ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ

Παρουσίαση

Οι εικαστικές δημιουργίες στηρίζονται στο «κοίταγμα» του ανθρώπου, πλάθονται στη «φαντασία» και υλοποιούνται με την ανακάλυψη των εργαλείων, τα οποία συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ύλης. Με τα όργανα της παρατήρησης ο δημιουργικός θεατής-καλλιτέχνης αντλεί οπτικές και απτικές πληροφορίες από τον κόσμο του. Κατόπιν, παράλληλα ή ανεξάρτητα, η λειτουργία της παρατήρησης τροφοδοτεί την αναπλαστική και δημιουργική φαντασία, η οποία με τη σειρά της επινοεί στοιχεία ή εικόνες, για να εκφράσει αυτά που αισθάνεται ο δημιουργικός άνθρωπος.
Η παρατήρηση και η φαντασία ως βασικοί παράγοντες των εικαστικών δημιουργιών λειτουργούν σε όλους τους ανθρώπους -μικρούς και μεγάλους- αρκεί να τις προκαλέσουμε ή να τις αναπτύξουμε με ιδέες-σκέψεις και προτάσεις δραστηριοτήτων. Αυτό είναι και το μέλημα της παρούσας εργασίας.
Στις Εικαστικές δημιουργίες παρουσιάζονται στοιχεία που έχουν σχέση με σκέψεις, ανακαλύψεις και εφαρμογές των τεχνών. Γι' αυτό απευθύνονται σε όλους αυτούς που θέλουν να ανακαλύψουν την ομορφιά της εικαστικής δημιουργίας, αλλά και να την αξιοποιήσουν ανάλογα, όπως οι εκπαιδευτικοί και οι παιδαγωγοί της τέχνης όλων των βαθμίδων και χώρων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ 1ο: Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
1. ΓΕΝΙΚΑ
2. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
2.1 Τα "γιατί" της δημιουργίας
Βιολογικές/Ψυχολογικές/Κοινωνικές ανάγκες
2.2 Παιδαγωγικές δυνατότητες των εικαστικών δημιουργιών
Ανάπτυξη ικανοτήτων
Απόκτηση εμπειριών
Ανακάλυψη τρόπων έκφρασης
3. ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΩΝ
Τα στάδια δημιουργίας
Τα αποτελέσματα της δημιουργίας
Γενικά κριτήρια αξιολόγησης
Κριτήρια αξιολόγησης των παιδικών έργων
4. Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ κ' ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ
Η αυτόβουλη ή ελεύθερη δημιουργία
Η κατευθυνόμενη δημιουργία
Η αυτοδίδακτη δημιουργία
Η καθοδηγούμενη δημιουργία μέσω αγωγής
5. Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ κ' ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Ο παιδαγωγός και τα καθήκοντά του
Το παιδί και τα στάδια του παιδικού σχεδίου
Το περιβάλλον
6. Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ κ' ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΓΩΓΗΣ
Οι προφορικές/εποπτικές/πρακτικές μέθοδοι
Οι μέθοδοι προβληματισμού
7. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΩΝ
Βασικές προϋποθέσεις δημιουργίας
Αρχές/Αξίες δημιουργίας
Εκπαιδευτικές και χρηστικές αξίες
Ψυχικές αξίες και δραστηριότητες με ενδιαφέροντα
ΜΕΡΟΣ 2ο: Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ κ' ΟΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ
1. ΓΕΝΙΚΑ
2. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ κ' Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Η παρατήρηση μέσα από την αίσθηση της αφής/της όρασης/της ακοής
3. ΟΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ κ' Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ
Τα ερεθίσματα και η ενεργοποίηση της παρατήρησης
Στάδια αντίληψης/διαδικασίας των πληροφοριών
Μορφές έκφρασης ή αναπαράστασης των πληροφοριών
4. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ κ' ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ
5. ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
5.1 Ο χώρος δημιουργίας
Τα παιχνιδίσματα του φωτός και της σκιάς
Οι γωνιές ή τα "μίνι μουσεία"
5.2 Θέματα άλλων χώρων και αντικειμένων
6. ΟΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ κ' ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
6.1 Ανακαλύψεις των εργαλείων
6.2 Ανακαλύψεις των υλικών
- Η φυσική κατάσταση των υλικών
- Η τυπολογική κατάσταση των υλικών
- Οι δυνατότητες των υλικών
Η πλαστικότητα/ανθεκτικότητα/ενοποίηση των υλικών
Η ενοποίηση των χρωστικών ουσιών
- Η επιλογή των υλικών και οι εικαστικές δημιουργίες
Γενικές επιλογές
Η επιλογή προσδιορίζει το αποτέλεσμα
Η επιλογή αλλάζει την αισθητική έκφραση των έργων
Η επιλογή προσιτών ή καινούργιων υλικών φέρνει πρωτότυπα αποτελέσματα
Η επιλογή φτηνών ή άχρηστων υλικών σημαίνει οικονομία ή απρόσμενα αποτελέσματα
Οι επιλογές υλικών δημιουργούν ωραίες συλλογές
Η ιδέα δίνει μορφή στα υλικά
7. ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΙΔΕΕΣ-ΣΚΕΨΕΙΣ κ' ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ κ' ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ
7.1 Στάσεις και απολαύσεις του θεατή
Φευγαλέα στάση ή αδιάφορο κοίταγμα
Αισθητική απόλαυση
Συναισθηματική απόλαυση
"Θεατρική" απόλαυση
Ερευνητική απόλαυση
Χρόνος οπτικής παρατήρησης
Περιέργεια παρατήρησης
Ενδιαφέροντα του θεατή
Ερευνητική ικανότητα του θεατή
Συνεργασία της παρατήρησης με τη φαντασία του θεατή
Ανιχνευτική, αποκαλυπτική, σχολαστική, επικριτική, συγκριτική, αναλυτική, επιλεκτική, συμπερασματική κτλ. στάση του θεατή
Καλλιτεχνική συνήθεια ή δημιουργική ιδιαιτερότητα
7.2 Γνώσεις, ανακαλύψεις και εικαστικές δημιουργίες
Η παρατήρηση, με ενδιαφέρον στο περιβάλλον, συλλέγει συγκινήσεις τις οποίες εξωτερικεύει δημιουργικά
Παρατηρώντας το περιβάλλον, συλλέγονται πληροφορίες
Παρατηρώντας τα χρώματα και τις αλλαγές της φύσης μέσα από τις εποχιακές, καιρικές και στιγμιαίες εναλλαγές
Παρατηρώντας ένα αντικείμενο, αυτό διακρίνεται για το ιδιαίτερο χρώμα του και για τις επιδράσεις του
Παρατηρώντας γύρω μας, διαπιστώνουμε πως υπάρχουν χρώματα που ευχαριστούν τον άνθρωπο
Παρατηρώντας τη φύση, πώς και πότε βαραίνει-ελαφραίνει, ντύνεται-γυμνώνεται
Παρατηρώντας τη φύση, πώς και πότε είναι σε ηρεμία ή σε αναστάτωση
Παρατηρώντας τη φύση, πότε και με ποιους τρόπους κινείται, αλλά κυρίως πώς φαίνεται όταν κινείται
Παρατηρώντας τους ανθρώπους, πώς κινούνται στο δρόμο, στη δουλειά τους, στο χορό, στο γυμναστήριο, στο σούπερ μάρκετ κ.α. [...]
7.3 Ανακαλύψεις των υλικών και εικαστικές δημιουργίες
7.4 Απλά φυσικά υλικά για πειραματισμούς