ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ

Παρουσίαση

Αντικείμενο της Μελέτης είναι η ανάδειξη εμβληματικών πρωτοβουλιών των Ελληνικών Κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια υλοποίησης των δύο πρώτων Μνημονίων Σταθερότητας της Ελληνικής Οικονομίας, οι οποίες δημιούργησαν το απαραίτητο πλαίσιο ωρίμανσης νέων πολιτικών διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής, καθώς προσανατολίζονταν στη δημιουργία ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου δικτύου κοινωνικής ασφάλειας των ευπαθών ομάδων. Οι σχετικές πρωτοβουλίες αφορούσαν το πεδίο της κοινωνικής ένταξης, που συνθέτει το νέο πλαίσιο παρεμβάσεων του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας και άλλων θεματικών κοινωνικών πολιτικών για την ολοκληρωμένη καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Πρόκειται για την Πράσινη Βίβλο για την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης (2013) και την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης (2014), δύο κείμενα αρχών που εισάγουν για πρώτη φορά στην Ελληνική κοινωνικοπολιτική συζήτηση το ιδεολογικό υπόδειγμα του Ενεργητικού Κοινωνικού Κράτους και το επιχειρησιακό μοντέλο της Ενεργητικής Ένταξης, το οποίο συμπληρώνει τις παραδοσιακές αναδιανεμητικές επιδοματικές πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας, επιδιώκοντας τρεις θεμελιώδεις προτεραιότητες: α) στήριξη του εισοδήματος για να διασφαλίζεται αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων χωρίς επαρκείς πόρους, β) σύνδεση με την αγορά εργασίας μέσω μέτρων προώθησης στην απασχόληση, γ) βελτίωση των συνθηκών πρόσβασης σε υπηρεσίες.
Η Μελέτη τεκμηριώνει ότι οι στρατηγικές πρωτοβουλίες της περιόδου 2013-2014 δεν επικυρώθηκαν κατά την περίοδο 2015-2016 με τις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις, που θα σηματοδοτούσαν την προώθηση μίας γνήσιας διαδικασίας αναθεώρησης του Ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλειας. Οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης επιλογής είναι δυσανάλογες, καθώς η Ελληνική πολιτεία παραμένει θεσμικά ευάλωτη -και κατά τη διάρκεια υλοποίησης του Γ' Προγράμματος Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής- απέναντι στις αυξημένες κοινωνικές προκλήσεις σε συνθήκες κρίσης. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει έξι χρόνια μετά την ένταξή της στο πλαίσιο των Μηχανισμών Σταθερότητας σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα και θεσμικές ελλείψεις ως προς την κατοχύρωση ενός βιώσιμου δικτύου ενεργητικής ένταξης των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, που θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνική ανάπτυξη και συνοχή της χώρας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η οριοθέτηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ως εργαλείο ανάπτυξης των πολιτικών κοινωνικής ένταξης
1. Η δογματική προσέγγιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού
2. Η στατιστική καταγραφή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στις χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας
3. Η αποτύπωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση
3.1. Η θέσπιση κοινών δεικτών μέτρησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (2001-2010)
3.2. Η εφαρμογή νέων δεικτών μέτρησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (2010-2020)
3.3. Η εφαρμογή των δεικτών μέτρησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού μέσω των στατιστικών ερευνών για το Εισόδημα και τις Συνθήκες Διαβίωσης
3.4. Η αποτύπωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού μέσω της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών
4. Η θεσμική ρύθμιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ανάπτυξη των πολιτικών κοινωνικής ένταξης στο Ελληνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας
1. Η τυποποίηση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας
1.1. Η θεσμική οριοθέτηση των πολιτικών κοινωνικής ασφάλισης
1.2. Η θεσμική οριοθέτηση των προνοιακών πολιτικών
2. Η θεσμική ρύθμιση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης
2.1. Η συνταγματική κατοχύρωση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης
2.2. Η νομοθετική εξειδίκευση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης
2.3. Η κανονιστική οριοθέτηση των ευπαθών ομάδων
2.4. Το οργανωτικό πλαίσιο των δημόσιων πολιτικών ένταξης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Οι πρωτοβουλίες μεταρρύθμισης των πολιτικών κοινωνικής ένταξης την περίοδο 2010-2014
1. Οι εξωτερικές παρεμβάσεις των Μνημονίων
1.1. Οι κοινωνικές ρήτρες του Α' Προγράμματος Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής
1.2. Οι κοινωνικές ρήτρες του Β' Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής
2. Η προώθηση των κοινωνικών στόχων της Στρατηγικής ΕΕ 2020
3. Οι θεσμικές πρωτοβουλίες
3.1. Η υλοποίηση των κοινωνικών ρητρών των Προγραμμάτων Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής
3.2. Η άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων των Προγραμμάτων Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής
3.3. Η προώθηση εθνικών παρεμβάσεων για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού
4. Οι επιχειρησιακές πρωτοβουλίες - Η Πράσινη Βίβλος για την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης
4.1. Τα βασικά πορίσματα της Πράσινης Βίβλου
4.2. Οι κύριες εισηγήσεις της Πράσινης Βίβλου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Το υπόδειγμα της Εθνικής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης
1. Το πλαίσιο και οι αρχές της Εθνικής Στρατηγικής
2. Η στοχοθεσία της Εθνικής Στρατηγικής
3. Πυλώνες και Άξονες Προτεραιότητας της Εθνικής Στρατηγικής
3.1. Οι Επιχειρησιακοί Άξονες της Στρατηγικής
4. Τα όργανα υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής
5. Οι περιφερειακές διαστάσεις της Εθνικής Στρατηγικής
6. Η χρηματοδότηση της Εθνικής Στρατηγικής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης
1. Το περιβάλλον εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής
1.1. Η κοινωνική στοχοθεσία των Κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ
1.2. Η εφαρμογή των κοινωνικών ρητρών του Β' Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής
1.3. Η εφαρμογή των κοινωνικών ρητρών του Γ' Προγράμματος Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής
2. Οι θεσμικές πρωτοβουλίες εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής
3. Οι επιχειρησιακές πρωτοβουλίες εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής
3.1. Η υλοποίηση των Περιφερειακών Στρατηγικών Κοινωνικής Ένταξης
4. Πορίσματα αξιολόγησης της εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Επίλογος
Βιβλιογραφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ:
1. Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη
2. Η αρχική διάρθρωση της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη
3. Η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη
4. Η Γνώμη Πρωτοβουλίας 308/2015 της ΟΚΕ για την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης