστές της μεταρρύθμισης του Ελληνικού "υπολειμματικού" μοντέλου κοινωνικής προστασίας, το οποίο χαρακτηρίζεται από σοβαρά θεσμικά μειονεκτήματα, επιχειρησιακές στρεβλώσεις και χρηματοδοτικά ελλείμματα ως προς την κατοχύρωση των πολιτικών ενεργητικής ένταξης. Η απουσία μίας ολοκληρωμένης "Εθνικής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης" είναι ιδιαίτερα έντονη στη σημερινή συγκυρία εφαρμογής αυστηρών δημοσιονομικών περιορισμών, που δημιουργούν νέες προκλήσεις στα όργανα της πολιτείας και τους φορείς εκπροσώπησης συλλογικών συμφερόντων ως προς την αποτελεσματική κάλυψη των ατόμων και νοικοκυριών σε υψηλό κίνδυνο φτώχειας και αποκλεισμού, επιβάλλοντας άμεσα την ανάπτυξη ενός "δικτύου ασφαλείας" μέσω συστημικών κανονιστικών πρωτοβουλιών, μηχανισμών αποτελεσματικής διοίκησης και τεχνικών ορθολογικής στόχευσης των κοινωνικών δαπανών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Η αφετηρία της Μελέτης
2. Η διάρθρωση της ύλης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α. Η οριοθέτηση των πολιτικών ενεργητικής ένταξης
1. Η δογματική προσέγγιση της κοινωνικής ένταξης
Η τυποποίηση του κοινωνικού αποκλεισμού
2. Οι βασικές αρχές του Ευρωπαϊκού Μοντέλου Ένταξης
3. Η κατηγοριοποίηση των εθνικών συστημάτων κοινωνικής ένταξης
4. Η συζήτηση περί ενεργητικής ένταξης στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια
Η Στρατηγική Ενεργητικής Ένταξης ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης
Η Στρατηγική Ενεργητικής Ένταξης ως εργαλείο κοινωνικής συνοχής
Η Στρατηγική Ενεργητικής Ένταξης ως μηχανισμός ενεργοποίησης των αποκλεισμένων ατόμων
Η Στρατηγική Ενεργητικής Ένταξης ως πολλαπλασιαστής κοινωνικής καινοτομίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β. Οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υποστήριξη των εθνικών πολιτικών ένταξης
1. Οι θεσμικές παρεμβάσεις στο πρωτογενές δίκαιο
Η προώθηση της Ενιαίας Αγοράς
Η προώθηση στόχων κοινωνικής προστασίας
Η προώθηση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης
2. Οι θεσμικές παρεμβάσεις στο παράγωγο δίκαιο
Η καταπολέμηση των διακρίσεων
Η πρόσβαση των φτωχών στο σύστημα δικαιοσύνης
Η κοινωνική προστασία των αιτούντων άσυλο
και των εκτοπισθέντων
Η κοινωνική στόχευση των δημοσίων συμβάσεων
Η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας
3. Οι επιχειρησιακές παρεμβάσεις
Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης
Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική ΕΕ 2020
4. Οι χρηματοδοτικές παρεμβάσεις
Χρηματοδοτικά Μέσα της Πολιτικής Συνοχής
Χρηματοδοτικά Μέσα της Πολιτικής Μετανάστευσης και Ασύλου
Ειδικά Χρηματοδοτικά Μέσα της περιόδου 2000-2013
Ειδικά Χρηματοδοτικά Μέσα της περιόδου 2014-2020
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Εθνικές καλές πρακτικές ένταξης στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια
1. Η οριοθέτηση των καλών πρακτικών στο πεδίο της ένταξης
Κριτήρια ανάδειξης καλών πρακτικών στο πεδίο της ένταξης
2. Καλές πρακτικές στο πεδίο των εθνικών στρατηγικών ένταξης
Το υπόδειγμα της Γαλλίας
Το υπόδειγμα της Γερμανίας
Το υπόδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου
Το υπόδειγμα της Ιρλανδίας
Το υπόδειγμα της Φινλανδίας
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
1. Αναπτυξιακά διδάγματα από τις παρεμβάσεις της ΕΕ
2. Αναπτυξιακά διδάγματα από τις εθνικές καλές πρακτικές
3. Εμβληματικοί Άξονες για το Ελληνικό μοντέλο Ενεργητικής Ένταξης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Η Σύσταση του Συμβουλίου για την επάρκεια πόρων και παροχών στα συστήματα κοινωνικής προστασίας (1992)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για την προώθηση της ενεργητικής ένταξης των πλέον απομακρυσμένων από την αγορά εργασίας ανθρώπων (2007)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3. Η Σύσταση της Επιτροπής για την ενεργητική ένταξη των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας ατόμων (2008)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4. Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για την ενεργητική ένταξη των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας ατόμων (2008)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5. Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ρόλο ενός συστήματος ελάχιστου εισοδήματος (2010)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6. Η Σύσταση του Συμβουλίου για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (2011)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7. Η Ανακοίνωση της Επιτροπής για τις Κοινωνικές Επενδύσεις (2013)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 8. Η Σύσταση της Επιτροπής για την κοινωνική προστασία των παιδιών (2013)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 9. Οι θεματικοί Στόχοι του ΕΚΤ για την προώθηση της ενεργητικής ένταξης (2014-2020)