Η ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΩΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Παρουσίαση

την παρούσα μελέτη επιχειρείται η κριτική διασύνδεση των εννοιών της δια βίου μάθησης και της, κατά Bernstein, ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενης κοινωνίας. Η συνάρθρωση των δύο εννοιών θεωρείται ούτως ή άλλως δεδομένη από τη στιγμή που η ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενη κοινωνία έρχεται να αποδώσει ως όρος την αλλαγή του εκπαιδευτικού παραδείγματος και τις άμεσα συναπτόμενες επενέργειες σε κάθε πτυχή του ατομικού και συλλογικού βίου. Η μελέτη εδράζεται σε δύο βασικές παραδοχές: α) τη μετάβαση από την εκπαίδευση στη δια βίου μάθηση, όπως αυτή τεκμαίρεται στον αντίστοιχο θεσμικό λόγο, κατά κύριο λόγο της ΕΕ, και τη σχετική βιβλιογραφία, και β) την ανάδυση μιας νέας κοινωνίας, μιας ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενης κοινωνίας, στην οποία «δεν θα υπάρχει τόπος ή χρόνος που δεν θα είναι παιδαγωγημένος» (Bernstein, 2001b,377). Εντός αυτής της ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενης κοινωνίας συντελείται, υπό το σχήμα της δια βίου μάθησης, μια αδιάκοπη σχεδιοποίηση του ατομικού βίου, όπου κάθε βιωμένος τόπος και χρόνος λειτουργεί ως μαθησιακός τόπος και μαθησιακός χρόνος. Αναπτύσσεται, ουσιαστικά, μια, κατά Bernstein, παιδαγωγική της επιτέλεσης, δηλαδή μια παιδαγωγική προσδεδεμένη στα προτάγματα του νεοφιλελευθερισμού και της αγοραιοποίησης, τεχνοκρατική, μηχανιστική και βαθιά διαχειριστική, πρόδηλα ατομοκεντρική, προσανατολισμένη στη συνεχή ανακατασκευή και τη βελτιστοποίηση του εαυτού προκειμένου να επιτευχθεί μια προσωπική πραγμάτωση, η οποία περισσότερο προσιδιάζει στην ωρίμανση ενός επενδυτικού προϊόντος παρά στην ολοκλήρωση μιας ανθρώπινης προσωπικότητας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Συντομογραφίες
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Εισαγωγικές επισημάνσεις
2. Σκοπός, στόχοι και ερευνητικά ερωτήματα
3. Διάρθρωση - Δομή της μελέτης
4. Βιβλιογραφική επισκόπηση
α. Μεθοδολογικές επισημάνσεις στην αξιοποίηση της βιβλιογραφικής επισκόπησης
β. Επισκοπούμενη βιβλιογραφία
Δια βίου μάθηση
Ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενη κοινωνία
Β. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
1. Ερμηνευτική, Κριτική και Γλωσσολογία. Διαδρομές συγκρότησης της έννοιας του Λόγου
2. Η ανάλυση λόγου του Foucault
3. Η θεωρία του λόγου των Laclau και Mouffe
4. Η κριτική ανάλυση του λόγου του N. Fairlough
5. Ανάλυση περιεχομένου
6. Μεθοδολογία της έρευνας
Γ. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ
Η δια βίου μάθηση
α. Η ανάδυση της δια βίου μάθησης και οι βασικοί προσανατολισμοί της
β. Το περιεχόμενο και η στοχοθεσία της δια βίου μάθησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης
γ. Ο προσδιορισμός της έννοιας μάθηση στη δια βίου μάθηση
δ. Η υποκειμενοποίηση στη δια βίου μάθηση. Ο δια βίου μανθάνων
2. Η κατά Bernstein ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενη κοινωνία
α. Παιδαγωγικός λόγος, παιδαγωγικός μηχανισμός και ασκούμενος συμβολικός έλεγχος
β. Η ολοκληρωτικά παιδαγωγούμενη κοινωνία
3. Νεοφιλελευθερισμός. Κοινωνίες και οικονομίες της γνώσης. Το περιβάλλον ανάδυσης της δια βίου μάθησης
α. Ο νεοφιλελευθερισμός ως πλαίσιο ανάδυσης ενεργών υποκειμένων - επιχειρηματιών του εαυτού
β. Η γνώση εντός της νεοφιλελεύθερης αναπλαισίωσής της. Από την πληροφορία στη γνώση. Εισαγωγή στην έννοια της γνώσης εντός του περιβάλλοντος της οικονομίας
γ. Η ιστορικότητα της οικονομίας της γνώσης
δ. Η οικονομία της γνώσης μέσα στο περιβάλλον της μετανεωτερικότητας, του μεταφορντισμού και του
νεοφιλελευθερισμού
Α. Οικονομία της γνώσης και μετανεωτερικότητα
Β. Οικονομία της γνώσης και μεταφορντισμός
Γ. Οικονομία της γνώσης και νεοφιλελευθερισμός
4. Η διαδικασία της υποκειμενοποίησης στο πλαίσιο της κοινωνίας και οικονομίας της αγοράς. Το επιχειρηματικό υποκείμενο
5. Τεχνολογίες του νεοφιλελευθερισμού
α. Τεχνολογίες επιτήρησης και ελέγχου
β. Η κυβερνησιμότητα και η μετάβαση από την κυβέρνηση στη διακυβέρνηση
γ. Επιτελεστικότητα
6. Ανοιχτή Μέθοδος Συντονισμού (ΑΜΣ). Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ενοποίησης των εκπαιδευτικών πολιτικών
α. Ανοιχτή Μέθοδος Συντονισμού· το κανονιστικό και βαθιά γνωστικό/μαθησιακό περιεχόμενο της ΑΜΣ
β. Ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας της ΑΜΣ. Η ΑΜΣ ως πολιτική εκμάθησης σε ένα περιβάλλον μη δεσμευτικής/ήπιας νομοθεσίας (Soft Law και μη δεσμευτικής διακυβέρνησης (Soft Governance)
Α. Η ΑΜΣ ως εργαλείο ήπιας διακυβέρνησης
Β. Η ΑΜΣ ως εργαλείο μη δεσμευτικού δικαίου
Δ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
1. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2000)
Memorandum για τη ΔΒΜ (A Memorandum on Lifelong Learning)
1.1 Εισαγωγική αναφορά στο Memorandum για τη ΔΒΜ
1.2 Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Φέιρα και η διάσταση της επένδυσης στον άνθρωπο ως ανθρώπινο κεφάλαιο
1.3 Η εισαγωγή του Memorandum για τη ΔΒΜ
1.4 Η δια βίου μάθηση ως στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1.5 Η πορεία αξιοποίησης της ΑΜΣ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής
1.6 Ενεργή πολιτειότητα και απασχολησιμότητα στο Memorandum [...]
2. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2006)
3. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2012)
4. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2016)
5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018)
6. ΟΟΣΑ (2019)
Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική - Μεταφρασμένη
Ξενόγλωσση
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Διάγραμμα 1. Εννοιολογικός χάρτης της ανάλυσης λόγου του Foucault
Διάγραμμα 2. Εννοιολογικός χάρτης της θεωρίας λόγου των Laclau και Mouffe
Διάγραμμα 3. Εννοιολογικός χάρτης της κριτικής ανάλυσης του λόγου του N. Fairclough
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Μεθοδολογία της παρούσας έρευνας